Paulo Casaca. Deputado no Parlamento Europeo polo Partido Socialista portugués
A nova esquerda europeia nasce entre Berlim e Viena
O Fórum para a Liberdade do Médio Oriente de Berlim e o "Stop the Bomb" (parem a bomba) de Viena promoveram, nos dias 2 e 3 de Maio, conferências sobre a ameaça de holocausto nuclear da teocracia iraniana. Organizações Não Governamentais recentes, nascidas da rejeição da ameaça neonazi da teocracia iraniana e da defesa do direito à existência de Israel e dos judeus ? como de todos os países e de todos os povos ? a sua característica básica comum é a de serem formadas por jovens vindos de organizações de esquerda ? e mesmo de esquerda radical ? em ruptura com a contemporização dos seus Estados Maiores com o fascismo religioso e nacionalista no Grande Médio Oriente. A esquerda dos princípios e dos valores é uma esquerda que preza a vida, a liberdade, a tolerância e a solidariedade como valores supremos e que não se pode remeter a plataformas saídas de intrincados raciocínios sobre poderes e relações de força.
Durante muito tempo a manipulação dos árabes da Palestina pelas autocracias da região, com a cobertura mediática e estratégica ocidental, transformaram aquilo que não é mais do que uma das manifestações de intolerância contra as minorias, numa luta entre espoliados de terras e de nacionalidade contra um impiedoso opressor.
As limpezas étnicas que foram depurando todo o Grande Médio Oriente, primeiro de judeus, mas depois de cristãos, de Druzos, de Bahai, de curdos, de turcomanos, de yazedis e de tantos outros, o extremismo nacionalista árabe primeiro e o fanatismo islâmico depois, foram menorizados na sua ameaça e sistematicamente desculpados como "reacção à agressão sionista" ou qualquer outro disparate do género, ou ainda pura e simplesmente assumidos como custos naturais e inevitáveis do petróleo e do mercado.
Quando os dirigentes iranianos começaram a negar a verdade do Holocausto, a conspirar com os neonazis europeus na perseguição dos judeus, dos seus opositores ou mesmo ? como aconteceu comigo ? dos dirigentes políticos europeus que se lhes opõem, a proclamar o esmagamento do Estado de Israel, aí finalmente houve quem entendesse que se tinha ido longe de mais na desculpabilização do fascismo islâmico.
Parte da velha esquerda parece ter sucumbido ao apelo do petróleo, utiliza a retórica do multicultaralismo para esconder a intolerância étnica, cultural e religiosa, e não se distingue por isso do que sempre foi a direita dos interesses em quem repentinamente descobre virtudes antes desconhecidas. A luta contra o fascismo religioso é a luta pela libertação dos povos do Grande Médio Oriente, a começar naturalmente pelo mundo árabe. Quem oprime o mundo árabe não é Israel ou o sionismo, são exactamente aqueles que em nome da defesa da sua religião pretendem mantê-lo acorrentado a mitos e práticas profundamente reaccionárias. Como dizia o manifesto de um movimento britânico também presente na conferência, o "Democratiya":
"Sectores da esquerda deixaram-se remeter a um canto incoerente e negativo do "anti-imperialismo" perdendo contacto com os valores tradicionais democráticos, igualitários e humanistas".
E mais adiante:
"Democratiya defende as bandeiras das revoluções democráticas dos séculos XVII e XVIII. Essas ideias tornaram-se a herança de todos pelas revoluções social-democratas, feministas e igualitárias dos séculos XIX e XX". Recentemente, o Bloco Nacional Galego sofreu uma cisão exactamente pelo carácter xenófobo e anti-semita da pretensa posição anti-imperialista da direcção do bloco. Pouco a pouco, vai-se erguendo uma nova esquerda, e eu creio que neste princípio de Maio, entre Berlim e Viena, ela se tornou imparável.
Nicholas White, un norteamericano que saliu a fumar da súa oficina en New York, quedou pechado cando regresou nun ascensor por máis de 40 horas ate que foi rescatado. Unha cámara de video do edificio rexistrou as 40 horas que pasou White
A policía cubana disolve pola forza unha protesta pacífica das "Damas de Branco" na Habana. As mulleres piden a liberación dos disidentes políticos ao Goberno comunista
As Damas de Branco saíron onte de novo ás rúas de Cuba a protestar polo encarceramento dos seus esposos e familiares, disidentes do Goberno estalinista. Membros da policía e da seguridade cubanas disolveron pola forza a protesta pacífica dunha decena destas mulleres nos arredores da céntrica Praza da Revolución da Habana, onde reclamaban a liberdade dos presos políticos e tiñan a intención de entregar unha carta coas súas demandas ao presidente Raúl Castro. En 2003, o entón presidente Fidel Castro lanzou unha persecusión de disidentes políticos e encarcerou a 75 deles. Destes, 55 aínda están presos. As mulleres vestían camisetas brancas coa foto e os nomes dos seus familiares, sen portar algún signo político. "Estamos aquí para esixir a liberación dos nosos esposos e non nos iremos ata que eles sexan liberados ou nos arresten. esperamos o suficiente, queremos falar co novo presidente", dixo a líder do grupo, Laura Pollan na protesta de onte.Pouco logo dun autobús saíron unhas 20 mulleres policías e trataron de deter ás manifestantes, quen sentaron na beirarrúa, agarráronse polos brazos e rehusaron moverse. "Están morrendo, están morrendo", gritaba unha muller no medio das bágoas mentres a policía arrastrábaa cara ao autobús. Mentres se disolvía a protesta, presentáronse no lugar simpatizantes do Goberno, principalmente funcionarias de edificios gobernamentais próximos, e gritáronlles insultos.
