Despois da Idade Media o galego vai pasar por tempos difíciles e tardará en volver a coller folgos para seguir o seu camiño como lingua literaria. Deteñámos logo o noso andar para sabermos algo sobre como foi este proceso ata chegar aos nosos días.
As cantigas galaico-portuguesas estaban entre os "40 principais" da época a partir da difusión escrita que propiciou o Camiño de Santiago polas cortes de media Europa. Triunfaron os xograres e trobadores galaicos non só na súa terra e nos reinos do resto da Península, chegaron a ser requeridos e imitados nas cortes máis importantes do resto de Europa.
Había, entre outros modelos, tres tipos de cantigas principais:
Cantiga de amigo posta en boca dunha muller que falaba da súa desesperación pola ausencia do namorado.
Cantiga de amor, posta en boca dun home que cantaba as belezas da súa namorada e declaraba canto a amaba.
Cantigas de escarnio e maldicir, cantigas satíricas coas que metían ben cunha persoa ou cun mal proceder das persoas.
Tamén foron moi coñecidas as Cantigas de Santa María que se dedican a un tema relixioso para louvanza ou narrar aos milagres da Virxe.
CUESTIÓNS:
1- Tendo en conta a clasificación anterior, escoita as seguintes cantigas e indica a que tipo de cantiga pertence cada unha. Fíxate ben no que din os textos que están en galego-portugués medieval, claro.
Imos traballar sobre o nacemento da nosa lingua e trasladarnos a aquel tempo a través da música. Trátase de saber algo máis da historia da lingua galega.
Cuestións:
1- Como se logrou recuperar este romance?
2- Quen o cantaba este tipo de pezas acompañadop da zanfona e para que?
3- Que tipo de composición lírica é un romance?
4- Resume a historia que narra o Romance.
5- Infórmate: Está baseado en feitos reais?
Cara a onde vas?...De onde vés?... Por que vas alí?... Que buscas aquí?... Que é o que fas dando tantas voltas?...
Comezamos un novo curso e as preguntas asáltannos a cada paso que damos, interrogándonos de seguido. Neste curso seremos quen de despexar algunha das dúbidas aínda pendentes de resolver? A que vén a conto agora falar da lingua que usamos? Por certo cando, canto e como usamos a nosa lingua? Ten iso importancia?
UNHA ACTIVIDADE
Le o seguinte texto e responde logo as seguintes preguntas:
NO CAMIÑO DA IDENTIDADE
Unha comunidade que vive nun territorio concreto ao longo dun tempo en condicións favorables é quen de crear unha lingua como consecuencia dun conxunto complexo de accións e reaccións seculares do home coa natureza.
Cando nace unha lingua nace como un ser que vai desenvolver con capacidade propia a súa singular maneira de ver o mundo. Todas as linguas pasan por etapas infantís e xuvenís nas que non son aínda unha lingua plenamente autónoma, pero cando chega á maioría de idade, convértese na peculiar forma de percibir o universo que os seus falantes van incorporando como un gran legado a gardar con agarimo. Porque ese conxunto de palabras conforman a identidade, o carácter a forma de pensar, un patrimonio que nos fai humanos. Do contrario serían seres incapaces de entender o seu entorno, sen as voces que esa lingua lles foi dando como ferramenta de expresión e comunicación cos demais, de comprensión e interpretación do mundo, sen a súa fala, non serían ninguén.
O galego é pois un exercicio de liberdade porque nos permite saber quen somos. Sempre somos no presente porque fomos un antes, porque houbo un pasado que nos deu sentido e tamén deunos paso á vida na terra que pisamos e recoñecemos como nosa. Un exercicio de liberdade, un dereito que se renova cada xeración, pero tamén un compromiso de lealdade e responsabilidade, un deber con aqueles que nos ofreceron este xeito de seren orixinais, auténticos e diversos no universo enriquecendo coa nosa lingua a variedade de idiomas que define ao ser humano.
Cuestións:
1-Como nace unha lingua?
2- Por que o galego é como un ser vivo? Cal sería a etapa da súa adolescencia?
3-É certo que cada lingua é quen de amosar e/ou entender o mundo dun xeito diferente?. Razoa a resposta lembrándote do que dicía Castelao: Todos os cans do mundo ouvean do mesmo xeito.
4- Sabemos que é de xustiza garantir a pervivencia da variedade de linguas no mundo, sustentadoras das culturas da humanidade. Falar galego é logo, un exercicio de liberdade e de responsabilidade á vez? Razoa a resposta.
5- Por que motivos pensas ti, sendo galego/a, non falas máis galego?
1- GRAMÁTICA: Exercicios prácticos sobre:
- Tipos de palabras (no blog ou no anexo do libro 3º trimestre: Prontuario gramatical).
- Colocación e uso de pronomes átonos (no blog ou na libreta).
- Verbos regulares (anexo do libro ou no blog).
- Verbos irregulares (ver no anexo final do tomo do terceiro trimestre e no blog).
2- LITERATURA: Xéneros literarios:
- Lírica (páx.26,27 e 28 e 46-47)
- Narrativa (páx. 118,119 e 120 e 158-159).
