|
|
|
|
| OS Séculos Escuros e o Rexurdimento |
|
VIII
Viñeron xentes de fóra,
xentes de dentro marcharon,
e a lingua da nosa xente
nos escritos olvidaron.
Galicia foi sometida
polo xugo de Castela,
e os que mandan en Galicia
non falan na língua dela.
Pero as xentes desta terra,
columna do noso pobo,
non deixan de ser galegos
nin falan idioma novo.
Artesáns e mariñeiros
e burgueses e labregos
levan no peito Galicia
e nos labios o galego.
Cuestións:
Como se chama esta época na que os escritos en galego se esquecen?
Cales son os motivos que se deixe de escribir en galego? Tamén se deixa de falar?
IX
Inda que os bispos de fóra
mandan rezar noutra língua,
a xente fala na súa
Galicia non sofre míngua.
Así van pasando os anos,
anos a ducias e centos,
e moitos anos máis tarde
fala o bo Martín Sarmiento.
Padre Sarmiento Bieito
non quere de fóra un crego,
nin oficial de xusticia
que non fale en bo galego.
Douscentos anos pasaron
desque escribiu este frade,
e inda todo o que el quería
dista ben de ser verdade.
Cuestións:
Quen era Sarmiento, que reclamaba? Eran todos os curas así nesta época? Razóa a resposta.
X
Ó principio do oitocentos
toda Galicia falaba
na lingua dos devanceiros
e ninguén se avergonzaba.
Pero en seguida empezaron
as xentes acomodadas
a pensar que eran máis finas
as palabras importadas.
Galicia xa tiña fendas,
xa o seu corpo se crebaba
pola mor dos desleigados
que a súa lei non lle gardaban.
Pero había peitos nobres
que pensaban doutro modo,
e anque en Carral os mataron
nunca os mataron de todo.
Cuestións:
Que significan ?crebar" e ?desleigados??
A quen mataron en Carral? En que época? Que pedían? Por que se di que non morreron de todo?
XI
O seu espírito altivo
preludiaba o nacemento
das mil flores que serían
o noso Rexurdimento.
Añón, Pintos e Camino
e outra xente que escribía
na vella lingua galega,
preludiaba a Rosalía.
Rosalía a gran poeta
recobrou a dignidade
da língua que todo o pobo
gardara na adversidade.
Don Manuel Curros Enríquez
palabra de aceiro fino,
cantou a luz e o progreso
neste idioma campesino.
Cuestións:
Por que cres que se chama a esta época o Rexurdimento?
Cita cinco poetas desta época:
XII
Língua de ouro nos facía
Pondal o bardo do pobo
cantando os fastos antigos
e un futuro libre e novo.
E entre tódolos poetas
a historia nos descubría
e fundaba o noso orgullo
aquel bo Manuel Murguía.
Entusiastas estudiosos
a gramática estudiaban,
recollían as palabras
e pulían e ordenaban.
Fundaron unha Academia
e as Irmandades da Fala,
que naceron na Coruña
para honrala e enxalzala.
Cuestións:
Era Murguía un poeta? Que escribía?
Cal era o obxectivo das Irmandades da Fala?
En que momento nace este movemento e a Academia?
QUE DEBES SABER DESTA ÉPOCA:
DECADENCIA E SÉCULOS ESCUROS
VI- Decadencia do XIV-XV e os Séculos Escuros XVI-XVIII : A desaparición dunha nobreza galega que promocione a literatura en galego, ao ser substituída por outra de orixe castelá, provocou un proceso de decadencia que non só fai desaparecer o reino de Galicia, senón tamén a súa literatura culta. Son os séculos nos que a lingua galega tras da caída da nobreza perde todo cultivo escrito, pero permanecerá viva entre as xentes humildes, unha poboación iletrada que manterá a fala e unha rica literatura de tradición oral, verdadeira sustentadora da nosa cultura ata ben entrado o século XIX.
VII- Os ilustrados e precursores dunha nova etapa: Á luz dos ilustrados comezarán a disiparse as mestas néboas sobre o noso feito cultural. Martín Sarmiento, foi dos primeiros en preocuparse pola situación do noso idioma e propoñer camiños de normalización cultural como a introdución do galego no ensino, na administración da xustiza ou na igrexa. Xa no século XIX aparecen obras en galego dos chamados precursores que prepararán o camiño para as grandes figuras que virán axiña.
