Despois de moito tempo, regresei ás lecturas infantís.
Sucede, que chegaron recentemente á miña biblioteca particular uns inusuais volumes: un par de atractivos libriños pensados para o público infantil.
Non escoitara eu falar de Bala Perdida, un conto de Manuel Rivas publicado en 1996 por Alfaguara Obradoiro e ilustrado por Miguelanxo Prado, nin tampouco d’A Odisea contada aos nenos, de Rosa Navarro Durán con deseños de Francesc Rovira, unha obra vertida ao galego por Xavier Senín e Isabel Soto para o selo Rodeira en 2007.
Gocei extraordinariamente do primeiro, pois que a atmosfera creada por Rivas mergulla apropiadamente o lector na narración, até o punto de lle facer esquecer que se trata dun relato infantil.
Con todo, debo sinalar que a temática, pese a estar disfrazada de conto de piratas, introduce cuestións (o ouro nazi, o supremacismo racial, os sistemas despóticos e abusivos…) que se cadra hoxe renxerían á hora de nutrir unha obra infantil. Como mostra da liberdade empregada polo autor na súa redacción, reproduciremos unha das intervencións do personaxe principal: “-Estades tolos! Sádicos, asasinos, fachas! Nazis cabróns!”
Así a todo, debo dicir que o desenlace resulta un algo precipitado e vacilante.
Contra as derradeiras páxinas, algún cabo solto desloce unha miga esta narración desenvolvida, en case toda a súa extensión, de xeito sólido.
A Odisea, como era de esperar, resultoume máis árida, mais isto xa é “culpa” de Homero. Publicada dentro da colección Biblioteca Escolar-Clásicos contados aos nenos, esta adaptación da epopea de Ulises non dá perdido a condición labiríntica dos mitos gregos, tan poboados de deuses, semideuses e heroes atormentados polas súas retesías.
Lembro ter lido Odisea en castelán nos tempos do Bacharelato, e non conservo un recordo compracido, polo cal, accedín con gusto a esta versión para lectores neófitos. Mirei de achar a plenitude que a lectura primeira non me proporcionara e non me podo queixar; desde logo, certos lances gañan en nitidez ao estaren expostos para un público aínda tenro.
Ambos os dous libros son ben recomendábeis, mais non só para obsequiar pícaros, tamén para lérmolos nós, independentemente da nosa idade. Do mesmo xeito que algúns nenos acceden a lecturas para adultos, non temos por que os grandes desprezar a literatura infantil e xuvenil.
Agora que a cativada permanece retida polas pantallas e parece ter desbotado os xogos e xoguetes tradicionais, “esquecer” un libro (oportunamente ilustrado) a carón do móbil, da tablet ou da videoconsola, pode supor o inicio dun hábito san, reconfortante e altamente formativo. Non digo máis.

A comezos deste inverno, durante a pausa imposta polo solsticio e as nadaliñas, visitei un mercado semanal coa intención de adquirir produtos de tempada. No entanto, o primeiro posto que xurdiu ante os meus ollos non exhibía caiotas nin rabizas.
Xa non era a primeira vez que me detiña naquela tenda balizada co rótulo de “Antigüidades”, malia non ser o seu xénero primario o que adoita chamar por min, senón o caixón dos libros lidos.
O xestor de tan romántica tenda é Xacobe, un poeta anticuario que coñezo de ocasións anteriores.
Por motivos obvios, aquela tenda ambulante tamén ofrece libros, volumes de segunda man á procura dun adoptante, mais, sobre todo, de alguén que os volva ler. Debo dicir que se trata de exemplares impecabelmente conservados, pois boa parte deles non mostran sinal algunha de uso.
Como teño contado nesta bitácora, acostumo a mercar libros nas feiras, e recordo ter adquirido o poemario do propio Xacobe o pasado verao, mais desta volta non me decantei por unha obra da súa colleita, senón por Os sonetos a Orfeu, de Rainer Maria Rilke, vertidos ao galego por Lois Tobío, e mais por Génesis y catástrofe, de Roald Dahl.
