|
|
|
|
| Un escravo romano como vivía en realidade? |
|
 O escravismo era unha institución social en Roma. En Roma calquera podía ser escravo; a fonte de escravos proviña sobre todo de pobos conquistados, pero tamén de delincuentes ou outra xente que fose degradada a esa clase social por algún motivo. En realidade o escravismo non era máis que a clase social máis baixa. E como toda clase, tamén era posible ascender ás veces comprando a propia liberdade, ou simplemente polo desexo expreso do amo que se formalizaba co acto de manumisión, un privilexio exclusivo de todo propietario que convertía ao escravo en liberto (escravo liberado).
Os escravos de cidade adoitaban ter familia e unha gran autonomía. Podían lograr a liberdade de diferentes formas:
? Coa súa propia morte - bastante irónico - cando o liberaban para que tivese un enterro de home libre.
? Coa morte do seu amo, en cuxo testamento adoitaban liberar aos seus escravos como mostra de xenerosidade. Cando eran liberados deste modo, se deixáballes algunha propiedade ou diñeiro.
? Comprando a súa liberdade, xa que despois de haber pasado anos de intermediario do seu amo nos negocios, podían gañar un peculio.
? Por declaración diante dun maxistrado. Amo e escravo defendían a súa liberdade diante dun maxistrado. Se era aceptada, se lle poñía unha caxata na cabeza como sinal da súa liberdade
Moitos emancipados permanecían en súas casas facendo as mesmos labores, aínda que con maior dignidade.
Os escravos eran propiedade absoluta do seu dono. Carecían de propiedade e ata de familia propia, porque o seu matrimonio, aínda conseguido co permiso do amo, considerábase un simple concubinato, e os fillos eran propiedade do amo. Os escravos domésticos eran recibidos cunha cerimonia, e se purificáballes botándolle auga sobre a súa cabeza.
Eran os encargados de recibir aos invitados. Os máis guapos e de mellores modais servían o xantar vestidos de cores vivos. Os máis agraciados servían o viño e cortaban os manxares mentres que os que limpaban os pratos e recollían as mesas iban peor vestidos. Os que nacían como escravos e eran educados, formaban unha clase privilexiada entre a servidume. Ós escravos se lles adxudicaban as tarefas de acordo ó seu nivel cultural.
Ós escravos se lles podía poñer un colar cunha placa na que se lería ?tenemene fucia et revo cameadomnum et viventium in aracallisti?, traducido como "detenedme se escapo e devolvédeme ao meu dono".
Algúns escravos tiñan a consideración de homes libres, ben pola humanidade dos seus amos ou polo traballo intelectual que desenvolvían. Isto pasou cos escravos procedentes da Antigua Grecia, que en certo modo o amo consideraba de maior educación que a súa. No século III reducíronse as masas de escravos e estes empezaron a valorarse case como home libres. O emperador Diocleciano era fillo dun escravo que comprara a súa liberdade.
Os libertos foron partir do século VI segundo o emperador Justiniano I cidadáns sen distinción algunha, procedentes da escravitude. Se non conservaban os lazos de fidelidade a súas casas eran chamados libertos ingratos. Exercían maioritariamente o labor de comerciantes ou artesáns, e en menor medida de mestres romanos, banqueiros ou médicos, que non cobraban.
A economía romana, como a súa sociedade, dependían do traballo de escravos, que eran fundamentais nos latifundios, minas e industrias.
ROLDÁN FRAGA, Alejandro
|
|
|
|
|
| Por que o escravio era "o rei da comedia"? |
|
|
|
|
|
|
| Argumento da Mostellaria de Plauto |
|
|
|
|
|
|
| Estrutura dunha comedia |
|
A COMEDIA.
INTRODUCIÓN.
Os datos que temos sobre as súas orixes nolo da Aristóteles, quen di que surxiu dos que dirixen as procesións fálicas, aínda en uso nalgunhas cidades. Estas procesións parecen haber sido auténticas festas de entroido nas que abunda a obscenidade. Durante largo tempo foron improvisadas e só máis tarde se estruturan de forma literaria. O seu nome deriva de kwmwdia ?canto do cortexo? que fai referencia a estas procesións grotescas.