"Celebrar uns Xogos Olímpicos supón invocar a historia", declarou Pierre de Coubertin, fundador das Olimpíadas da era moderna. Os Xogos Olímpicos que deben celebrarse este verán en Pequín xa supón invocar o nome do Tíbet, invocar a monxes budistas vestidos de túnicas cor azafrán e a un Dalai Lama amante da paz e que busca por modos non violentos a liberdade para o seu reprimido pobo. Con todo, as autoridades chinesas veno de forma totalmente distinta.
Para esas autoridades, o Tíbet forma historicamente parte de China e o Dalai Lama e os seus seguidores son uns reaccionarios oscurantistas que van contra o progreso económico e social que nos últimos 58 anos proporcionou o réxime chinés a unha cultura atrasada. Segundo as autoridades de Pequín, todas as protestas dos monxes budistas e doutros tibetanos son froito dunha conspiración orquestrada polo Dalai Lama desde Dharamsala, sede do seu Goberno no exilio. Segundo a versión oficial chinesa, o Dalai Lama, con axuda da CIA, xa dirixiu unha insurrección violenta contra as tropas chinesas, despois de que Pequín se fixese co poder en 1950. Pero a campaña subversiva fracasou e o Dalai Lama viuse obrigado a fuxir á India, onde viviu exiliado durante medio século.
Ou sexa, para os políticos e altos funcionarios de Pequín, o Dalai Lama non é tanto un relixioso budista de credo non violento como un rebelde secesionista.
No entanto, logo da ofensiva desatada contra os manifestantes tibetanos en Lhasa, a peor das dúas últimas décadas, Pequín é agora observado atentamente -e condenado- pola comunidade internacional. E iso nun momento no que os Xogos Olímpicos están ao virar a esquina. China teme que as protestas das últimas semanas poidan apartar ao mundo, ou a boa parte del, das Olimpíadas. O problema tibetano está de novo en moitas mentes de todo o planeta.
É certo que, en teoría, os Xogos Olímpicos teñen que centrarse no deporte e non na política, pero o espírito olímpico e a súa promoción comportan a defensa dunha determinada ética deportiva e o fomento do respecto aos dereitos humanos. E as probas constantes de que no Tíbet o réxime chinés realiza persecucións e vulnera os dereitos humanos non poden conciliarse co espírito que proclama o Artigo 2 da Carta Olímpica, que busca "o respecto por principios éticos fundamentais universais".
De feito, o elixir Pequín como sede dos Xogos Olímpicos de 2008 sen ter en conta a situación dos dereitos humanos en China vai xa en contra da ética de devanditos xogos, que se basea "no espíritu do humanismo, a fraternidade e o respecto aos individuos que inspira o ideal olímpico". Esa ética precisa que "os Gobernos dos países que alberguen os Xogos Olímpicos se comprometen a que os seus países respecten escrupulosamente os principios fundamentais da Carta Olímpica" (Código Ético do COI, E, Relacións cos Estados).
Agora, tras os últimos acontecementos, chegou o momento de que os países que se preparan para asistir aos Xogos Olímpicos de Pequín aborden o problema tibetano e animen ao réxime chinés a facer honra aos seus compromisos olímpicos mellorando a situación dos dereitos humanos nese territorio e en toda China. Si, as Olimpíadas son un acontecemento deportivo, pero levan o respecto a certas normas internacionais e aos valores éticos do olimpismo.
A falta de ilusión que suscitan os Xogos Olímpicos pon de manifesto o desencanto respecto dos valores éticos que se percibe na comunidade internacional. Para revitalizar a credibilidade das Olimpíadas é preciso reformularlas, converténdoas nunha plataforma desde a que desenvolver un marco de valores éticos globais que supoña un contrapeso das descarnadas prioridades económicas e políticas.
Se queremos que a Carta Olímpica teña sentido no século XXI e que os Xogos Olímpicos sexan algo máis que un acontecemento deportivo de índole especulativa, hai moitas razóns para que estes inclúan un imperativo ético que alente e fomente os dereitos humanos, utilizándoos para educar. En manifesto contraste co historial do réxime chinés en materia de dereitos humanos de carácter universal, como os relativos á pena de morte, a tortura, a liberdade de expresión e a represión no Tíbet, a Carta Olímpica e o Código Ético mencionan explicitamente o concepto de dereitos humanos e aluden á "conservación da dignidade humana", ao "desenvolvemento armonioso do ser humano", ao "respecto por principios éticos fundamentais universais" e á "dignidade do individuo".
