1.-A CATARSE
Unha catarse ou experiencia catártica, é unha experiencia interior purificadora, de gran significado interior, provocada por un estímulo externo, tamén se lle coñece como "A liberación das paixóns". Na poética emprégase esta palabra para designar o efecto que exerce a traxedia nos espectadores. En Aristóteles, é a purificación psicolóxica polo terror e a piedade.
Noutras palabras, o espectáculo (traxedia) debe producir nos espectadores sensacións de compaixón e terror, que purifíqueos destas emocións, a fin de que saian do teatro sentíndose limpos e elevados, cunha alta comprensión dos camiños dos homes e dos deuses.
2.-A SOCIEDADE GREGA
A sociedade ateniense ven determinada pola división entre homes libres e escravos, a pesar do sistema democrático. A poboación de Atenas estaba composta por homes de tres diferentes condicións legais.
-Os cidadáns: Os cidadáns eran os únicos habitantes que tiñan dereito a posuír terras no Ática. Aínda que entre eles había un grupo importante de homes ricos, a maioría eran pequenos e medianos propietarios de terras.
-Os metecos: Era un grupo moi activo constituído por homes libres, estranxeiros, gregos nados noutras polis e non gregos. Dedicábanse ao comercio e ás artesanías. Era moi difícil que puidesen acceder á propiedade da terra, e vivían sobre todo preto dos portos e en Atenas. Eran os grandes importadores de alimentos e produtos manufacturados e os donos dos principais talleres. Tamén había metecos dedicados ás profesións liberais ou a actividades intelectuais. Tiñan que pagar impostos, que aínda que non eran moi elevados, marcaban a súa condición de inferioridade respecto dos cidadáns. Non podían votar nin participar en ningunha das institucións do Estado.
-Os escravos: O grupo máis numeroso era o dos escravos. Créese que o seu número superaba os 140.000 neste período. Carecían de todos os dereitos políticos: eran propiedade dos seus amos. Tampouco participaban das guerras. Podían comprar a súa liberdade co seu traballo e pasar á categoría de metecos, aínda que esta situación non era común.
A educación ateniense era diferente á espartana. Os nenos acudían á escola aos sete anos, iniciándose en primeiro lugar nas humanidades e despois nos deportes, entre os 12 e os 14 anos. Aos 18 eran declarados efebos, sendo desde ese momento o Estado quen se ocupaba da súa educación militar, política e administrativa durante tres anos. Aos 21 eran declarados cidadáns de pleno dereito. A democracia ateniense só implicaba aos cidadáns nas tarefas de goberno e na elaboración das leis. Todos os cidadáns eran iguais diante da lei, só existía diferenciación económica entre eles. A elección de cargos públicos realizábase por sorteo, remunerando a aqueles cidadáns que non tiñan posibles suficientes para dedicarse en exclusiva á política. Desta maneira impedíase que os poderosos copasen os cargos máis importantes.
ROLDÁN FRAGA, Alejandro
Categoría: 4ºB 08/09 - Publicado o 12-03-2009 05:35
Las características principales del teatro romano derivaron en un principio de las del teatro griego, ya que -muchas de las características generales de la arquitectura romana derivan directamente de la arquitectura del período helenístico.
Los primeros teatros se construyeron en madera. Éstos se derribaban después de que el acontecimiento para el cual fueron erigidos concluyera. Una ley impedía la construcción de teatros permanentes. Sin embargo, en el 55 a. C. se construyó el Teatro de Pompeyo con un templo para evitar la ley.
Con el paso del tiempo, los teatros romanos desarrollaron características específicas. La mayor parte de los teatros romanos conservados siguen el modelo arquitectónico propuesto por Vitrubio, constando.
La comedia, especialmente la de Plauto y Terencio, es un género que se representaba con toda seguridad en el siglo I d.C., como atestiguan distintas fuentes. Quintiliano (Institutio oratoria, XI, 3,182) hace mención de unos versos del Eunuchus de Terencio (w. 46-48) con estas palabras: «Qué ocurriría si en una escena se hubiera de pronunciar:
Categoría: 4ºB 08/09 - Publicado o 12-03-2009 05:34
AS ORIXES DO TEATRO
- O teatro nace en Grecia, pero antes do seu nacemento xa existían manifestacións teatrais no mundo: os bailes, as danzas, que constituen as máis remotas formas do arte escénico. Estas primeiras manifestacións dramáticas son as prehistóricas danzas mímicas que executaban os magos das tribus, acompañándose de música e de masas corais nos seus conxuros co obxeto de escorrentar os espíritus malignos, e outras pantomimas e mascaradas, así como as danzas córicas en honor de Dionisos, renovación do culto de Príapo, que se celebraba o pé da Acrópolis de Atenas.