REXURDIMENTO
VIII- O primeiro galeguismo e o Rexurdimento literario: A mediados do XIX en 1846 nace un movemento de reivindicación política, o Provincialismo, que ao ser reprimido pola forza, fixo refuxiarse nun movemento cultural a toda reclamación de dereitos para Galicia. Coa publicación das obras de Rosalía de Castro, Eduardo Pondal e Curros Enríquez comeza o Rexurdimento da nosa literatura culta. Tamén a finais do século dará comezo a andaina dos movementos galeguistas. |
|
|
|
|
| O NACEMENTO DO GALEGO |
|
IV
Neste extremo de occidente
xa o falar se diferencia
do que falan en Italia
en Romenia e en Provenza.
Xa non podemos chamarlle
lingua latina a esta fala,
e chamámoslle galego
pra poder diferenciala.
Toda a xente desta terra
sen ningunha distinción
fala nesta nova lingua
que é o idioma da nación.
Os clérigos inda escriben
na antiga lingua romana,
pero o pobo non a entende,
pois xa queda ben lonxana.
Cuestións:
Cal era a situación lingüística de Galicia na época medieval? Realiza unha breve redacción.
V
Alá polo mil douscentos
a lingua que hoxe falamos
escomenza a ser escrita
por poetas e notarios.
Falan en lingua galega
reis,labregos e señores,
e os abades dos mosteiros
e os soldados e os doutores.
Unha grande poesía
cántase ó son das violas
polas prazas de Santiago,
por Toledo e por Lisboa.
Agres cántigas de escarño,
doces cántigas de amores
resplendían coma xemas
no cantar dos trobadores.
Cuestións:
Unha lingua antes de escribirse, primeiro só se fala. De cando datan os primeiros documentos escritos en galego?
Cando se considera normalizada unha lingua? Estábao o galego na Idade Media?
Que tipo de composicións literarias había daquela? Só se facían en galego en Galicia?
VI
Rei Afonso de Castela
cantaba a Santa María
coas palabras máis fermosas
que na nosa terra había.
Rei Denís de Portugal,
o amigo da agricultura,
na nosa língua cantaba
con extremos de dozura.
Martín Codax o de Vigo,
Airas Nunes e Mendiño,
dicían os seus cantares
nas terras que baña o Miño.
Pero Meogo trobaba
do cervo que a auga volvía
con tan belidos dicires
que os sentidos suspendía.
Cuestións:
Cal é a temática das cantigas feitas polo rei Afonso e polo rei Denís?
Quen son Martín Codax, Airas Nuñez, Mendiño e Pero Meogo?
VII
A luz máis bela de Europa
resplendía en Compostela
como en terras de Occitania
de onde viña tanta estrela.
Historias de cabaleiros
e miragres de Santiago
en galego se contaban,
e as fazañas dos troianos.
E ordenanzas se escribían
e crónicas e tratados
e os acordos dos concellos
en galego eran labrados.
Mais despois tempos viñeron
que Galicia esmorecía,
porque nobres e señores
cometeron felonía.
Cuestións:
Cales son os temas que narraba a prosa medieval en galego?
Que significa a palabra felonía?
QUE DEBEMOS SABER SOBRE ESTA ETAPA:
NACEMENTO E ESPLENDOR MEDIEVAL
IV- Nace o galego e as peregrinacións a Compostela: Entre o VIII e o IX o idioma que fala este reino de Gallaecia diferénciase claramente do que se fala noutros puntos da península, xa non é latín. Polo sur da península os musulmáns fanse fortes, pero van ter escasa presencia no norte. Descóbrese o sepulcro de Santiago en Compostela. Aínda que se fala o galego o primeiro documento escrito non aparece ata moito máis tarde, o ano 1228.
V- O esplendor medieval da nosa literatura: Nos séculos XII-XIII o uso do galego xeneralízase mesmo na escrita e será entón cando aparecen as primeiras expresións literarias en forma de cantigas. O desenvolvemento da arte románica tamén será, en certa medida, unha consecuencia dos intercambios culturais do Camiño de Santiago. A lírica galaico-portuguesa será o referente literario de poetas de toda a península e unha das máis importantes de Europa. Ao longo destes séculos, a pesares da independencia de Portugal no 1128, existía unha mesma lingua ao norte e ao sur do Miño. |
|
|
|
|
| Nas raíces da nosa lingua |
|
ROMANCE DA NOSA LINGUA
I
Miñas donas e señores,
nenos, vellos e medianos,
esta historia verdadeira
xa comeza cos romanos.