Non debemos esquecer que o obxectivo do olimpismo é situar en todo momento o deporte ao servizo do desenvolvemento moral do home, con vistas a establecer unha sociedade non violenta preocupada pola conservación da dignidade humana. En consecuencia, chegou o momento de esixir a China que, se vai albergar un acontecemento internacional tan importante como os Xogos Olímpicos de verán de 2008, renda contas aos seus socios estranxeiros. Os líderes chineses deben comprender que, se se negan a respectar os dereitos humanos no Tíbet, enfrontaranse a unha campaña extremadamente vigorosa, implacable e omnipresente, seguida dun boicot ás Olimpíadas.
O boicot dos Xogos Olímpicos ten unha longa historia. En 1976, vinte e seis países africanos boicotearon os de Montreal pola participación nos mesmos de Nova Zelandia, que nese momento seguía tendo relacións estreitas co réxime racista surafricano. En 1980, Estados Unidos liderou un amplo boicot contra os Xogos Olímpicos celebrados en Moscova. A ese boicot sumáronse Xapón, Taiwan, Alemaña Occidental, Canadá e outros sesenta e un países.
O mundo está convocado a acudir a Pequín este verán para a celebración das Olimpíadas. Polo momento, ningún Estado importante accedeu a boicotealas. Con todo, os cidadáns de moitos países apoiarían aos seus Gobernos se estes chegasen a adoptar esa medida.
En 1936, Avery Bundage, presidente do Comité Olímpico Internacional, manifestou as súas dúbidas ante o que cría rumores diseminados por conspiradores xudeus sobre a existencia de campos de concentración na Alemaña de Hitler, e decidiu que as Olimpíadas debían celebrarse alí, a pesar do carácter totalitario do réxime nazi. Ao contrario que en 1936, hoxe en día os cidadáns do mundo saben de certo o que está ocorrendo entre bambalinas no Tíbet. Por iso chegou o momento de que todos os personaxes públicos do mundo actual fagan oír as súas voces disidentes en nome de quen non poden permitirse ese luxo no Tíbet por mor da represión chinesa. chegou o momento de dicir "non" ás Olimpíadas da vergoña.
Cando loitamos por un Tíbet libre, en realidade, estamos loitando pola liberdade dos pobos e das nacións oprimidas do resto do mundo. As auténticas batalles pola liberdade son disputadas, desesperadamente, por persoas que están decididas non só a deixar os seus quefaceres diarios ou carreiras, senón ate as súas propias vidas. Cada vitoria da liberdade sobre a tiranía, non importando onde esta se realice, supón un reforzo para as restantes causas existentes. É de vital importancia o mantemento da nosa loita, do Rangzen [independencia, en tibetano]. A loita pola liberdade dos tibetanos debe buscar xeitos efectivos de facer fronte á tiranía chinesa A nosa esperanza en alcanzar a independencia é vital para a xente que vive no Tíbet. O mantemento da nosa loita pola liberdade, desde o exilio, alenta aos tibetanos baixo a tiranía chinesa; aos tibetanos que, a diario, han de seguir padecendo os terribles sufrimentos xerados polos seus ocupantes, polos invasores.
Nós, individuos e organizacións asinantes, apoiamos decididamente aos tibetanos que demandan a súa liberdade. Apoiamos, sen fisuras, a aqueles tibetanos residentes no Tíbet, a aqueles que poñen en perigo todo, ate as súas propias vidas, nesta procura da liberdade e a democracia.
Exhortamos a todos os países do planeta e ás Nacións Unidas a que apoien o inalienable dereito dos tibetanos a gozar da súa independencia como nación. Pedimos que se recoñeza a xusta causa do pobo tibetano e se lle brínde axuda a aqueles que, nobremente, buscan a independencia, a liberdade e a democracia custe o que custe.
RSF pide o boicot á cerimonia inaugural dos Xogos de Pequín
A organización Reporteiros Sen Fronteiras (RSF) pediu hoxe aos xefes de Estado e de Goberno de todo o mundo que boicoteen a cerimonia inaugural dos Xogos Olímpicos de Pequín en protesta pola situación dos dereitos humanos en China. A organización defensora da liberdade de prensa no mundo sinalou nun comunicado que China non cumpriu ningún dos compromisos que adquiriu cando en 2001 foi designada sede dos Xogos Olímpicos e pediu aos mandatarios un xesto para mostrar o seu desaprobación coa situación. O boicot á competición "non é unha boa solución" porque privaría aos atletas dunha gran competición deportiva e aos espectadores dun espectáculo, segundo RSF. Con todo, a organización sinalou que sería "escandaloso que non se mostrase firmemente o desacordo coa política gobernamental chinesa" ante as "miles de vítimas dese réxime autoritario". O secretario xeral de RSF, Robert Ménard, criticou duramente ao presidente do Comité Olímpico Internacional (COI), Jacques Rogge, ao que chamou Poncio Pilatos porque non trasladou ás autoridades de Pequín as esixencias dos defensores dos dereitos humanos. "Desde fai meses entregámoslle (a Rogge) unha lista dunha trintena de disidentes (encarcerados) para que lla faga chegar ás autoridades chinesas e non o fixo. Non obtén resultados porque non pide nada", asegurou na emisora France Info. Ménard pediu aos atletas que compitan en Pequín que fagan xestos en favor dos dereitos humanos nese país. Como exemplo afirmou que lle gustaría que un medallista blandiera no podium unha bandeira de Tíbet.
