Desde aquel afastado Bacharelato no Instituto San Isidro da calle Toledo, de Madrid, non sucumbira á lectura dunha obra de Adolfo Bioy Casares.
Fora Diario de la guerra del cerdo o título que nos propuxera o profesor de Literatura, obra moi acaída nunha época na que os medios de comunicación difundían novas alarmantes sobre unhas enfermeiras austríacas que fixeran da eutanasia un hábito tan voluntarioso coma arbitrario, tratábase dos célebres anxos exterminadores de Viena.
Non gardo un recordo moi nítido daquela lectura adolescente, mais non a acordo sinxela, e o texto que veño de abordar, abofé que supón unha lectura ardua.
Don Adolfo regresou ás miñas lecturas estes días grazas a La invención de Morel. Novela claustrofóbica na que inza un abano de metáforas
?algunhas complexas á hora da interpretación- futuristas. Trátase da configuración ?evocada- dun mañá hipotético e mais as súas posíbeis formulacións de índole social, política, ideolóxica? En definitiva, un manual de apocalipses.
Nesta altura xa fica claro que non estamos diante dunha lectura accesíbel, e por riba, cómpre advertir que atoparemos unha redacción críptica que obrigará o lector a manter unha atención desvelada.
Evocoume esta novela unha remota lectura de adolescencia da que xa falamos aquí, El castillo de Noé, de J.R. Townsend, se cadra pola atmosfera robinsoniana que invade ambas narracións. Non é preciso aclarar que os graos de complexidade nada teñen que ver.
O empregadísimo recurso do espello máxico fai aparición neste texto, e grazas a ese elemento pode aparecernos na subconsciencia o mundo fantástico artellado por Lewis Carroll, universo literario que por certo, está a cumprir os 150 anos da súa publicación, e trinta des que Alice's Adventures in Wonderland foi traducida ao galego.
Bioy Casares ensaia en La invención de Morel a recreación de iso que hoxe denominamos realidade virtual; mais non perdamos de vista os oito decenios que afastan o nacemento da obra coa actualidade; o mérito maior deste exemplo de literatura de anticipación radica en que veu a luz no ano 1940, época na que o xénero fantástico se encontraba aínda asentando unhas coordenadas que hoxe manteñen vixencia; exceptuando claro está, as incursións aurorais de Jules Verne.
Unha curiosidade, esta novela foi adicada a Jorge Luis Borges, grande amigo do autor.