Se quixo ver unha influencia da comedia siciliana na comedia ática, palpable sobre todo na tipoloxía, e tamén os peloponesios reivindican para sí a orixe da comedia, especialmente os megarenses, pero onde aparece por primeira vez xa con forma definida é en Atenas e, o mesmo que a traxedia, asociada a Dioniso. Se representaban nas festas Leneas, adicadas a este deus, que tiñan lugar no mes de Gamelión (xaneiro-febreiro) e cuxo nome parece derivar de Ihnai ?ménades, mulleres que participan nos cultos orxiásticos de Dionisio?. Desde 442 a. C. sabemos que as representacións de comedias tiñan carácter oficial nestas festas. Os alexandrinos dividiron a comedia en Antiga (arcaica), Media (mesh) e Nova (nea) abarcando cada unha ata 400 a. C., o 330 a. C. e 250 a. C. Os principais representantes destas etapas foron:
? Antiga: Cratino, Crates, Aristófanes e Eupolis. Comedia ?política? por canto que a temática se centra na crítica de persoas, institucións ou problemas importantes para a vida da cidade. O coro é importante na acción e na expresión da opinión do autor.
? Media: Platón, Antífanes, Eubulo e Alexis. A parodia mitolóxica ou as peripecias novelescas constitúen os ingredentes deste tipo de comedia. Abundantes temas eróticos e personaxes tipo repetidos coma o rufián, as prostitutas, o esclavo, o cociñeiro, a vella cómica, etc.
? Nova: Filemón, Dífilo e Menando. Practican temas costumistas e moralizantes. Os temas cómico-grotescos dan paso a evasión e o entretenemento propios da xente burguesa. Despois de moito enredo todo acaba ben e a virtude é recompensada.
ESTRUTURA DA COMEDIA ANTIGA.
As seis partes das que consta son as seguintes:
? Prólogo, introduce a temática da obra, incluíndo a presentación do heroe e o plan co que pretende afrontar a situación.
? Párodos, o coro plantexa o seu canto de repulsa ou adhesión ao heroe.
? Agón, o heroe se enfronta a algún detractor do seu plan, para rematar triunfando.
? Parábasis, onde o coro ou o seu xefe se dirixe ó público e lle fala en nome do poeta.
? Explotación do éxito, o heroe ha de facer fronte a quenes, malinterpretando a súa victoria, queren solapala ou aproveitarse dela.
? Comos, apoteose da victoria do heroe introducida polo poeta como un festexo.
*Esta estrutura irase simplificando ata a desaparición do coro e a distribución de Menandro nun prólogo e cinco actos.
COMEDIA NOVA.
A comedia nova surxiu na época helenística, con características propias, nun momento en que o xénero teatral da traxedia desaparecía. Polo contrario, a comedia tivo un renacer ao que os antigos chamaron comedia nova. Estas obras son pezas de costumes que se extenderon por todo o oriente helenístico. As características e estrutura cambiaron con respecto a anterior: comedia antiga.
NOVA ESTRUTURA E TEMAS.
Desapareceron o coro e a parábasis, o argumento foi dividido en actos e estableceuse un prólogo no cal o autor presentaba as súas opinións.
O tema principal soía ser o amor, con toda clase de contrariedades ao longo da representación, chegando sempre a un final feliz. Os caracteres dos personaxes eran o resultado dun minucioso estudo e aumentaron en número ata chegar a ser 44: nove de anciáns e adultos, 17 de mulleres, 11 de xóvenes e 7 de esclavos. O ton xeral da obra seguiu sendo alegre, utilizando a fala familiar da xente común coma soldados, cociñeiros, esclavos que se vían sempre inmersos e situación cómicas e as veces grotescas.
MIRIAM |
|
|
|
|
| Que era a "contaminatio " ? |
|
|
|
|
|
|
| A Atellana de Italia nas orixes do teatro romano |
|
 ATELANA ITALIANA
Das creacións literarias dos máis antigos autores teatrais latinos só quedan os títulos e algúns fragmentos das súas obras, que non pasaban de ser adaptacións ou imitacións dos orixinais gregos.
Agora ben, antes da influencia grega, existía en Italia un teatro popular, que, talvez por ser de transmisión oral ou improvisado, perdeuse. Con todo, creou tipos peculiares, que perviven en parte dos comediógrafos posteriores.
O primeiro exemplo deste teatro primitivo é a Atelana, que presenta xa algúns trazos recollidos pola comedia italiana e algúns filmes cómicos modernos. É unha especie de farsa. O seu nome deriva do da cidade de Atella, pequena cidade de Campania, que dispoñía dun pequeno teatro, no que actuaban, con máscaras, os seus cidadáns, sen que isto supuxese desdoro para eles.