«Manifestámonos pacíficamente e o Goberno respondeu con violencia e enviando aos seus soldados e os seus tanquetas», explica un mozo novicio a escasos metros dos axentes antidisturbios que tomaron o centro da cidade, cuxos comercios sufriron desfeitas polos enfrontamentos de días pasados
Fose do Tíbet, onde os xornalistas teñen prohibido viaxar e suspendéronse os permisos especiais para turistas, a cidade monástica máis importante do budismo aparte de Lhasa é Xiahe, na provincia oriental de Gansu. Ata aquí chegou ABC porque, xunto aos graves disturbios rexistrados esta semana no Tíbet, o milleiro de monxes que habita no emblemático mosteiro de Labrang tamén se botou ás rúas para reclamar a independencia desta rexión, ocupada polo réxime comunista chinés desde 1950.
Como consecuencia, veñen producindo enfrontamentos entre os manifestantes e a Policía desde hai tres días, polo que a cidade foi tomada polos axentes antidisturbios. Armados cos seus escudos e porras e vestidos de verde paramilitar, ducias de soldados custodian a ponte que cruza o río Daxia no centro de Xiahe, onde a etnia Han, maioritaria en China, montou os seus comercios, restaurantes e hoteis.
Independencia
A poucos metros, centos de monxes budistas e campesiños tibetanos cantan soflamas independentistas e a favor do Dalai Lama ata que os axentes deciden dispersalos. Coma se fosen cañonazos cuxo eco retumba neste fermoso val encaixado entre altas montañas e infestado de templos e mosteiros, os soldados, apenas adolescentes con acne, tan asustados como os relixiosos pero armados, disparan gases lacrimóxenos e lanzan unha carga mentres, facendo resoar as súas botas sobre o asfalto, gritan ao unísono «Yi, er, san» (un, dous, tres). Tosiendo e cos ollos escocidos polo gas, os monxes foxen despavoridos levantándose as túnicas e sen ningunha outra arma máis que as súas cánticos e a súa fe. «Por favor, que alguén axude ao pobo tibetano», clama un mozo novicio que se oculta baixo o nome inventado de Sun. «Monxes, novos e vellos manifestámonos pacíficamente, pero o Goberno respondeu con violencia, enviou aos seus soldados cunha tanqueta e xa hai polo menos catro feridos», quéixase Sun, quen asegura que «a xente está moi enfadada porque non se escoitaron as nosas peticións e volveremos manifestarnos».
A pesar do seu determinación, Sun non pode ocultar o medo. «Mañá marchareime para ocultarme, xa que algúns compañeiros foron detidos e temo pola súa sorte», di coa voz crebada polos nervios mirando desconfiado a ambos os dous lados mentres fala con este correspondente na parte tibetana de Xiahe.
O barrio tibetano e o chinés parecen a noite e o día. Mentres o primeiro está composto por casas de adobe e polvorientos camiños de terra, o segundo está debidamente asfaltado e formado polos típicos edificios chineses de azulexo branco. «tivemos comunicación con outros mosteiros», responde Sun cando se lle pregunta se esta nova «Revolta Azafrán», similar á que sacudiu a Birmania, Por que agora
Entrevista con Bernard Henry Levy
Moi interesante entrevista publicada no magnífico blogue do
O RÚIDO DOS DÍAS
Nesta entrevista, o filósofo e divulgador francés Bernard Henry Levy aborda varios temas que me parecen de interese, sobre todo na necesidade de que a esquerda recupere un discurso netamente liberal, abandoado nas máns da dereita. Que o mesmo se vira sustituído por unha fascinación cíclica cara modelos totalitarios e as súas solucións definitivas é, ou alomenos así o creo, a orixe da podredume intelectual que hoxe en día lastra a esquerda.
No relativo á Unión Europea, á que se alude no prefacio, se ben asumo e defendo a necesidade e vantaxes de dita Unión, que o proceso se estea a levar a nivel estatal, maila resultar máis eficaz, xa por varias veces repercuteu nunha perda da calidade democrática do mesmo coa que non podo concordar. Anque o tema non se trata na entrevista, ao ser unha das constantes do pensamento de BHL, entendo que é oportuno mencionalo.
Publicado no xornal La Nación, Seción Enfoques, o 9-12-07.
Paris. O rexeitamento a Estados Unidos, á Unión Europea e ao liberalismo cegaron a unha esquerda fascinada por unha nova tentación totalitaria, afirma o filósofo francés
Por que ser fiel a unha esquerda que se derrumba? Por que negarse a cruzar a fronteira ideolóxica e pasarse con bandeira e banda ao sarkozismo triunfal, como fixeron moitos dos seus amigos? Esas preguntas serven de fío conductor ao filósofo francés Bernard-Henri Lévy para facer un balance sen concesións do estado da esquerda en Francia e tratar de identificar as razóns da derrota socialista nas eleccións presidenciais de abril e maio pasados.
