Non é a primeira vez que traemos a estas páxinas o labor de dous recoñecidos activistas culturais mindonienses, nin foi a primeira ocasión en que eles congregaron un grupiño de amigos para recrear, con fiel entrega, unha célebre composición poética de Manuel Leiras Pulpeiro.
Margarita Bermúdez Rubiños e Xulio Rodríguez Leiras son, entre outras moitas cousas, cultivadores do saber. Esta parella vén participando e colaborando en boa parte das iniciativas culturais do ámbito mindoniense, deixando claro que para eles, como para moitos outros, o hinterland emocional do Mondoñedo histórico sobarda xenerosamente os límites municipais.
O poema en cuestión ben podería figurar nas guías turísticas da cidade, pois os seus versos van debuxando un itinerario por interesantes lugares da área rural, hoxe considerabelmente mudados desde aquel 1910 en que Un galo fora galardoado en Vigo.
Diciamos que non é a primeira vez que Xulio e Margarita convidan un grupo de amigos a faceren o que eles denominan ?a ruta do galo?, pois que existe un magnífico artigo de Antonio Reigosa que dá fe do carácter periódico da experiencia; mais desta volta, foi un servidor quen se puido deleitar da fermosa peregrinación poética.
Os experimentados cicerones manexan á perfección o concepto da interactuación, polo que os participantes son fornecidos de exemplares do poema ao chegar ao encontro, para iren percorrendo, literaria e fisicamente, os lugares que Leiras inmortalizou.
Iníciase o percorrido na Alameda dos Remedios, unha das atalaias da cidade, e remata nas inmediacións da torre de Gorrete, xa na parroquia de Masma, onde se procede a unha lectura pública e participativa.

?Poñendo ben unhas prumas
que levaban nos sombreiros?
Pro, foron, faladurías:
¡Quén sabe o que houbo de certo!?

Así remata Leiras o poema e tal lin, pois a derradeira estrofa tocoume en sorte á hora da interpretación xeral. Aplausos e satisfacción compartida puxeron o colofón á vivencia, mais aínda quedaba moito por aprender.
Tras un magnífico xantar na Casa da Penela (deste lugar temos falado aquí en varias ocasións), foron as creacións doutro autor mindoniense quen excitaron a nosa curiosidade, mais todo fora artellado sabiamente polos guieiros locais e nada se deixara en mans da casualidade.
A escasos metros do citado estabelecemento rural encóntrase a casa do Licho de Vilamor, a quen Cunqueiro convertera en personaxe en Escola de Menciñeiros, e como non podía ser doutro xeito, até aló fomos, aínda co sabor da torta de Navia e mais da colineta no padal.
Mais non era o Licho o único home de Vilamor que proporcionou inspiración a don Álvaro, pois antes de chegarmos á casa do ínclito sacamoas, aínda nos mostrou o Xulio o lugar onde se asentara a ferraría de Veremundo, quen, segundo contan as fabulosas crónicas cunqueirás, fixo ferramenta e adeprendeu a tirar as moas da súa propia boca, logo de que o Licho lle cobrase medio real por un servizo.
E cando por fin chegamos ao que fora fogar do literario Licho de Vilamor, alí estaban os seus descendentes, dando fe de que a realidade e a ficción, sonvos cousa ben semellante.

Imaxe: Margarita e Xulio

En abril de 1927 nacía en Viavélez a escritora máis prolífica das letras castelás (fálase de 4000 títulos e 400 millóns de exemplares vendidos), e en abril de 2009, a señora de Viavélez deixaba orfos uns lectores que converteran o amor en pulsión literaria. Conmemoramos, xa que logo, o décimo cabodano do pasamento de dona Corín Tellado.
A célebre novelista nacera no municipio do Franco, no país eonaviego, polo que é probábel que a autora escoitase falar galego durante a súa infancia. Mais a súa vinculación coa Galiza non rematará aí, pois a señora de Viavélez, en contra do que moitos pensan, non comezou traballando para Bruguera senón para a viguesa Editorial Cíes, o selo fundado polo visionario Eugenio Barrientos, quen acabaría erixíndose nun rei Midas do libro de peto.
Nesta mesma editora recibiría o bautismo do prelo outro mago das letras populares, tal foi Marcial Lafuente Estefanía, quen tras a Guerra Civil e unha estadía no cárcere, estabeleceríase en Vigo, converténdose no escritor por excelencia de novelas do oeste.
Escoiteille en máis de unha ocasión ao escritor Isaac Ferreira que para normalizar un idioma, é imprescindíbel, tamén, a literatura de cordel, e acredito nesta aseveración. Cando a señora de Viavélez lanzou as súas novelas rosas ao público lector, o castelán non padecía -polo menos no Estado español- ningún perigo de desprazamento, mais é seguro que estes libriños de pequeno formato contribuíron positivamente ao seu coñecemento entre os sectores menos ilustrados.
As noveliñas de amor, o hard boiled, as plaquettes, os folletíns e toda a gama de libros ofrecidos nos quioscos, coadxuvaron no achegamento das letras a persoas que talvez, aínda non sentiran atracción algunha pola literatura convencional, no entanto, acabaron picando o anzol dos libros de peto e as capas a toda cor.
Grazas a Corín Tellado, millóns de persoas convertéronse en lectoras por todo o mundo, e seguramente, unha parte considerábel continuou a descubrir outros xéneros, outros autores e libros de grande envergadura.
Ben sei que moitos dos seus lectores descoñecen un curioso dato sobre esta escritora, resulta que a mesma novelista que os enfeitizou con tramas de amor arrebatado e romanticismo en cantidades industriais, redactou novelas eróticas.
Dona Corín publicou estas narracións baixo pseudónimo, mais fica patente que para a autora, o rosa e o verde non estaban moi afastados.
En Viavélez existe unha rúa Corín Tellado, e en Xixón (cidade na que faleceu tras morar boa parte da súa vida) tamén; no entanto, considero que a mellor homenaxe neste décimo cabodano sería achegarse a algunha das súas creacións, e en definitiva ler para coñecer.
Coméntame unha afervoada lectora das novelas de Corín Tellado, que despois de moito ler a esta autora, acabou por desenvolver a capacidade de intuír os desenlaces das tramas desde o comezo da obra, e ademais, detectara unha constante nos devanditos textos: Dúas persoas comezarían odiándose, para acabar máis tarde amándose apaixonadamente. Desde logo, dona Corín inspirábase na vida mesma.