Os seus personaxes son convencionais e os seus nomes expresivos reflicten os seus trazos físicos esenciais e suxiren o seu carácter: Maccus (tragón e estúpido); Buceo (bocazas e presumido); Dossenus (o jorobado, cheo de malicia); Pappus (o vello maniático); Sannio (o payaso, o que fai muecas).
Os actores das Atelanas inventaban previamente a intriga, despois levábana á escena, onde cada un cumpría co seu papel de acordo co seu enxeño, sen repetir un texto determinado.
Estas farsas atelanas seguiron representándose en Italia, ao final dos espectáculos teatrais, en recordo deste xénero tan popular outrora, cando xa se xeneralizou o teatro de orixe grega.
PLAUTO E O TEATRO ITALIANO
Plauto inspirouse nos autores da Comedia nova grega, principalmente en Menandro, pero tamén en Dífilo ou Filemón entre outros, e máis ocasionalmente tamén na comedia media (Antífanes), mesturando ás veces dúas obras nunha soa (contaminatio). Non se limitou a traducir, senón que adaptou os orixinais ao gusto romano, e introduciu cancións e danza (por exemplo, a danza de escravos e de cocineros na Aulularia). Por iso en moitos textos plautinos contéñense indicacións escénicas. Nas últimas pezas de Plauto, os cantica ocupan maior espazo, sempre cunha enorme diversidad métrica (anapestos, créticos, baquios) que enriqueceu a lingua latina con esquemas descoñecidos entre os mesmos gregos. Nisto si o teatro plautino simula a gran polimetría da comedia antiga grega dun Aristófanes.
A complicación das tramas por mor da contaminatio obrigou a Plauto non poucas veces a poñer un pequeno prólogo declamado por un actor, cuxa función era explicar os argumentos demasiado complexos para que o público non se desorientara.
Plauto usa un rico e vistosa linguaxe de nivel coloquial que non elude a obscenidad e a grosería entre retruécanos, chistes, anfibologías, parodias idiomáticas e neologismos, usando un vocabulario moi abundante dunha gran variedade de registros. Emprega con preferencia a aliteración, a asonancia e o asíndeton, imprimindo ao seu estilo un selo inconfundible. É un psicólogo penetrante en obras que anuncian xa a comedia de carácter ou comedia de figurón, como é o caso de Aulularia sobre o tipo universal do avaro ou Miles gloriosus sobre outro tipo eterno, o gilipollas ou fanfarrón; a mestura de dúas accións nunha soa obra fixo del o primeiro creador da técnica do imbroglio ou enredo, que tanto xogo ofrecerá na comedia.
Adrián Davila |
|
|
|
|
| Comedia Media e Nova e as influencias no teatro latino |
|
 A COMEDIA MEDIA GREGA
Apenas hai datos.
Poñian en ridículo a persoas que o pobo rocoñecia polos seus feitos e ditos, pero sen nombralos directamente.
400-336ª.C
Obras de Aristófanes. A asemblea das mulleres, Plauto sátira persoal e política se remplaza pola parodia, ridiculizan mitos e critíca literaria e filosófica.
A COMEDIA NOVA GREGA
Trata de correxir as costumes por medio do ridículo. Se ridiculizaba ao vacío, non a persoas concretas. Está representada por Menandro.
OBRA DE MENANDRO
O teatro de Menandro caracterízase, como o de toda a comedia nova, pola ambientación urbana, o tratamento de temas cotiáns, o abandono dos temas heroicos e a desaparición do coro en escena, á vez que a vivacidad dos diálogos. As súas comedias, en cinco actos e separadas por intermedios, están escritas en lingua antiga, e o verso que normalmente utiliza é o yámbico. Era moi hábil na caracterización dos personaxes, que son na súa maioría tipos populares, e moitos deles pasaron a ser arquetipos de vicios (o parásito, o avaro, o misántropo); dominou a trama e a súa verosimilitud, que coidou especialmente por mor da súa formación aristotélica (respecta as unidades de lugar e tempo). O peripatético Linceo de Samos, contemporáneo do poeta, dedicou un ensaio ao seu teatro. Como herdanza da traxedia de Eurípides utilizou a peripeteia ou peripecia (é dicir, o investimento dunha situación) e a anagnórisis (recoñecemento). Os argumentos xa non proceden do mito senón da vida real: amoríos, conflitos xeracionais entre pais e fillos, nenos expostos, raparigas violadas e un final feliz cunha ou varias vodas. Na complicación e resolución da intriga desempeña o azar un papel fundamental.