O máis célebre, o máis mediático dos chamados ?novos filósofos?, responde a esas interrogantes no seu recente libro Ce grand cadavre tombé à a renverse (?Ese gran cadáver caído de lombos?), fórmula utilizada por Jean-Paul Sartre para cualificar á esquerda cando escribiu o prefacio do libro Aden Arabie, de Paul Nizan, en 1960.
Solicitado por Nicolas Sarkozy para que publicase un artigo de apoio á súa candidatura durante a recente campaña electoral ?como fixeran André Glucksmann e Alain Finkielkraut?, Lévy confesa terlle explicado ao entón candidato presidencial que, ?a pesar da amizade que nos une? desde 1983, resultáballe imposible apoialo. ?Despois de todo ?argumentou?, a esquerda segue sendo a miña familia.?
A partir de esa conversa, BHL ?como se coñéceo en Francia? lánzase a un meticuloso análises interior co fin de descifrar as súas razóns máis íntimas para ser de esquerda. Desfilan así imaxes, acontecementos e reflexos que marcaron a súa vida, transformándose en elementos constitutivos da súa personalidade: maio de 1968, o escándalo Dreyfus, a guerra de España, o anticolonialismo, o antisemitismo ?que non consegue separar do antirracismo? e a liberdade, que non consegue separar da igualdade.
Pero a parte máis importante do libro quizais sexa a última, onde fai un balance de ?ese campo de ruínas? en que se transformou a esquerda actual. É verdade ?afirma?, a esquerda rompeu coa versión clásica da tentación totalitaria, ?o socialo-comunismo?. Pero deses edificio en ruínas apareceu outra tentación totalitaria que xa non se inspira na extrema esquerda, senón na dereita, incluso na extrema dereita. Para Bernard-Henri Lévy, a esquerda está enferma. É vítima da súa fascinación pola nación e a bandeira, de seu antieuropeísmo, de seu antinorteamericanismo, de seu antiliberalismo, de seu antisemitismo, de seu fasci-islamismo? ?A esquerda está enferma de dereitismo, esa é a verdade?, resumiu nunha entrevista exclusiva con La Nación en París.
?Vostede non cree que pedirlle á esquerda que estea a favor do liberalismo e de Estados Unidos é como querer demostrar a cuadratura do círculo?
?De ningunha maneira. No que atinxe ao liberalismo, debo lembrarlle que o liberalismo é patrimonio da esquerda. O liberalismo é Jacobo Rousseau e o seu contrato social, Adam Smith ou John Locke. Como diría Benedetto Croce, é necesario distinguir entre liberalismo e liberismo. O verdadeiro liberalismo nunca defendeu a lei da xungla ou o mercado desregulado. Pola contra, o liberalismo esixe regras, pactos, obrigas que enmarcan a relación das forzas económicas. O liberalismo non é o mercado, é o contrato.
?Cando os altermundialistas e outros sectores de esquerda que vostede denuncia con enerxía acusan ao liberalismo de todos os males, quizais refírense ao ultraliberalismo.
?Pero entón que o digan. Por que non o dino? Que digan que están contra o ultraliberalismo e que queren arrincarlle o bo liberalismo á dereita. Que queren reivindicar a súa herdanza. Que digan como farán para volver a poñelo de pé. A miña mestre, Louis Althusser, dicía que o gran xenio de Marx foi tomar a dialéctica hegeliana, concepto reaccionario, e poñelo novamente de pé. En Francia temos cantidade de cretinos que din que a nación, a seguridade, a bandeira e Xoana de Arco -conceptos reivindicados pola dereita- pertencen tamén ao patrimonio da esquerda. Pero, entón, como é posible que, tratándose de algo tan importante como o liberalismo, non fagan o mesmo traballo? Que non sexan capaces de distinguir entre Silvio Berlusconi e as tres revolucións fundadoras do modernismo [a inglesa, a norteamericana e a francesa]? Facer ese traballo é competencia dunha esquerda crítica. Criticar quere dicir separar o bo do malo. Pero, a esquerda radical, os altermundialistas, todos aqueles que apoian a Hugo Chávez e a Evo Morales, decláranse antiliberales, non antiultraliberales. Se lles resulta difícil esa palabra, que atopen outra. A verdade é que hai algo na idea mesma de liberdade que dálles medo e que detestan. Ese medo foi o que produciu a Castro onte e a Chávez hoxe.
-Vostede non cree que Chávez sexa de esquerda?
-Naturalmente que non. Como pode ser de esquerda un home que exerce un poder persoal, que soña con que ese poder sexa vitalicio, que amordaza aos medios de comunicación do seu país, que está sentado sobre unha montaña de ouro que a súa poboación non aproveita e que é o aliado de Ahmadinejad na guerra planetaria que libran os demócratas e os antidemócratas? Hai actualmente unha esquerda que pensa que Chávez é da familia, o neno turbulento da familia. Eu non. Eu son de esquerda e creo que Chávez é o meu adversario.
