Fernando Fernán-Gómez (Lima, 1921-Madrid 2007) tería cumprido cen anos o verao pasado. Con tal motivo, diversos actos andan a recordaren a figura deste persoeiro das letras, da escena e do celuloide.
Hai pouco, nunha reportaxe televisiva sobre a face oculta do mundo do cinema, díxose del que en contra do que moitos pensaban, don Fernando non era o mellor actor do sistema cinematográfico español (outorgábanlle tal título a José Luis López Vázquez) senón o segundo. Que materia lle apuñan suspensa a Fernán-Gómez? A súa incapacidade para transmitir tenrura á hora de actuar, pois, díxose no debate, que el explicaba o personaxe antes que interpretalo. Talvez.
Neste mesmo espazo que honra unha televisión cada día máis pedestre, citouse erroneamente La Puerta del Sol como derradeira novela do autor. Endebén, tal erro animoume a tomar da biblioteca persoal esta obra que aínda non lera.
La Puerta del Sol foi publicada por Espasa Calpe en 1995, é un texto denso e por veces errático, mais a pluma dun home de teatro respírase en cada páxina.
Nesta novela que nalgúns tramos é mera crónica sen concesión ao argumento, o autor fala directamente co lector, como se dun artigo xornalístico se tratase.
Reprodúcense polo texto adiante varios fragmentos de obras dramáticas, que sen dúbida don Fernando recordaba da infancia ou a mocidade (era “neto bravo” de María Guerrero); tal xogo non acaba de encontrar acomodo nun texto que de por si require unha atención exhaustiva. Con todo, pode supor La Puerta del Sol unha útil crónica dos inicios do século XX e por suposto, dunha guerra e unha posguerra que Fernando Fernán-Gómez soubo recrear desde o punto de vista intrahistórico á perfección, nomeadamente no seu drama Las bicicletas son para el verano.
Apúrase tanto a trama nos capítulos de desenlace que semellan escritos con urxencia, sobre todo ao narrar episodios políticos e consecuencias sociais. Isto contrasta cos inicios da novela, onde todo flúe cunha parsimonia considerábel.
Unha curiosidade: Nos diálogos (profusos porque o hálito teatral sobrevoa a obra toda) reprodúcese a fonética coloquial do castelán da Meseta.
Fai o autor tamén un repaso do ideario anarquista, e non deixa de ter lóxica nun home cuxo féretro foi cuberto coa bandeira negrivermella.
Era Fernando Fernán-Gómez un xigante da interpretación, e foino nunha época en que a escena bebía das letras mantendo un parentesco harmonioso.
Que opinaría hoxe don Fernando dese teatro “vanguardista” que considera superfluo o texto? Ben seguro, diría aquilo tan célebre de “¡A la mierda!”