Ao mesmo tempo que me entregaba o libro do escritor galés, o meu colega de letras confesoume que aquela colección de relatos non lle enchera o ollo, con todo, a narrativa curta do autor que escribía nunha táboa fincada sobre as pernas, espertara o meu interese.
Logo de obter a prebenda dun desconto por solidariedade gremial, marchei cos meus libros baixo o brazo.
Os sonetos a Orfeu encerra para min unha historia curiosa. Esta obra, relanzada pola colección Biblioteca Gallega de La Voz de Galicia en 2005, xa nutrira a miña biblioteca no seu día, mais acabaría por regalala a unha amiga que reside fóra da Galiza, unha fiel lectora de Rilke que unicamente coñecía as versións en castelán.
Sempre me quedara a congoxa de terme desprendido daquel libro, por iso me compraceu facerme de novo coa obra.
Como á poesía rilkiana xa accedera hai anos, comecei polos contos de Roald Dahl, e debo dicir que fiquei gratamente abraiado.
Salvo dous ou tres, os relatos comprendidos en Génesis y catástrofe resultáronme estimulantes en alto grao. Fai gala este escritor dunha proverbial ausencia de pudor á hora de introducir a truculencia nos argumentos, suscitando inquietantes e descarnadas atmosferas.
Cando volva cruzarme co poeta dos mercados, comentareille que me prestou moito ler a Dahl, e por suposto, aproveitarei o encontro para adquirir algún libriño.
Fiquei, desta volta, coa gana de lle mercar unha antoloxía poética de Lord Byron. Oxalá aínda habiten os versos do autor londiniense no caixón dos libros lidos.
Nunca deixen de se deteren ante os tesouros do anticuario Xacobe, o poeta do cobre, do ferro e do bronce, mais tamén das reliquias literarias rescatadas do esquecemento.

Co gallo do 150 aniversario do nacemento de Pío Baroja, vén intervindo en diversos espazos literarios a académica da RAE Soledad Puértolas.
Sempre nos describe a señora Puértolas a don Pío como un retratista do vello Madrid, un amante das castañas asadas e un académico aveciñado ao edificio da propia institución. Todo aceptabelmente castizo.
O que eu non sabía da aragonesa Puértolas é que posúe residencia na Galiza, concretamante en Vilanova de Arousa; seica a paisaxe da ría lle evoca unha pretérita estadía californiana. Todo aceptabelmente exótico.
Por pura casualidade, tales novidades colléronme lendo Queda la noche, a novela coa que a devandita escritora gañara o Premio Planeta no afastado 1989.
O caso é que a novela non arrinca até a páxina 180 (conta con 239), e pese a engalar con forza ao introducir unha trama de espionaxe internacional, o que levamos lido sobre unha rapaza madrileña que navega entre as súas conquistas erráticas e mais a atención aos seus anciáns pais, non comprace nin conmove, nin moito menos dá acadado a credibilidade precisa para valorar como sólido o artefacto.
Non a recomendaría, mais tampouco ouso dicir que se trate dunha creación infumábel; iso si, percíbise claramente que a autora non tiña claro por onde facer desembocar a historia, e optou por introducir unha trama de alta voltaxe como remendo.
De ningunha maneira critico os escritores de brúxula, pois téñome por un deles, mais tal estratexia require un manexo exhaustivo da singradura. O argumento sen trazado previo non absolve nin revalida materias, ao contrario, exixe encarreirar o carácter intuitivo da trama e mais o instintivo desenvolvemento dos personaxes.
En Queda la noche, os personaxes carecen da necesaria descrición para a camiñada por unha novela adiante, da mesma maneira, a autora obvia os pormenores (e está no seu dereito) de toda escena amorosa, alegando que o acontecido naquel leito a ninguén incumbe.
A trama, que non logra inquedar en ningún momento, acabará resolvéndose mediante os textos en cursiva de tres cartas, deixándonos o desabor dunha frustrada novela de espías.
De novo, estamos ante un relato estirado artificiosamente, e convertido en novela, unicamente, en virtude da súa extensión.
En resumidas contas, non sei ben o que veño de ler nin podería elaborar un resume sólido do lido, mais, sérveme para non volver caer en certos erros, e lecturas.