Non é o título dun filme de serie B nin foi tirado dunha capa de hard boiled norteamericano; é outramente, a ambientación do momento que estamos a vivir en latitudes ibéricas.
Un pregoeiro -falamos pois, de literatura oral e popular- do Antroido acosado por fundamentalistas relixiosos, un rapeiro -de novo a literatura oral- condenado por unha peza que describe o clima social do ?Reino de España?, un libro ?narrativa novelística neste caso- secuestrado por orde xudicial? e a conta da ignominia podería continuar. Vemos, xa que logo, como as letras son perseguidas na actual Hespaña de sempre.
Non nego que as cafurnas do Estado nos estean a prover de magníficos argumentos a quen cultivamos a ficción literaria, mais é inconcebíbel que un estado occidental,
membro da UE e co século XX por aprobar, caia en vezos tan típicos do folclore terceiromundista.
Practicar un apartheid ideolóxico é hoxe a tentación de toda administración en calquera parte do mundo, certo; mais no noso Estado, a aplicación desta estratexia execútase co alarde desa altiveza tan propia dos novos ricos e dos vellos corruptos.
Quen non escoitou nos últimos meses que certas actitudes non fan máis que ?fabricar independentistas?? Cavilemos no xerme despótico e absolutista que encerra tal aseveración. Que dirían os medios sometidos se alguén afirmase que o pacifismo predicado polo soberanismo catalán é unha fábrica de policías buzacos, ou que non consegue máis que afoutar españolistas?
Así e todo, a cidadanía, ou polo menos a parte que permanece esperta, continúa a traballar na restitución das liberdades conculcadas.
En arquivo pdf e cun recendo a clandestinidade de décadas pretéritas, o texto de Fariña está a ser espallado por mensaxaría telefónica; talmente como nos contaron os irmáns maiores sobre accións desenvolvidas en plena ditadura franquista. Daquela non existía o gmail, o facebook, o whatsapp? e así e todo, os títulos prohibidos circulaban en liceos, cárceres, factorías, mercados e por suposto, en librarías.
Mágoa que todo isto non o esteamos a visionar nunha desas reportaxes que adoita emitir a televisión ao redor do 20 de novembro ou do 23 de febreiro, tratando de nos inculcar o afortunados que fomos ao sermos premiados cunha democracia do trinque; algo ensanguentada, si, mais vernizada de novo. Mágoa; porque isto é real e non un documental edulcorado, e ademais agora, as vítimas somos nós.
Algún día, recordaremos todo isto con noxo e un sorriso sardónico, moqueándonos da nosa pasividade e mais da burremia dun goberno que se considerou abeirado polos ultras que axitaban farrapos na rúa. No seu extraordinario ofuscamento, o Executivo ignora que a meirande parte deses homiños e mulleriñas non votan, pois chégalles con queimar carraxe e frustración nas mobilizacións de patriotas aburridos.
Habería que lles lembrar a quen ostentan presidencias e ministerios, que os seus devanceiros ideolóxicos, aqueles de ¡Ejército al poder! e ¡Tarancón al paredón!, tiveron que sufrir unha traumática metamorfose para se homologaren ás forzas democráticas, pois ninguén ansia fanáticos nas xestorías públicas, por moito que os alente desde as bancadas do estadio ou desde o mostrador da taberna.
Non somos inocentes, xaora que non. Ante a nosa pasividade, a esterqueira foi medrando; cheirando pouco ao primeiro, e tornándose perigosamente voluminosa cando o fedor comezaba a ser preocupante. Parecianos que unha ?democracia consolidada? xamais cearía, e agora que a nube de metano é máis grande ca nós, botamos as mans á cabeza.
Diciamos, pasividade pola nosa banda, si; pois tristemente, é unha actitude que levamos ensaiando ben tempo. Hoxe, decatámonos de que non era un xogo. Escollemos fascistas e como tal responderon. Todos somos culpábeis, uns por os apuxar e outros por o permitir.
Chegou o momento de coller as ferramentas que máis nos acaian para deter esta vaga de nostalxia totalitaria, de barbarie, de represión e máis unha vez, de ignorancia.
Somos quen de os parar, xaora que somos. Rapeando, pregoando, escribindo, novelando e por suposto, premendo os percutores dos nosos teclados.
Invistamos en cartuchos e deixémonos seducir pola vibración das impresoras.
nunca a liberdade foi conquistada sen derramamento de tinta.
Quen non coñeza o manexo deste instrumental, non se desentenda da súa obriga, pois ha saber empregar outras ferramentas; quizais ben eficaces.