Era unha vez unha terra
que Gallaecia era chamada,
onde había moitas tribos
nunha idade antepasada.
Fabricaban xoias de ouro
de fina ourivería,
mais as linguas ignoramos,
pois ningunha se escribía.
Chegaron despois de Roma
xentes ben organizadas,
que gañaron esta terra
polas armas esforzadas.
Cuestións:
Cando comeza a historia da lingua galega?
Como se chamaba antiguamente o territorio onde vai nacer o galego?
Cal era a situación das linguas antes da chegada dos romanos?
II
Asentáronse os romanos
en cidades que fixeron,
os antigos poboadores
dos seus castros descenderon.
Mesturáronse os dous pobos,
vencidos e vencedores,
e ó cabo dun certo tempo
non quedaron máis rancores.
Os romanos posuían
unha avanzada cultura,
e adiantaron moito as artes,
o comercio, a agricultura.
Falaban estes romanos
a ilustre lingua latina,
e ó cabo de pouco tempo,
Galicia por súa a tiña.
Cuestións:
Como se chamaba a cultura anterior á romana? Onde vivían?
Cal é a semente plantada nesta Terra que dá lugar ao nacemento da lingua galega?
III
Media Europa e máis aínda
falaba latín daquela
coma Horacio e coma Ovidio,
coma Plauto e Columela.
Mais é de todos sabido
que a lingua que se falaba
non era o latín escrito,
anque moito lle imitaba.
Latín vulgar era a fala
na que entonces se entendía
desde o Miño ata o Danubio
canta xente alí vivía.
Desfeito o Imperio Romano
polas armas dos xermanos,
a lingua foise rompendo,
porque todo vai mudando.
Cuestións:
Quen son e en que lingua se expresaban Horacio, Ovidio, Plauto e Columela?
A lingua galega de que tipo de latín deriva?
Antes de nacer o galego e despois dos romanos houbo un pobo e unha lingua que deixan a súa pegada na lingua que ía falar Galicia?
QUE DEBEMOS SABER SOBRE ESTA ETAPA>
AS ORIXES
I- Na prehistoria están as raíces da nosa identidade: Os primeiros habitantes de Galicia eran de orixe pre-indoeuropea e logo cara o século VI antes de Cristo chegarían aquí tribos de celtas, unha das grandes familias indoeuropeas. Ambos deixaron a súa pegada no galego, son o substrato da nosa lingua.
II- Antes do galego, GALLAECIA: Os romanos chegan ao noso territorio cara o 131 a.C.. Esta terra tiña unha cultura prerromana que chamamos castrexa. Os romanos establecen unha división provincial na península dándolle o nome de Gallaecia a un territorio maior da actual Galicia, que chega polo sur ata o río Douro e polo leste ata Cantabria. A nosa lingua nai, o latín substituíu as linguas dos anteriores poboadores e será a base sobre a que nacerá o galego.
III- GALICIA, o 1º reino medieval de Europa: Coa chegada dos Suevos, un pobo xermánico, baixo o seu dominio consolídase un reino independente que levará o mesmo nome dado antes polos romanos e seguirá falando latín con certas aportacións denominadas de superestrato de orixe xermánica.Tamén teremos un superestrato árabe de menor incidencia.
Bótalle un ollo a este cadro para visualizar mellor esta etapa.
|
|
|
|
|
| Un romance para coñecer a historia da nosa lingua |
|
Que é un romance?
Unha fórmula de poesía de carácter tradicional, habitual en certos cantos de transmisión oral que presenta un número de versos octosilábicos indeterminado e con rima asonante nos versos pares.
Quen cantaba os romances en feiras e rúas?
Era costume que os cegos cantasen para gañarse a vida romances e acontecidos acompañados con algún instrumento (zanfona, violín) e interpretando melodías de corte tradicional.
O romance aínda que está en verso realmente conta unha historia, é dicir, ten elementos claramente narrativos cos seus personaxes, nun espazo e nun tempo, mesmo pode haber diálogos entre os personaxes.