-E non séntese só nese planeta da esquerda ideal? Porque unha cousa é o que un quixese e, outra, o que é en realidade.
-Non impórtame. Síntome só con Ingrid Betancourt, con Vaclav Havel, con Huber Matos, con Barak Obama, cunha parte da esquerda arxentina que se recoñecerá no que digo e que debe de estar negándose a verse abandeirada por Chávez.
-No que fai á necesidade dunha esquerda prol norteamericana É posible que súa análise sexa adecuado para Francia. Pero, que dicir de América latina, onde Estados Unidos fixo e desfixo ao seu antoxo en tantas ocasiones?
-O caso non é o mesmo que en Francia, é verdade. Sen embargo, pódese dicir calquera cousa de Estados Unidos, e Deus sabe se eu critiquei algunhas desviacións dese país que me erizan: Bush, o creacionismo, o conservadurismo duro. Pero Estados Unidos tamén é un país onde as institucións democráticas, a prensa, a opinión pública funcionan en forma exemplar. Un presidente norteamericano xamais podería tratar de dar marcha atrás sobre o arrepentimento dos crimes históricos cometidos por Francia, como fixo Sarkozy co colonialismo. A reacción perante Abu Ghraib foi inmediata. En tres días, toda a prensa norteamericana, incluído Fox News , fixo seu mexa culpa. Todos falaron da bancarrota do Estado durante o furacán de Nova Orleáns. Pero ninguén mencionou a solidariedade da xente. Non só de Hollywood, senón dos rednecks de Texas, que acolleron aos negros, vítimas de Katrina. Iso é Estados Unidos. Non se pode afirmar que é a casa do diaño. É o país dunha mala política, dunha corrente conservadora que me provoca calafríos na costas, pero é un país formidable, un país que ten recursos institucionais e democráticos que merecen ser tomados como exemplo, polo menos en Francia.
-Volvamos ao comezo do seu libro, onde conta a chamada telefónica que lle fíxo o candidato Sarkozy para que vostede se sumase ás figuras de esquerda que o apoiaban. Como é posible que vostede faga nesas páxinas un retrato tan feroz do actual presidente e, sen embargo, siga afirmando que é o seu amigo?
-Porque a amizade é unha cousa e a política é outra. A diferenza entre Sarkozy e eu é que eu sei recoñecer a diferenza entre a proximidade amigable e as distancias ideolóxicas, e el non. Sarkozy cree que é suficiente ser amigo para estar de acordo. Eu creo o contrario.
-Pero, é posible discutir con el?
-Ese día non puiden, é verdade. Pero coñezo a Sarkozy desde 1983. Coñézoo ben e discutimos con frecuencia. Ese día, se atopaba na fase ascendente da súa campaña, estaba acelerado e, en efecto, era incapaz de discutir. Pero, vostede cree que fago un retrato feroz?
-Si. Cando conta que Sarkozy lle di "e cando me vas facer teu papeliño na prensa como Glucksmann", faino dun modo tan desprezativo que o lector pregúntase como é posible que vostede non reaccione.
-Eu reacciono: non voto por el.
-Vostede non vota por el e ademais escribe o libro. Pero, non é só esa conversa senón que, a medida que avanza a escritura, demoleo cada vez máis.
-Porque a medida que avanza a campaña, Sarkozy constérname cada vez máis. Sarkozy fixo unha campaña de extrema dereita: sobre a necesidade de que Francia deixe de arrepentirse polos crimes cometidos durante o réxime de Vichy e o colonialismo, sobre a herdanza de Maio 68. Como el os manexou, todos eses e outros moitos temas resultáronme insoportabeis.
-Cales son para vostede as calidades do presidente francés?
-A enerxía, a vitalidade, a vontade de reformar a Francia: as 35 horas, os réximes especiais e as universidades, todo iso vai na boa dirección. En política exterior tamén adoita ir no bo sentido. Pero non cando recibe a Hugo Chávez e lle fai o agasallo dun recoñecemento de Estado absolutamente inxustificado. Non cando vende centrais nucleares civís a Muammar Khadafi. Pero hai outros aspectos nos que xa fixo un bo traballo: na reconciliación con Estados Unidos, na amizade con Israel, na ruptura coa política árabe da chancelería francesa.
-Viu a Sarkozy despois da publicación do libro?
-Si.
-O presidente díxolle algo?
-Nada. Pero sei que está furioso.
-Falando de Glucksmann, vostede cualifica o seu xesto de adhesión de 'valente'. Por que? Compréndeo?
-Non, a verdade é que non compréndoo moi ben. Non comprendín que fágao nese momento. O papel dun intelectual non é o de manifestarse tan rápido. O papel dun intelectual é o de pronunciarse, pero o máis tarde posible, despois de obter o máximo. Dándose tempo, Glucksmann podería ter obtido aínda máis sobre os témas que lle interesan: a causa chechena, a amizade con Estados Unidos, etc. Por iso non comprendo. Chameino e díxeno.
-Cree, en todo caso, que o papel dos intelectuais é o de estar 'a favor' do rei ou do poder?