P.S.: Mentres este artigo se ultima para a súa publicación na Rede, está a nevar abondosamente e un tapiz branco cobre a paisaxe dos países ibéricos; hoxe os vellos volven recordarnos que as nevaradas eliminan canto bichoco de máis hai na terra? que poético resultaría.

Non é unha má iniciativa tomar exemplos concretos dos países civilizados e fixar unha data para que a cidadanía intercambie libros e flores. Isto supón unha magnífica proposta que non só é conveniente secundar, senón divulgar; para que algún día, a efeméride do nacemento de Rosalía signifique o día dos agasallos elegantes, requintados e cultos. E dese xeito, acabar consolidando a celebración e gañar un novo e necesario espazo para as letras galegas no berce de seu.
O 24 de febreiro non é Sant Jordi, mais para nós, para os galegos, este día máis ca festivo é conmemorativo. Non imos pornos estupendos e enumerar o que significa Rosalía de Castro para o pobo, para a cultura e para a imaxe do país no mundo; imos, soamente, recordar que nunca nos vimos no apuro de inventar símbolos e marcas de distinción ás présas, pois o propio devir nos foi fornecendo de fitos que nos identifiquen e distingan. Vantaxes de ser unha nación; tamén culturalmente falando.
Sufrimos un exceso de celebracións paifocas, importadas, alleas á nosa idiosincrasia, carentes de signficado ou de tradición algunha, porén, no medio da barafunda de ciscallo e vulgaridade, agromou o Día de Rosalía. Beizóns e parabéns para a Asociación de Escritoras/es en Lingua Galega!
Ben seguro que temos preto de nós unha persoa que nos merece un agasallo, fagámosllo nesta ocasión.
Probabelmente exista unha persoa que non espera un libro o día 24 de febreiro, moito menos en galego e de ningunha maneira entregado por nós, sorprendámola.
Intúo que hai alguén que de boa gana nos obsequiaría cunha flor capturada polo talo entre as páxinas dun libro, aceptémoslla. Só significará o que nós desexemos que signfique. Quen sabe?
Celebremos o 24 de febreiro cun libro en galego e mais cunha flor. Cultivemos delicadeza e beldade nos albores desta primavera, unha máis.