Escoitaremos un romance dos máis antigos que se conservan en Galicia. está cantado por un home que investigou a fondo este tipo de música que cantaban os cegos. O romance é o de Don Gaiferos de Mormaltán un preregrín que viña dende Francia a Compostela e se estades atentos a historia seberedes o que lle pasou:
Aquí a versión moderna que vimos na clase ao final do curso pasado.
A imitación dos romances de cego un autor dos nosos días, Darío Xoán Cabana, escribiu un Romance narrando a historia da nosa lingua. Botarémoslle un ollo para ir coñecendo máis cousas sobre a historia do galego.
Unha vez lido o Romance tamén podemos escoitalo na voz de Mini e Mero e os seus compañeiros do grupo A Quenlla:
|
|
|
|
|
| OS TEMPOS SON CHEGADOS... |
|
Comeza o curso e imos traballar con "sentidiño":
Bando
Prohíbese, por orde da Alcaldía,
que medren porque si
as rosas do xardín municipal.
Dende agora as pombas teñen
que pedir licencia para voar.
Prohíbeselle á lúa
andar ceiba de noite polo ceo.
A lúa é unha tola que anda espida
dando mal exemplo ás nenas castas
e aos fillos de familia.
Pagarán trabucos os poetas.
Prohíbese soñar de 10 a 11.
Prohíbese tamén derramar bágoas.
Pódese chorar tan só cando hai seca
para que non fiquen baldeiros os pantanos.
Un só se pode emocionar
os Xoves e Domingos
cando toca a Banda do Concello no quiosco.
Están fóra de Lei
as estrelas, a Primavera,
as flores e os paxaros.
Dáse este bando en tal e cal
para que se cumpra
de orde do Alcalde.
Carimbado, firmado e rubricado.
Manuel María, Documentos persoais
A que momento da nosa historia e circunstancias pensas que se están a referir estes versos?
O poeta utiliza a ironía como recurso esencial á hora de poder realizar unha crítica de que cousas?
Intenta elaborar ti un bando semellante cunha crítica dalgún aspecto da sociedade na que vivimos que non te guste. Logo fíxate nesta adaptación dun grupo A Quenlla:
|
|
|
|
|
| INFORMACIÓN DE CARA A SETEMBRO |
|
A información de cara a proba de setembro inclúe varias probas modelo de exame das xa realizadas no curso, orientacións e propostas de traballo para preparar ditas probas. Tamén incluíremos unhas recomendacións de lecturas para o verán.
PROBA MODELO 1ªAVALIACIÓN:1,2,3,4
1-LITERATURA COMPRENSIÓN:Procura na seguinte narración indicar os elementos e a súa estrutura: OS RUÍNS
O ruín non vos é outra cousa que a ánima dun morto condenado ao Inferno e que ao estar amortallado cun hábito bendito, debe desprenderse del para poder deixar este mundo.
Un home que ía regar o seu prado todas as noites sentía un estraño runxir. Aconsellouse co crego da parroquia e esa mesma noite encarándose co lugar de onde viñan os ruídos dixo:
- De parte de Deus, dime o que queres!
Entón apareceu o defunto vestido cun hábito e pediulle que llo rachase. Citáronse para a noite seguinte. O home confesou co cura, comungou e cargouse de ? cousas boas? e levou unha fouce canda el. No lugar da cita fixo un círculo e púxose nel. Cando apareceu o ruín, rachoulle o hábito coa fouce con axilidade. Entón o ruín desapareceu por un burato que se abriu aos seus pés do que saían laparadas. Antes de marchar tivo tempo de dicir:
- Inda rabie quen tanto che aprendeu, que se non, habías vir comigo!
Aos poucos días o pobre home morreu co susto.
2- Como se chaman os tres xéneros literarios. Defíneos tanto na forma como no contido que os caracteriza. Indica dous subxéneros de cadanseu xénero.
3 A LINGUA POR DENTRO: -Pon dous exemplos das distintas clases de palabras:
-substantivos: -pronomes:
- -
- -
- -
4- Explica os seguintes conceptos: Suxeito léxico e gramatical, omisión do suxeito e oracións impersoais (pon exemplos)
5- Identifica nas seguintes oracións: suxeito(estrutura), tipo de predicado e a súa estrutura:
-Ha saír mañá o avión dende o aeroporto de Compostela / -Entón apareceulles o defunto cun hábito.