-Non. Nin creo nin comprendo. Eu xamais estiven cun goberno. Fun amigo de François Mitterrand. Foi testemuña do meu casamento exactamente un ano antes de gañar as elecións de 1981. O primeiro que fixen o día da súa victoria foi entrar en oposición. Fun amigo de Sarkozy durante 24 anos. O primeiro que fixen cando chegou ao Elíseo foi pasar á oposición. Non entendo por que hai intelectuais que fan o contrario.
-Como interpreta o xesto desoutros socialistas -e amigos seus-, como o actual chanceler Bernard Kouchner, que decidiron engrosar as filas sarkozistas?
-Non o sei. Hai numerosas interpretacións posibles. Quizais crean que poderán influír no curso dos acontecementos.
-Sarkozy é alguén fácil de convencer?
-Por suposto que non. Sinceramente, non estou demasiado impresionado polas realizacións de Kouchner no seu ministerio. Creo que podería ter sido moito máis útil na oposición que no goberno.
-Lin nunha entrevista que lle resulta simpática a forma que ten Sarkozy de falar de amor.
-Si, paréceme emocionante a forma que tiña de dicir públicamente que amaba á súa muller.
-É verdade. Un home que exerce o poder parece humanizado por ese sentimento.
-Quizais demasiado. Porque se pon en perigo fisicamente. Sarkozy exponse demasiado. Hai unha teoría, a 'teoría de Kantorowicz', sobre os dous corpos do rei. Segundo esa teoría, un presidente ten dous corpos, un profano e un sagrado. Así gobérnase: o corpo profano está moi perto da xente e o sagrado moi lonxe. O poder exércese no equilibrio entre ambos corpos. O problema de Sarkozy é que hai demasiado corpo profano e pouco corpo sagrado. Isto ten que ver con esa ambigüidade entre república e monarquía que é Francia, onde é necesario atopar un equilibrio entre distancia e proximidade, entre a sacralidad do poder e seu materialidad. Tivemos presidentes que iban demasiado lonxe nun sentido, como Mitterrand, e outros que van demasiado lonxe no sentido inverso, como Sarkozy.
-Vostede refírese a esa tendencia populista de Sarkozy que tantos lle critican?
-O que máis debería preocupar de Sarkozy, en realidade, é que se trata dun verdadeiro home de dereita. Cando di abonda xa de arrepentirse públicamente por Vichy [a colaboración coa ocupación nazi durante a Segunda Guerra Mundial] ou pola colonización, é autenticamente sincero. E iso xéame o sangue.
-Pero un 54 por cento dos franceses votárono sobre esas bases. Non cree que Francia é moi no fondo un país xenófobo, con frecuencia racista e, como dicía Mitterrand, moi conservador?
-Si. Pero había neste país un proceso de reflexión, sobre todo no que fai ao noso papel no marco do colonialismo. Pola contra, a campaña de Sarkozy, coa súa negativa a arrepentirse das faltas cometidas, serviu para paralizar ese proceso de toma de conciencia. Un país que non ten vergonza é un país perdido. Pódese perdoar, pero non esquecer. A vergonza é un gran sentimento humano. Eu reivindico dúas grandes categorías políticas: a vergonza e a melancolía.
-Melancolía de que? -Dun ceo baleiro. Porque xa non abonda miralo para atopar os planos da Xerusalén celeste.
Irán comeza o 2008 aforcando nun só día a 13 persoas.Trece iraníes foron aforcados onte en Irán por crímes que van desde o tráfico de drogas ao asasinato, despois de que o ano 2007 terminara cun récord de execucións (297) con respecto ao precedente. O cárcere de Evine, no norte de Teherán, serviu para aforcar a oito condenados, entre elos unha muller, Raheleh Zamani, de 27 anos e nai de dous fillos pequenos. Zamani foi declarada culpable de asasinar ao seu marido, que a enganaba con outra muller, según o diario Etemad. Tres homes foron aforcados en Qom, no centro do país, tras ser condenados por traficar con 455, 170 y 590 gramos de heroína, respectivamente. A lei iraní prevé a pena de morte para toda persona que leve máis de 30 gramos de heroína ou máis de cinco quilos de opio.