- O teatro (páx.202-203-204 e 210-211)
- Autora Día das Letras 2021 (no blog).
3- LÉXICO: Tipos de topónimos no blog
Medios de comunicación. páx.112
Abreviaturas, siglas e acrónimos. páx. 113
4- SOCIOLINGÜÍSTICA,COMPRENSIÓN LECTORA e EXPRESIÓN:
- Etapas da Historia da Lingua Galega (ver no blog)
- En galego, por que non? de M. Núñez Singala. Lectura e actividades de comprensión e expresión a entregar no día da proba que incluirá unha pregunta sobre esta lectura) que se especifica sobre a lectura no blog da materia.
FALANDO DA TOPONIMIA DE MARÍN é unha representación da Aula de Teatro San Narciso de 2º da ESO A e B que realizamos con motivo da Homenaxe a Elixio Rivas o 21 de xuño de 2021 dentro do proxecto de recuperación dos 1000 topónimos para Marín.
Trata de explicar a estreita relación que hai entre a Toponimia e a historia de Marín.
ACTÚAN
As Meigas da Lingua e o Meigo: Carla Núñez, Rocío López e Samuel López (que xenerosamente susbtituiu maxistralmente á terceira Meiga: Greta Sampedro algo que lle agredeceremos eternamente)
Daniel Malvar e Noa Pazos (home e muller da prehistoria). Castrexos: Alex Díaz, Abel Martínez e Guillermo Gómez (finalmente non puído actuar Claudia Vázquez).
Romanos: Hugo Chorne e Hugo Torío, David Graña e Daniel Area.
Marinus e Mariña: Pablo Maquieira e Sara Catalán.
Cristiás: Paola Rosales, Alejandra Blanco, Sabela García e Daniela Vilán.
Xermánicos: Alberto Moledo e Alba Capa
Mariñeiros: Óscar Mathieu e Victor Veloso
Nobres: Ángel Bugallo e David Fuentes.
Brais Jul: O Mouro e o Normando.
Diego Arias e Sabela: Breixo Pazos e Mar Madero
Monxes: Alejandro Acuña e Guillermo Ramos (tamén é Hermes)
Muller de Marín: Claudia Cárcer.
San Miguel: Iago Otero
As rapazas de 2º ESO B son tamén mulleres de Cantodarea.
Os rapaces de 2º B son tamén o Gremio dos mareantes danzantes marinenses.
Preguntas sobre a lectura do cap 5 de EN GALEGO, POR QUE NON?
Despois de ler o capítulo titulado: Porque non damos falado ben, responde ao seguinte cuestionario seguindo os criterios que se verteron na lectura:
1- É normal que a unha persoa que aprende o galego de segunda lingua lle resulte difícil? Se a dificultade é natural, cal é o problema de fondo para que realmente a aprendamos ben?
2- Para falar ben unha lingua que hai que é ineludible facer antes?
3- Por que a un polaco lle pode resultar máis doado aprender galego en catro meses que a un asturiano?
4- Seica a franceses, británicos, españois e estadounidenses lles resulta máis complicado aprender outros idiomas? Como se explica?
5- Unha cousa curiosa, por que cres que os galegos cando se lles pregunta se falan ben o galego din que na súa comarca non, que é noutro punto de Galicia onde se fala ben o noso idioma? Cales son as razóns obxectivas que contribúen a este tipo de crenzas?
6- O autor do libro fai referencia a unha gaivota chorona, que quere dicir con isto? Explícao razoadamente.
7- Que quere dicir Núñez Singala cando di que "usa un castelán tinguido de galego"?
8- Seguindo o reto que nos propón o autor imos poñer en castelán correcto o seguinte texto dun home que fala sobre a situación que estamos pasando: Érache boa! Madia leva, namentras non haxa unha vacina eu espétome na casiña, canda a lareira, con sentidiño, e se hai que deixar a poula as terras, e pasar todo o día esperrechado no sofá en cirolas, faise, e se petan na porta, que peten por máis riquiño ou o máis langrán ou galopin que sexa. Vaites, vaites, presta ver como poalla e ti sen te mollar. Non che sei, que vou dicir, coma o colo dunha nai non che hai, só vou saír botar o cosco.
9- E como se fai no capítulo imos tamén conxugar catro verbos en presente de indicativo con alternancia vocálica, a ver que tal o fas (lembra que para falar unha lingua ben, hai que realizar un esforzo, sobre todo se non é a túa lingua habitual, e en principio vas cometer loxicamente erros):
Lembras como conxugar estes verbos no Presente de indicativo?
- Durmir, subir, seguir e divertir.
1-Explica coas túas palabras (nun texto 15 ou 20 liñas) por que o Proceso de Normalización lingüística que vivimos en Galicia non é un proceso de imposición.
2- Cres que este Proceso de Normalización está rematado? Razoa e argumenta debidamente a resposta.
3- Sabías que na actualidade aprender o español na escola é un dereito e un deber, pero aprender galego só é un dereito, non temos o deber de aprendelo? Cres que esta diferenza é axeitada tendo en conta o último parágrafo do capítulo 6 que acabamos de ler? Razoa a resposta.