Esta fin de semana fomos á casa dos avós / O frío do mes de Defuntos non foi moi bo para as árbores.
6-OS NOMES DAS COUSAS: Define e diferenza entre este tipo de narracións: conto, lenda, mito e fábula.
Antónimos de: nerviosismo: absurdo: realista: habitual:
Sinónimos de: meigallo: arela: afouteza: vigor:
7-EXPRESIÓN ESCRITA/ ORTOGRAFÍA e LÉXICO . Redactar un texto de 10 liñas mínimo sobre un destes temas:
- A orixe do nome de Galicia, o avó do galego e o grupo privilexiado do 5%
- A Chuvia en Galicia.
8- Clases de oracións segundo a modalidade do enunciado: Escribe un exemplo de cadansúa das 7 clases.
9- Escribe un exemplo con cada un dos significados usando perífrases verbais:
Obrigación:
Duración:
Unha acción a piques de ocorrer, pero que non se realiza:
Inicio do proceso:
Do texto da pregunta 1, localiza un enunciado en estilo directo e convérteo nun enunciado en estilo indirecto.
10- LINGUA E SOCIEDADE: Escribe un texto de 15 liñas sobre: As linguas maioritarias, minoritarias e as minorizadas no mundo.
PROBA MODELO 2ª AVALIACIÓN: Temas 5,6,7 e 8
1-ESCRIBIR BEN: Ponlle acento ás palabras que corresponda:
Na profesion de xornalista compre non so preparacion, senon tamen vocacion. Pasa dias fora da casa. A sua mision e moi importante. Tanto poñen os pes nos lugares de conflito e sair dunha guerra cos osos sans e salvos, como toman un te loxicamente sen aparentar presa cun politico para por fin a cronica. Ainda que teña un no na gorxa polo do dunha vitima debe aparentar tranquilidade.
2-GRAMÁTICA. Localiza OD e OI e substitúeos por pronomes átonos escribindo de novo as oracións.
Vaime facer un xersei a miña nai. Onte a policía puxo unha multa aos meus veciños.
Ensinei a Pepe o meu coche no parque. Dixo algo estraño para ti onte á tardiña.
3- Localiza Complementos Circunstanciais e Preposicionais nas seguintes oracións.
Iria sempre se esquece de todo. Pensamos nos exames todo o día.
Antón mira polo can a todas horas. No Parlamento e nas rúas falan de política.
4-Analiza as seguintes oracións poñendo atención nos seus complementos:
Confiaba en aquel rapaz dende pequena. Vin a Raquel moi nerviosa esta mañá.
Deixáronlle revolto o cuarto aquelas amigas. Xoán semellaba triste naquel día gris.
5- Verbos: Conxuga os presentes de Indicativo de PEDIR, SEGUIR, SUBIR
Conxuga os presentes de indicativo e subxuntivo de CAER e OÍR
6-Esoutra mirada: RECURSOS LITERARIOS identifica todos os recursos que vexas nos seguintes versos:
Vaite noite,
vai fuxindo.
Vente aurora
vente abrindo
co teu rostro
que sorrindo
a sombra espanta!
Desperta do teu sono
fogar de Breogán.
Sombra que sempre me asombras
Maio longo...Maio longo;
todo cuberto de rosas,
para algúns te-las de morte,
para outros, te-las de vodas.
Maio longo, maio longo,
fuches curto para min,
veu contigo a miña dicha,
volveu contigo a fuxir.
7-LITERATURA: Analiza o poema: tipo, clase de estrofas,
tipo de rima e esquema da rima, número de sílabas
dos versos e tema do poema:
Miráchesme, mirete, nos miramos,
sorríchesme, sorrinche, os dous sorrimos;
nos nosos ollo nosa imaxe vimos:
ti nos meus, eu nos teus nos retratamos.
Desde entonces de amor nos abrasamos;
un mesmo gusto ou pena os dous sentimos,
e anque a paraxes diferentes imos,
decote no camiño tropezamos.
Xa que de corazón libres dispomos,
aos paxaros dos bosques imitemos,
que os niños fan entre ramaxe e gomos.
Nosa doce ventura apresuremos,
que a vida é curta e responsables somos
do tempo tan preciso que perdemos.
FRANCISCO AÑÓN
8-VOCABULARIO: Identifica se están en sentido literal ou figurado e escribe outra oración no sentido que falte:
Aquela vitoria axudouno a escalar moitas posicións na clasificación.