Os himnos, entoados por sátiros e náyades que non cesaban de danzar durante o traxecto, eran dun poeta do Peloponeso, chamado Arión, que pode ser considerado o precursor dos autores dramáticos.
Estos festivais foron logo modificándose, e se introduxeron, en lugar do xa anacrónico mito, heroes e reis, primeira pedra do arte escénico, colocada case simultáneamente por Tespis, por Epigenes e por Arión. Con anterioridade a Tespis, o teatro reducíase a un corifeo que narraba as aventuras dun heroe ou dun deus e un coro que o acompañaba e o interrumpía de vez en cando con preguntas e con exclamacións de xúbilo ou de dolor. Tespis imaxinou representar o heroe, encarnarlo. Tespis era natural de Icaria e naceu cara o ano 540 antes de xesucristo.
O maquillaxe na súa máis rudimentaria forma surxe, tamén con Tespis, que obligaba a embadurnarse o rostro coas heces do viño a todo-los compoñentes do coro.
Primeiro houbo un so actor ?corifeo-, e só necesitaba unha mesa xunto o altar de Dionisos para dialogar cos chorentae, mesa o carro que se colocaba no centro da orchestra. Cando, aumentan os actores a mesa se converte en plataforma, e por fin a importancia da representación require xa unha habitación ou barraca onde os actores se disfrazan. Tamén enton se levantan gradas de madeira para o público, xa que éste aumenta cada vez máis e xa non pode situarse en filas, de pe, o redor do altar (thymele). Vitrubio, no seu libro V, describe as tres partes principais do teatro grego: o muditorio, a orchestra e a barraca ou scena.
As localidades estaban colocadas en semicírculo, apoiadas sobre a pendente rocosa da Acrópolis. Ó final do graderío existía unha columnata e detrás continuaban os asentos. No centro da orchestra estaba o altar de Dionisos. O seu redor danzaba o coro. A scena estaba enmarcada por tres muros. Un de frente e outro a cada lado. O muro do centro solía adornarse con columnas, estatuas e frisos. Tiña tres pOrtas. Pola central, de maIor tamaño, entraban os deuses e os heroes. As otras dous eran para os personaxes secundarios. Nos muros laterais había tamén sendas portas.
A traxedia ocorría en templos ou en palacios; a comedia, en interiores, en calles, en plazuelas, en mesones; e a sátira, en grutas ou arboredas. As primeiras traxedias gregas ensalzaban as virtudes dos deuses. Na comedia grega podese considerar tres etapas: antiga, media e nova.
Nun principio, o autor e o actor eran unha mesma persoa. Esquilo elevou a dous o número de actores que interviñan na representación dramática. Na época de Sófocles eran tres xa os actores, e incluso máis, xa que as veces sucedía que nalgunha representación precisabanse máis intérpretes. Esquilo nació en Eleusis el año 525. Foi Soldado e poeta.
yohansi minaya jimenez
Categoría: 4ºB 08/09 - Publicado o 12-03-2009 05:33
Para o nome teofórico (?servente de Dioniso?) que ás veces se aplica erroneamente a este deus, véxase Dionisio.
Antiga estatua romana do tipo Madrid-Varese de Dioniso descansando sobre unha herma (c. 150 d. C., Museo do Prado, Madrid).Na mitoloxía clásica, Dioniso (en grego antigo Διώνυσος Diônysos o Διόνυσος Dionysos) é o deus do viño, inspirador da tolemia ritual e a éxtase, e un personaxe importante da mitoloxía grega. Aínda que as orixes xeográficas do seu culto son descoñecidos, case todos os mitos preséntanlle como «estranxeiro».[1]
Foi tamén coñecido como Baco (en grego antigo ?????? Bakkhos)[2] e o frenesí que inducía, bakcheia. é o divos patrón da agricultura e o teatro. Tamén é coñecido como o ?Liberador? (Eleuterio), liberando a un do seu ser normal, mediante a tolemia, a éxtase ou o viño.[3] A misión divina de Dioniso era mesturar a música do aulos e dar final ao coidado e a preocupación.[4] Os investigadores discutiron a relación de Dioniso co «culto das almas» e a súa capacidade para presidir a comunicación entre os vivos e os mortos.[5]
No panteón grego Dioniso foi incorporado como un fillo de Zeus e Sémelle, aínda que outras versións afirmaban que era fillo de Zeus e Perséfone. Descríbeselle como feminino ou «masculino-feminino».[6]
O nome Dionysos é de significado incerto. O seu elemento -nysos ben pode ser de orixe non grega, pero deu- foi relacionado desde antigo con Zeus (genitivo Divos). Para os autores gregos, Nisa era unha ninfa que o criou ou a montaña onde era atendido por varias ninfas (as Nisíades), que lle alimentaron e fixéronlle inmortal por orde de Hermes.[7]
O séquito de Dioniso era chamado o Tiaso e estaba formado principalmente por Ménades.