Annápolis, unha fiestra de oportunidade
Un artigo de Pedro Gómez-Valadés
Asociación Galega de Amizade con Israel
O pasado martes asistimos esperanzados á declaración conxunta que desde Annápolis fixeron pública Ehud Olmert e Mahmud Abbas. Declaración que afirma a vontade dás partes de chegar a un acordo definitivo antes de finais do 2008. Máis alá dá percepción persoal de cada quen, máis ou menos optimista ou pesimista, do que non cabe dúbida é de que ficamos diante dunha fiestra de oportunidade que, por responsabilidade histórica, non deben deixar pasar israelís e palestinos na procura dunha resolución do drama que sacode desde hai décadas Oriente Medio. Non será Annápolis unha variña máxica que resolva ou problema. Sería inxenuo pretender tal cousa. Ou camiño está cheo de dificultades que, en escenarios semellantes, naufragaron non pasado ante a impotencia dá comunidade internacional e do que é máis importante, dúas propios actores que sofren ou día a día do conflito. Pero sería tamén irresponsable pola nosa banda, desconfiar dá vontade real de israelís e palestinos en chegar á resolución do conflito. Desde a comunidade internacional cómpre apoiar e dar un voto de confianza ás vítimas reais. Sei do maioritario anhelo dá sociedade civil israelí por poder vivir en paz. Unha sociedade cansa de décadas de terror, acoso e enfrontamentos. Creo na vontade do presidente Mahmud Abbas cando afirma a súa decisión de alcanzar acordos sostibles e firmes que fagan posible a convivencia dúas dous pobos. Non será doado, hai non taboleiro problemas moi difíciles de resolver. Cuestións algunhas dolorosas para as partes, mais, que con vontade son posibles de resolver, outras recoñezo de máis difícil prognóstico: ¿Como vincular, como comprometer a unha organización integrista como Hamas, que fai bandeira do terrorismo indiscriminado e que nega e renega dá posibilidade nin sequera remota, do recoñecemento dá lexitimidade do Estado de Israel? Malia este interrogante, quero ser optimista. Porque palestinos e israelís merecen poder vivir definitivamente en paz.
Os europeos teñen unha longa tradición de pensar en branco e negro. É normal, o século XX foi así. Ante o nazismo, había que pensar en términos de branco e negro; ante o colonialismo había que pensar en términos de branco e negro; ante o "apartheid", ante tantas cousas. Pero esa ollada non sirve para o caso do conflito árabe-israelí. Neste caso, atopámonos con dúas causas xustas que chocan e que, ate agora, non conseguiron convivir. Isto non vai de bos e malos, non vai de ir a unha manifestación a favor dos bos, asinar un manifesto en contra dos malos e irse a durmir a casa plácidamente. Gustaríame que Europa, en vez de actuar así, actuase como o médico de urxencias que, cando lle chegan tres accidentados, trata de curalos sen preguntar quen foi o condutor que causou o accidente.
O psiconalista Michel Bruno ofrécenos unha visión desmitificadora do mal chamado veo islámico. Visión que descobre o sometemento das mulleres ás leis do patriarcado e a negación da sexualidade propia, só recoñecida como procreadora.
SOBRE O VEO ISLÁMICO OU O INCONSCIENTE DAS VELADAS
Primero de todo, hai que dicir que este costume é preislámica e orixinaria do medio oriente, dos arredores da península arábica. Estaba destinada a obrigar ás mulleres a esconder o que parecía o máis erótico, o cabelo, para non provocar a excitación do home. Dicir, igualmente, que nesa época e ate incluso antes, a muller era unha mercaduría. E que a sexualidade, demasiado incomprensible para os homes (¡ata Freud non a comprendeu!), era considerada como un perigo. Non esquezamos que antes as relixións monoteístas patriarcais (Islam, xudaísmo, cristianismo), nesta parte do mundo, e quizais tamén máis aló, había pensamentos relixiosos matriarcais, entre as que atopamos os cultos orxiacos á deusa Cibeles (Astarte, Isis ou calquera outra divindade feminina). Non esquezamos que na Biblia, estes cultos están fortemente diabolizados pola súa aura de sexualidade feminina. Por que se someten, entón, as mulleres? Unha cuestión a considerar é que elas non están obrigadas a levalo e que, con todo, lévano coma unha decisión persoal. Unha parte da resposta está na relación destas mulleres coa súa sexualidade, cos seus corpos. O veo recubre, protexe e, é ao mesmo tempo, un muro, encerra o interior. É coma se estas persoas encerrarán o seu sexo simbolizado esencialmente polos cabelos. É unha protección contra esta parte descoñecida... espantosa porque é forte. A psiconálise ensinounos que era a inhibición da pulsión. Co veo dáse unha manifestación ostensible da inhibición pulsional. Non esquezamos que en Francia, hai unha trintena de anos, non se saía á rúa sen un cobre-cabeza no cabelo, un dito antigo pero que é moi expresivo: "Unha muller non saía á rúa cos cabelos ao vento, nin un home sen o seu chapeu". Estaría ben reflexionar un pouco sobre este recordo pero non deducir calquera cousa. Hoxe en día, o veo islámico, (que non ten nada de islámico máis que o nome) é un signo de desexo, de inferioridade das mulleres e dunha vontade de culpabilizar a súa sexualidade. O veo está súper explotado polos fanáticos relixiosos (hai que chamalos como o que son), que non pensan máis que meter en vereda a estas indisciplinadas rebeldes, estas mulleres cuxa sexualidade debe ser encerrada, e só utilizada en proveito da maternidade. Sábese que certos fanáticos educan ás súas fillas para matrimonios temporais e rexéitanas logo de telas mancillado. Esta forma de escravitude aínda existe. Mentres, esperamos que os musulmáns desaproben estas prácticas (son os máis numerosos) que se mostren e marquen o seu desacordo a esta forma de interpretación restritiva da lei musulmá. Se baixan á rúa, deben saber que serán apoiados por todos/as aqueles/as que consideran que o fanatismo exaspera. De feito, unha das esposas do Profeta, a primeira, era unha muller libre co cabelo sen veo!.
