 O escravismo era unha institución social en Roma. En Roma calquera podía ser escravo; a fonte de escravos proviña sobre todo de pobos conquistados, pero tamén de delincuentes ou outra xente que fose degradada a esa clase social por algún motivo. En realidade o escravismo non era máis que a clase social máis baixa. E como toda clase, tamén era posible ascender ás veces comprando a propia liberdade, ou simplemente polo desexo expreso do amo que se formalizaba co acto de manumisión, un privilexio exclusivo de todo propietario que convertía ao escravo en liberto (escravo liberado).
Os escravos de cidade adoitaban ter familia e unha gran autonomía. Podían lograr a liberdade de diferentes formas:
? Coa súa propia morte - bastante irónico - cando o liberaban para que tivese un enterro de home libre.
? Coa morte do seu amo, en cuxo testamento adoitaban liberar aos seus escravos como mostra de xenerosidade. Cando eran liberados deste modo, se deixáballes algunha propiedade ou diñeiro.
? Comprando a súa liberdade, xa que despois de haber pasado anos de intermediario do seu amo nos negocios, podían gañar un peculio.
? Por declaración diante dun maxistrado. Amo e escravo defendían a súa liberdade diante dun maxistrado. Se era aceptada, se lle poñía unha caxata na cabeza como sinal da súa liberdade
Moitos emancipados permanecían en súas casas facendo as mesmos labores, aínda que con maior dignidade.
Os escravos eran propiedade absoluta do seu dono. Carecían de propiedade e ata de familia propia, porque o seu matrimonio, aínda conseguido co permiso do amo, considerábase un simple concubinato, e os fillos eran propiedade do amo. Os escravos domésticos eran recibidos cunha cerimonia, e se purificáballes botándolle auga sobre a súa cabeza.
Eran os encargados de recibir aos invitados. Os máis guapos e de mellores modais servían o xantar vestidos de cores vivos. Os máis agraciados servían o viño e cortaban os manxares mentres que os que limpaban os pratos e recollían as mesas iban peor vestidos. Os que nacían como escravos e eran educados, formaban unha clase privilexiada entre a servidume. Ós escravos se lles adxudicaban as tarefas de acordo ó seu nivel cultural.
Ós escravos se lles podía poñer un colar cunha placa na que se lería ?tenemene fucia et revo cameadomnum et viventium in aracallisti?, traducido como "detenedme se escapo e devolvédeme ao meu dono".
Algúns escravos tiñan a consideración de homes libres, ben pola humanidade dos seus amos ou polo traballo intelectual que desenvolvían. Isto pasou cos escravos procedentes da Antigua Grecia, que en certo modo o amo consideraba de maior educación que a súa. No século III reducíronse as masas de escravos e estes empezaron a valorarse case como home libres. O emperador Diocleciano era fillo dun escravo que comprara a súa liberdade.
Os libertos foron partir do século VI segundo o emperador Justiniano I cidadáns sen distinción algunha, procedentes da escravitude. Se non conservaban os lazos de fidelidade a súas casas eran chamados libertos ingratos. Exercían maioritariamente o labor de comerciantes ou artesáns, e en menor medida de mestres romanos, banqueiros ou médicos, que non cobraban.
A economía romana, como a súa sociedade, dependían do traballo de escravos, que eran fundamentais nos latifundios, minas e industrias.
ROLDÁN FRAGA, Alejandro
|
