Quen non conmemoramos xenocidios, celebramos coa sensibilidade que nos outorgou a civilización. Por iso quero compartir a maneira ?literaria- en que vivín un sábado coma outro calquera, aínda que sinalado polas festividades que algún día haberán de ser obxecto de recordo e xustiza, máis nunca motivo de orgullo para paifocos.
Á mañá, no mercado semanal da vila, detívenme nun posto de libros de segunda man. Con prezos tentadores e un estado de uso impecábel, aqueles volumes seducírome desde lonxe coa súa coidada colocación.
Porfillei tres exemplares: La ciudad automática, do arousán Julio Camba, Papers robats que cremen, do barcelonés Vicenç Villatoro e El extraño caso del Dr. Jekyll y Mr. Hyde, do edimburgués Robert Louis Stevenson.
Un galego, un catalán e un escocés son os autores das obras que ocuparán o meu tempo de lectura na primeira metade do outono. Lerei en castelán e tamén en catalán, pois pretendo deixarme enriquecer por todas as culturas peninsulares, mais aspiro a que o devandito proceso supoña, sempre, un acto voluntario.
Á tarde, a lírica medieval visitou o meu municipio, pois o grupo musical A Quenlla veu presentar, por medio dun concerto didáctico, o seu traballo Trobador no camiño. Este disco está inspirado na obra de Martin de Padrozelos, o primeiro poeta lírico do que nos queda testemuño escrito.
Mero Iglesias, a alma máter da formación musical, fixo referencia en reiteradas ocasións a Gonzalo de Berceo, o sinalado pola tradición como primeiro autor en lingua castelá. Resulta que douscentos anos antes, Martin de Padrozelos xa empregaba o idioma galego para plasmar as súas composicións amorosas, é dicir, as súas cantigas de amigo.
Algo moi semellante a este concerto didáctico xa o puidera gozar o pasado xaneiro en Mondoñedo, até onde A Quenlla chegara convocada por un colectivo en defensa da memoria.
Falounos Mero, nesta auténtica cerimonia da literatura oral, das súas pescudas acerca dos cantos populares, do Arquivo do Patrimonio Oral da Identidade ?institución creada no seo do Museo do Pobo Galego-, da tentativa de xenocidio cultural ensaiada polos Reis Católicos e
como non, da importancia do Alfoz do Castrodouro na historia da nación galega.
Este concerto, que recomendo tanto para o deleite dos sentidos como para a ilustración do coñecemento, supón, xa digo, unha verdadeira estratexia de aproximación a esa lírica medieval que converteu o galego nun obxecto de estudo a nivel internacional.
Por isto, por outras cousas e porque se achega o 12 de outubro, na mañá de onte adquirín un libro en catalán. Non vai ser a primeira vez que lea neste idioma, e non descarto ir alimentando a miña biblioteca privada de volumes chegados desde a gran nación do mediterráneo.
Dicía onte Mero: "Temos lingua porque existimos e existimos porque temos lingua", e manifestaba Ramón Cotarelo -intelectual castelán de apelido galego e simpatías catalanistas- nun debate televisivo, que en cada comunidade con idioma de seu a educación debería primar ese factor determinante, e a seguir, desde un exercicio tan democrático como voluntario, contemplar ?el indudable tesoro de la lengua castellana?. Amén.
Cultivar a diversidade desde a defensa do inmediato constitúe un factor de progreso, un xerme de tolerancia e unha vacina contra o fanatismo. Mañá celébrase, para moitos, o día da resistencia indíxena; se queremos que algún día as resistencias supoñan unicamente un termo vinculado á electricidade,
continuemos a cultivar e a cultivármonos.