Quedou durmido e chegou tarde á clase.
Os fogos artificiais estalaron no ceo.
Tomou o caldo frío.
O xeado derrétese coa calor.
9-Diferenza entre denotación e connotación. Pon un par de exemplos.
10- LINGUA E SOCIEDADE: Escribe un texto de 10 liñas sobre os prexuízos que temos ante o galego estándar e como o galego enxebre e o galego estándar manteñen unha relación de necesidade.
PROBA MODELO 3ª AVALIACIÓN: 9,19,11 12 e Letras Galegas.
1- LINGUA E SOCIEDADE: Explica os tres bloques dialectais do galego e as súas características.
2- O NOME DAS COUSAS: Explica as raíces da nosa lingua: o galego e as palabras das linguas de SUBSTRATO E SUPERESTRATO.
Podes usar estas palabras: carballo, aceite, Guitiriz, amorodo.
Logo explica que son palabras patrimoniais e cultas (Pon exemplos utilizando palabras do latín como:
Plenum, salutare
Clavem, aquam
Plorare, lunam.
3- GRAMÁTICA: Que son os verbos pronominais que tipo de oracións provocan.
4- Substitúe por un pronome átono o CD ou CI destacado, como no modelo: Mercou un libro./ Mercouno.
Xoán avisou os amigos hoxe. _________________________/ Trouxestes o que vos encarguei?_________________
Nunca escoitei esa canción.__________________________/ El fixo un peixe ao forno.______________________
Trouxo as noces para Antón e Aldara:____________________ Iria contou a ti a verdade _____________________
INTRODUCE nas seguintes oracións os pronomes das parénteses, escribíndoas de novo correctamente:
Quen dixo que o partido era hoxe? (escolle: te ou che).
Deixaron ir ao cine? (escolle: te ou che)..
Pediu moitos favores (lles).
Faltaban os mellores do equipo (nos).
Non leva sempre no peto (as).
Quero que digas a verdade (me).
5- Copia, analiza e clasifica as seguintes oracións:
a) Luísa está de moi bo humor
b) A mensaxe será entregada pola rapaza elegante. c) Chove moito hoxe.
d) A radio emitiu as noticias de inmediato/
e) Alúgase piso en Marín.
f) Hai moita xente na praia.
6- Copia, analiza e clasifica as seguintes oracións:
g) Queixábase do maltrato de xénero
h) Sofía mirábase continuamente no espello
i) Xogaba con nós.
k) Os irmáns amábanse realmente
l) Xoán ía hoxe ao médico
m) Tróuxollas nunha caixa.
7- CONXUGA OS TEMPOS: Presente, Perfecto e Futuro de IND e presente de subxuntivo de SER e SABER.
8- LITERATURA: Cal pertence á poesía culta cal a popular? Égloga, romance, oda, muiñeira, copla, elexía,
DEFINE o xénero do teatro e explica cales son os seus subxéneros:
9- EXPRESIÓN: LETRAS GALEGAS: QUE SABES SOBRE DÍAZ CASTRO? Redacta un texto de 12 liñas sobre o autor.
10- ESCRIBIMOS BEN Completa CC, CT, C , T ou L/ R onde sexa preciso.
a__ión redu__ión fru__ífero c_ avo e_i_encia f_auta
inxe__ar di__ado distri__o b_ and f_onte p_aza
di__ionario condu__a di__adura dob_ar b_usa p_ato
cole__ión infe__ión prospe__o f_ouxo p_ ata p_ano
obstru__ión produ__o fi__icio p_antar nob_e ob_igado
redu__o tradu__or reconstru__ión p_acer f_aco emp_ego
|
|
|
|
|
| REMATEMOS COS PRONOMICIDIOS |
|
 Deixamos aquí unha pequena indicación (lembrando o que xa vimos en Primeiro da ESO) a ter en conta para usar correctamente os pronomes átonos e vitando os "pronomicidios":
COLOCACIÓN DOS PRONOMES ÁTONOS
Os pronomes átonos colócanse normalmente despois do verbo e unidos a el: ( dígocho), pero hai ocasións en que se debe colocar o pronome antes do verbo.
CASOS EN QUE O PRONOME ÁTONO VAI ANTES DO VERBO:
1- Cando vai nunha oración negativa ou desiderativa:
( non te quero, oxalá cho dixesen hoxe!)