). A pesar das introducións dos autores que van chegando, o teatro segue mantendo certos aspectos do ditirambo que nunca desaparecerán como é o coro ou o altar no medio da orquestra.
Sabemos que cara ao século V a.C. celebrábanse na primavera unhas festas chamadas "Grandes Dionisíacas" en honra a Dionisos e nas que había xa representacións teatrais, especialmente traxedias, e que máis tarde foron incluíndo comedias e dramas satíricos no seu repertorio. As festas comezaban cunha especie de procesión en honra ao deus nas que un sacerdote montando nun barco e acompañado por flautistas representaba a Dionisos.
Cara ao 535 a.C. nas Grandes Dionisíacas, Tespis resulta gañador do certame dramático.
As festas duraban varios días. Previamente a cidade escollera a tres ou catro poetas para que durante estes días representasen as súas obras teatrais, xeralmente presentaban unha tetralogía (tres traxedias - que eran a triloxía - e un drama satírico), e o público decidía, tras ver as obras, cal dos poetas merecía ser gañador. Posteriormente foise introducindo unha comedia ao final das festas.
Cando Esquilo , o primeiro dos tres grandes tráxicos, chega ao teatro, este xa é unha práctica totalmente desenvolvida e Esquilo sérvese dun protagonista e dun deuteragonista. é Esquilo quen leva este terceiro personaxe á obra o que lle procura innumerables e novas posibilidades (obsérvese que nas obras de Esquilo nunca hai máis de tres personaxes xuntos en escena.
Noel Fandiño Santiago
Categoría: 4ºB 08/09 - Publicado o 12-03-2009 05:32
Marzo é o mes de Marte, un deus etrusco que pouco a pouco foi asociado polo deus da agricultura polo da guerra que os gregos chamaban Ares.
Iniciemos pois unha pequena reflexión sobre o cómputo do tempo tempo moi presente que o calendario tal e como o coñecemos hoxe, débelle moito aos romanos.
Nos enlaces de máis abaixo podes recoller a información presisa para ir dando unha resposta ás seguintes cuestións:
Por que escollerían os romanos e outros pobos o mes de marzo para comezar o ano?
Por que este mes se lle dedica ao deus Marte?
Como é que o mes de xaneiro pasou a ser logo o primeiro mes do ano? Cando ocorreu tal cambio?
Cal é o significado do nome de febreiro? Que festas realizaban os romanos neste mes? Con que outras festas da nosa terra poden ter relación?
ROMANIZACIÓN E TEATRO GRECOLATINO EN LUGO
Imos realizar unha aproximacion á GALLAECIA ROMANA a través dunha visita á cidade de Lugo, ao seu Museo Provincial e ao Castro de Viladonga.
para ir preparando a visita realizaremos dous exercicios:
1ºLocalización dos lugares que imos visitar (mapa co itinerario)
Contidos da saída cultural e horario previsto:
A)Saída 8,30 do Colexio SAN NARCISO cara Lugo.
B) De 9 a 10 sesión informativa de video no bus: Cultura Castrexa e Galaico-Romana.
C)) 10,30 da mañá: Visita guiada ao Museo Arqueolóxico Provincial de Lugo: Romanización (segunda sesión de traballo didáctico de recompilación de datos sobre a pegada material da Romanización e análise das inscricións latinas).
D)12 da mañá: XORNADA DE TEATRO GRECO LATINO ( só para 4º da ESO e aula de teatro) Sesión matinal de traxedia grega ANTÍGONA de Sófocles no Auditorio "Gustavo Freire" en Lugo. Os alumn@s de 3º da ESO realizarán unha visita guiada á cidade.
E) Comida en LUGO. (Poden traer da casa ou comer en Lugo bocata ou pizza, etc...)
F) Volta a Lugo para visitar a partir das 4 da tarde as murallas e a Catedral.