Escéptico no relixioso, posúe unha concepción optimista da natureza humana («Que cousa tan agradable o home, cando é home!»), pola súa fe na solidariedade co semellante ("son home e nada do humano éme alleo") e a súa crenza de que a virtude, por encima das diferenzas de raza ou de estamento social, é patrimonio común do xénero humano. Pode terse polo máis cabal formulador dos ideais do Humanismo
As súas comedias foron moi imitadas non só polos seus contemporáneos, senón polos autores latinos Publio Terencio e Perico Maccio Plauto e, a través deles, o seu estilo pasou logo ao teatro do Renacemento europeo.
Noel Fandiño Santiago |
|
|
|
|
| Biografía e obras de Plauto |
|
 Biografía:
Non se coñece a data do seu nacemento; se di que é 254 a. C. por unha noticia de Cicerón e sabemos que morreu no consulado de Plauto Claudio e L. Porcio, sendo censor Catón, é dicir, no 184 a.C. Trasladouse a Roma de mozo e alí foi soldado e comerciante. Posiblemente tamén realizou viaxes polo Mediterráneo. Arruinouse e tivo que empuxar a pedra dun muíño ao tempo que empezaba a escribir comedias palliatas adaptadas do grego. O seu enorme éxito lle valeu sair de muiñeiro para consagrarse a este novo oficio e morreu prácticamente rico con máis de setenta anos, envolto nunha gran popularidade.
Obra:
Se ben se lle atribuiron hasta 130 obras, xa Varrón no século I, na súa monografía De comoediis Plautinis, reduciu o seu número as 21 que se teñen por auténticas, separando deste grupo outras que se debían aos seus imitadores Cecilio e outros inxenios. En De comoediis Plautinis distinguiu tres grupos entre as obras atribuidas Plauto: as inequívocamente súas (21 comedias); un segundo grupo de 19 obras, nas que recoñecía a paternidad plautina por razóns históricas e estilísticas; e un terceiro grupo de obras, as restantes, que consideraba espurias. Conserváronse enteiras as comedias do primeiro grupo (denominadas fabulae Varroniatae), a excepción da Vidularía, que pola súa posición no arquetipo dos manuscritos se encontra gravemente dañada. Plauto inspirouse nos autores da Comedia nova grega, principalmente en Menandro, pero tamén en Dífilo ou Filemón entre outros, e máis ocasionalmente tamén na comedia media, mezclando a veces dúas obras, nunca soa (contaminatio). Non se limitou a traducir, senon que adaptou os orixinais ao gusto romano, e introduciu cancións e danza (por exemplo, a danza de escravos e de cociñeiros na Aulularia). Por iso en moitos textos plautinos conteñen indicacións escénicas. Nas últimas pezas de Plauto, os cantica ocupan maior espacio, sempre cunha enorme diversidade métrica que enriqueceu a lingua latina con esquemas descoñecidos entre os mesmos gregos.
A complicación das tramas a causa da contaminatio obrigou a Plauto non poucas veces a poñer un pequeno prólogo declamado por un actor, cuxa función era explicar os argumentos demasiado complexos para que o público non se desorientara.
As obras de Plauto son menos refinadas pero máis cómicas cas gregas. Os seus personaxes son os mesmos que nas comedias gregas: mozos alocados e calaveras, cortesanas, alcahuetes, flautistas, traficantes de escravos, escravos diabólicamente astutos que sacan sempre as castañas do lume a os seus señores, comerciantes, vellos verdes e gruñones, parásitos, soldados fanfarróns, etc.; o argumento estaba cheo de situacións de enredo, enganos , confusións. Pero Plauto añade variedade e orixinalidade aos temas e aos personaxes, sempre coa intención de facer rír ao público romano. A obra de Plauto influiu nas comedias medievales da monxa Hrostsvita e nas comedias humanísticas que se componían en latín nas universidades como traballo de fin de curso e no Renacemento. Hay moitos de Plauto, por exemplo, en El avaro de Molière, en Giovanni Boccaccio e nas comedias de Shakespeare.
CORVALÁN GARCÍA,Florencia |
|
|
|
|
| Como era un teatro romano |
|
|
|
|
|
|
| As Bacantes de Eurípides. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