2- Cando vai nunha subordinada: (dixo que te amaba).
3- Cando vai nunha interrogativa parcial ou tras un exclamativo:
Quen che preguntou iso?
Como me alegro da túa boa nota!
4-Cando a oración comeza por algúns indefinidos e adverbios: ( alguén mo dixo, seica me falara). Cousa que non ocorre con adverbios como os de tempo e lugar: Mañá achégome alí.
OS PRONOMES ÁTONOS en galego teñen unha certa dificultade, especialmente para os que falan máis galego que castelán ou para os neofalantes. Imos logo darlle un repaso a colocación correcta destes pronomes neste curso, xa que o ano pasado xa os vimos.
Despois do repaso cómpre realizar uns cantos exercicios cos pronomes
Por último neste rápido repaso lembremos de novo o uso do "te" e do "che" e o uso de "llo/lla" e "llelo/llela". |
|
|
|
|
| Para comentar o poema Penélope |
|
Ao traballar este ano o xénero literario da poesía desde principio de curso, vimos facendo fincapé na sensibilidade do alumnado para achegarse a textos como o presente realizando un esforzo á hora de intentar abordar unha interpretación o máis axustada posible ás intencións creativas e literarias do autor. Realizamos logo un achegamento ao vocabulario deste poema, ao tipo de estrofas, medida, estrutura e rima dos seus versos. Tamén reparamos na súa estrutura desde o punto de vista do contido.
Analizamos para a súa interpretación os principais recursos e a significación. Partimos para elo do repaso do contido da Odisea e dos seus personaxes mitolóxicos ata lembrar os problemas que tiña Galicia ao longo do século XX, na época na que vivía Díaz Castro.
O texto do poema e tamén varias versións cantadas, atópase na entrada de máis abaixo, ademais de que realizamos un ditado na aula, polo que cada alumno ten o seu texto na libreta.
Recomendamos volver a visualizar este enlace antes de comentar o texto. |
|
|
|
|
| Cuestionario Díaz Castro |
|
A Exposición de carteis sobre Díaz Castro podes consultala aquí.
1- En que ano, lugar e en que concello naceu Díaz Castro? Era de familia...?
2- Que circunstancias da infancia converten a este neno nun mozo poeta?
3- O Seminario de Mondoñedo como influiu en Díaz Castro?
4- En que vila foi profesor e que premios literarios gaña en 1946? Cales son os contidos do seu tríptico Nascida dun sono?
5- Cantos idiomas dominaba e en que cidade pasou 20 traballando? Cal era o seu traballo?
6- En que momento da súa vida volve a Guitiriz e con quen colaborou especialmente nesta época? EN que revista galega editará de novo poemas?
7- Cal é o nome do poemario máis coñecido de Díaz Castro? Cal é a estrutura deste libro e o seu estilo? Cales son os temas principais de Nimbos? Cal cres que será o poema máis coñecido do autor?
8- En que destaca profesionalmente Díaz Castro?
Cales foron seus aportes neste campo da tradución? Que era a Tradución para Díaz Castro?
9- Que era a poesía para o poeta Díaz Castro?
10- Cal era a súa opinión sobre o galego? |
|
|
|
|
| De Penélope a Galiza |
|
Penélope
Un paso adiante e outro atrás, Galiza,
e a tea dos teus soños non se move.
A espranza nos teus ollos se esperguiza.
Aran os bois e chove.
Un bruar de navíos moi lonxanos
che estrolla o sono mol coma unha uva.
Pro tí envólveste en sabas de mil anos,
e en sonos volves a escoitar a chuva.
Traguerán os camiños algún día
a xente que levaron. Deus é o mesmo.
Suco vai, suco vén, Xesús María!,
e toda a cousa ha de pagar seu desmo.
Desorballando os prados coma sono,
o Tempo vai de Parga a Pastoriza.
Vaise enterrando, suco a suco, o Outono.
Un paso adiante e outro atrás, Galiza!
Xosé María Díaz Castro, Nimbos (1961)
CUESTIÓNS:
Despois de ler o poema procura no diccionario o significado das palabras que non coñezas.
Quen era Penélope? Por que cres que leva este título o poema?
Logo debemos adentrarmos na vida e obra de Díaz Castro
|
|
|
|
|
|
|
|
|