G) Ás 5 da tarde: Sesión tarde de comedia latina MOSTELLARIA de Plauto no Auditorio "Gustavo Freire"( Lugo).
H) Ao rematar o teatro dirixirémonos todos ao Castro de Viladonga ( a uns 14 km de Lugo) para facer a visita antes do solpor do Castro e do seu Museo (derradeiras cuestións do traballo didáctico).
I) Saída de Lugo de volta sobre as 20 horas da tarde cara Marín.
Vimos unhas secuencia da película de Pasolini Edipo, fillo da fortuna (1967) gravada con ese xeito de facer cine dos autores italianos dos 60 chamado "neorealismo". Procuran recrear cunha montaxe austera unha atmmósfera verosimil para como é o caso unha traxedia que orixinalmente ocorre na Grecia antiga, en lugares como a Tebas mitolóxica ou Corinto. O director gravou a película en Marrocos entre os pastores, usando como banda sonora os propios cantos tradicionais marroquís e unha paisaxe que ben podería ser simbolicamente equivalente a Hélade de Edipo e da súa nai e esposa Iocasta.
Os precedentes da traxedia son os primeiros en aparecer, xusto despois dunha imaxes rodaddas e ambientadas na Italia de comezos do século, para tamén deixar no cabeceira e no final unhas imaxes de contraste entre o mundo europeo e a meirande parte da película que transcorre en espazos semidesérticos de Marrocos como dixemos. É un peculiar xeito de insinuar o denominado "complexo de Edipo" ao asociar o espazo Italiano a infancia previa ao abandono de Edipo por parte dos seus pais verdadeiros e finalmente despois do desenlace da traxedia antes de marchar ao desterro, consumado pois para o espectador triste final do que nos deixou narrado Sófocles na súa traxedia Edipo rei, e insinuando para os coñecedores do mito a súa partida para Colono. Estamos por outra parte nos precedentes doutra das grandes traxedias de Sófocles: Antígona.
É conveniente coñecer os promenores desta traxedia antes de pasar á lectura de Antígona, unha das fillas de Edipo.
Estas preguntas axudaránte a facer memoria:
- Quen Fundara Tebas?
- Por que lle din a neno recén atopado, seus pais de Corinto, "os meus peciños inchados"?
-Por que fora abandonado edipo e con que fin?
- Como comeza Edipo a súa procura de si mesmo?
- Que era unha pitonisa? Onde residía?
- Cal era o nome do rei que viaxaba nun carro que mata nun cruce de camiños?
- Que é unha esfinxe? Descríbea. Cal é o enigma que lle propuxo solucionar a Edipo? Procura unha pintura de Edipo e a esfinxe de Tebas.
- Cal era o premio por liberar a tebas da esfinxe?
Resume o argumento da traxedia de Sófocles, Edipo rei que comeza cunha nova peste na cidade de Tebas. Cal é a causa de dita peste?
- Como descubre o motivo da peste Edipo?
- Que papel xoga na descuberta o adiviño Tiresias?
- Cal é a reacción de Iocasta?
- Cal é a reacción de Edipo ao coñecer a orixe da peste de Tebas?
-Quen reinará en Tebas unha vez que Edipo abandona a cidade?
- Quen son Eteocles e Polinices? Que tipo de relación teñen? Por que causa están enfrontados?
- Quen era Creonte?
- Realiza unha árbore xenealoxica da familia de Edipo, podes comezar cos fundadores de Tebas.
Deixamos aquí un vídeo sobre Sófocles o autor de Edipo:
Onte foron representadas as cinco comedias seguindo a orde do sorteo, os personaxes caricaturizados coas máscaras alegres e de barba en punta, uns vestidos curtos e bandullos prominentes fixeron rir coas súas agudas sátiras. De novo as críticas e parodias dos personaxes políticos ? que estaban sentados nas primeiras filas- os máis destacados do momento foron vituperados por demagogos ou belicistas. De novo fomos sorprendidos pola imaxinación no vestiario ou a fantástica escenografía como cando nunha das comedias dirixíndose ao público se nos dí: ?Non hai cousa mellor que o que lle saian a un ás. Así se un de vós, espectadores, tivese ás, que ten fame e lle aburren os coros das traxedias, sairía voando e iría a súa casa a comer, e logo, xa cheo, volvería ...?(As Aves, vs. 785-789 de ARISTÓFANES).