É coherente que unha relixión implantada a ferro e fouce se declare agredida por quen se ri das súas iconas? É moral ridiculizar as vítimas de conflitos armados? E as vítimas de corpos policiais?
Teño noticia dun fistor do Castrodouro (terras alfocesas do Douro cantábrico) que elaboraba follas voantes con copliñas mordaces (algunhas) no ámbito veciñal. Dunha volta, a Garda Civil apareceu para perpetrar a seitura de tan peculiar sementeira.
Falamos de tempos recuados, mais, desgrazadamente, actitudes e prácticas parecen estar a retornaren a un mundo que desaprende con cada xeración que é botada a deambular pola vida.
Vimos de rematar os días de exaltación da carnalidade e de novo, a literatura ocasional acabou proscrita e os autores inculpados.
Xaora, Antroido e irreverencia son vellos coñecidos, incluso algo parentes, porén, as persecucións doutrora non semellan ter sido esconxuradas na era da tecnoloxía.
Asistín estoutro día a unha lectura de coplas anónimas cuxos textos acabarán publicados nunha web municipal, mesmo as que caeron en falsidade ou feriron sensibilidades. Este é un bo exemplo de que a represión non é ningún recurso contra o mal gusto, senón un instrumento do poder contra cidadáns armados de lapis e teclados, no caso que nos ocupa.
Quen se ofende demostra, ademais de aborrecemento, falta de imaxinación; pois que unha resposta orixinal contra o hipotético ofensor, pode constituír unha ?vinganza? elegante, xusticeira, e tamén ?aproveitando o duplo senso- poética.
Por que non se fan unhas coplas criticando o ateísmo?
Quizais chegou o momento de pór a proba o sentido do humor de quen negan existencias que outros non cuestionan, e todos sairiamos gañando co duelo de rimas. Pode haber algo máis edificante ca unha guerra literaria?
A literatura, en calquera das suas variantes, constitúe un elemento de combate (tamén de propaganda), e non é de valentes molestar o xuíz se un verso nos fai cóxegas; pois a picada dun lapis debe ser respondida con outra picadela, xamais cun croio.
As cantigas de escárnio e maldizer constitúen un dos berces da literatura galaicoportuguesa; se chegamos á conclusión de que hoxe sería imposíbel asistir á sua creación e difusión, debemos chegar á conclusión de que temos perdido novecentos anos de evolución.
Agora que o pergameo Vindel anda pola terra que o viu nacer, sería conveniente censuralo por irreverente ou suprimir con rotulador permanente aqueles versos que nos resulten impúdicos?
A represión non deterá a procacidade nin amputará a imaxinación dos individuos creativos, sinxelamente alimentará a súa agudeza á hora de escribir, quizais con disfraces e carautas semánticas, mais os coplistas non temen os xuíces senón a falta de argumentos, e non hai temática máis frutífera cá represión.
É ilícito artellar unha acción contra unha alta personalidade? Se o convertes en novela, non.
Algo sei disto.

Xa temos falado, en ocasións anteriores, desa literatura vestida de diario e camuflada en copliñas, contos, cancións ou simples ditos.
Ocorre que esta dimensión, modesta e frecuente no cotián, non é aínda coñecida e identificada en certos campos, mesmo no radiofónico.
Hai poucos días, unha emisora de ámbito estatal entrevistou a Arkano, un mozo rapeiro e improvisador de fulgurante carreira.
Resultaba rechamante a inxenuidade con que os mantedores do programa descubrían que tras aquelas letras elaboradas para seren rapeadas, agromaba a poesía, con idéntica calidade ca nos poemarios impresos e publicados por un selo editorial.
Tampouco ficaron indiferentes os locutores ante os exercicios de free style (improvisación) executados polo poeta, marabillándose de novo ante a exhalación do recendo literario nun ?xogo? que moitas culturas practican desde hai séculos.
Non queremos repetirnos mais debemos lembrar que a oralidade cultivada polo hip-hop (en todas as súas expresións e ramificacións), mantén un vínculo parental, ben evidente e apreciábel, coa regueifa galega, a desgarrada portuguesa, o repente brasileiro ou a pajada arxentina; por citar algúns dos exemplos máis próximos á nosa cultura.
Arkano, cos seus vinte e poucos anos, é campión de ?batallas de galos?, eses espectáculos multitudinarios convocados para calibrar a axilidade ?mental e verbal- dos improvisadores; teñamos presente que esta arte, redescuberta por mozotes coa pucha para o lado, é tan antiga coma a propia expresión oral.
Lendo a Rómulo Gallegos ou a García Márquez, encontrarémonos con repentistas que gañaron combates dialécticos ao mesmo diaño.
Confesou nunha ocasión o xenio de Aracataca que el cedería con gusto unha das súas novelas a cambio de ter escrito a canción Pedro Navaja; velaí a maxia da literatura disfrazada de lecer lixeiro.
Sinto unha querenza polo rap desde antes de coñecer a súa ancestralidade enfeitada de moda neoiorquina, e non foi a única vez que a semente literaria se me manifesta tras un divertimento aparentemente alleo a tal materia.
Quen non se encontrou algunha vez cunha fermosa canción que se lle acaba revelando como milenaria cantiga popular, peza poética consagrada ou mesmo fragmento de obra teatral? Por aí andan, gañando adeptos para a causa das letras, Lela, Annabel Lee ou A flor da iauga.

Imaxe: deseño publicitario dunha batalla de galos para improvisadores en lingua hispana.