As gradas do teatro de Dionisos énchense de novo, mentras se estende un decorado, debuxado en teas no fondo da escena, e se proban, por última vez antes da representación, os periactos, unhas pantallas xiratorias de tres caras con tres paisaxes distintas. Tras o sacrificio ritual comeza a obra, trátase dunha traxedia. Unha música e un prólogo pronunciado por un ou dous personaxes informan da situación da que o público ten que partir para seguir a acción dramática. Veñen despois un canto coral dirixido polo corifeo ocupando a orchestra e os distintos episodios nos que actúan o protagonista e os restantes actores caracterizados por unha máscara e longos mantos, xesticulan e cambian o seu timbre de voz intentando adaptarse á psique do personaxe. Coa mímica compensan a rixidez da máscara. Os actores, sempre homes, deben parecer dende fermosas mulleres como Helena, a furiosos homes como Heracles. As escenas dos actores vanse salteando coas diversas intervencións do coro ou do semicoro, todos vestidos igual e sen máscara, facendo gala da súa boa voz e fermosa coreografía. Abundantes efectos sonoros e visuais podían dar maior realismo as escenas como introducir a un deus no escenario pola parte alta do decorado, aparatosas tramoias que o público aplaudía. Se o público aplaude é síntoma de aprobación e o autor, actores e corego poden suspirar con alivio.
Acabada a triloxía das traxedias onde se invitara aos espectadores a unha reflexión profunda sobre aspectos da condición humana, ante a cal o público en xeral, agás o feminino que adoita gustar máis da traxedia, tiña unha reacción máis fría que ante a comedia. Esta é moito máis popular, se ben é certo que o home grego ten unha gran capacidade para manter a atención a palabra falada durante hora. Ao final da xornada para relaxar ao auditorio represéntanse o drama satírico, unha especie de traxedia breve, pero con pasaxes cómicas e un coro característico vestido de sátiros co seu taparrabos de pel, cola de cabalo e máscara en lembranza do deus ao que se dedican os festivais dramáticos. Rematado este só queda esperar a decisión do xurado.
Así era a atmosfera que rodeaba aquelas xornadas festivas nas que existía un alto grao de propaganda e concienciación cívica tanto ao inicio do certame como unha vez rematado. As cerimonias de apertura eran unha manifestación popular do poderío ateniense e unha promoción dos deberes cidadáns. Entre os espectadores, chegados de todas partes do mundo grego (coa chegada da primavera, a bonanza marítima permitía que Atenas estivese chea de actividade coa presencia de destacados representantes dos pobos aliados) facíase desfilar armados aos orfos dos caídos pola cidade, educados e armados polo Estado ateniense. Representantes do Estado ocupaban as primeiras filas nas representacións e presidían os festivais e os cidadáns ricos para prestixiarse financiaban os coros. A Asemblea de cidadáns, xuntábase ao finalizar as Grandes Dionisias para avaliar a organización do certame por parte do maxistrado.
Un coro entona o canto a Dionisio, recordando os beneficios que outorga o deus da festa e do viño, que non distingue pobres e ricos en contraste coa soberbia de Penteo, rei de Tebas. (AS BACANTES de EURÍPIDES 420-434).
CORO: ?O deus, fillo de Zeus, alédase nos festexos, e ama a Paz, deusa da prosperidade, e a nodriza da mocidade. Igual ao rico que ao máis pobre outorgoulles gozar do viño que alonxa o pesar. Rexeita a quen isto despreza: o vivir polo día e as amables noites unha existencia feliz, e a quen non mantén sabiamente o seu corazón e a súa mente apartados dos individuos soberbios. O que a xente máis humilde admite como fe e practica, iso quero eu aceptar.?
Mais as grandes Dionisias son ocasión para a exaltación patriótica.
?...aprobaban un decreto para dividir os fondos que proviñan do tributo dos aliados en talentos e presentalos sobre o escenario, cando o teatro estaba cheo no festival de Dionisos; e non só se facía iso, senón que ao mesmo tempo facían subir a escena aos fillos dos que perderan a vida na guerra coa intención de mostrar aos nosos aliados, por unha banda, o valor das pertenzas que eran transportadas polos mercenarios, e ao resto dos gregos, pola outra, a multitude de orfos e desgarciados que eran o resultado desta política de agresión. E facendo este tipo de cousas consideraban feliz á cidade...(ISÓCRATES ?Sobre a Paz?.)
Marzo é o mes de Marte, un deus etrusco que pouco a pouco foi asociado polo deus da agricultura polo da guerra que os gregos chamaban Ares.
