| Blog da Comisión Cultural MARTÍN SARMIENTO de Vilafranca para a potenciación do uso do galego nos centros do ensino no Bierzo e a promoción dos Intercambios escolares Bierzo-Galicia. |
|
|
| O meu perfil |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| PROGRAMA DAS XIV XORNADAS MARTÍN SARMIENTO |
|
CELEBRAMOS O DÍA DO GALEGO NO BIERZO
Chegamos xa á decimo cuarta edición das Xornadas Martín Sarmiento asentando, curso a curso, o Día do Galego nos Centros Docentes do Bierzo. Este ano de novo está rodeado dunhas circunstancias pouco favorables á realización dos habituais encontros multitudinarios dos alumnos/as do Programa de Promoción dos distintos institutos e colexios onde se imparte. Funcionarán como fío condutor dos actos dúas referencias que coinciden no tempo neste ano 2022 como son: O Bicentenario da Provincia de Vilafranca do Bierzo e o próximo Día das Letras dedicado ao autor valdeorrés Florencio Delgado Gurriarán. De aí que evidenciemos no lema a unión histórica que O Bierzo e Valdeorras manteñen grazas á lingua.
A FALA DO BIERZO E VALDEORRAS NAS RADIOS
As actividades didácticas do profesorado e alumnado tanto de Infantil e Primaria, como da ESO e Bacharelato, tamén da Escola de Idiomas, xirarán ao redor do lema das propias Xornadas. Trátase de iniciar unha experiencia singular como é a elaboración de microprogramas de radio que logo se emitirán nas emisoras profesionais da comarca dispostas a colaborar con este proxecto escolar. As emisiois destes microprogramas seguirán un calendario que principia o 9 de marzo e remataría o 17 de maio.
MELLORAR O PROGRAMA DE PROMOCIÓN TRAS 20 ANOS
Por outra parte, a Comisión Cultural Martín Sarmiento dado o papel de vangarda que xoga o Programa de Promoción do Galego na comarca propicia unha mesa de traballo de análise e de propostas de millora á que asistirán os docentes desta materia, as autoridades educativas autonómicas da Junta de Castilla y León e da Xunta de Galicia e o Consello Comarcal, ademais dunha representación da Real Academia Galega e outros entes bercianos conscientes do importantísimo labor que se realiza nos centros escolares e de seguir abrindo novos espazos para o galego no Bierzo.
DÚAS PRESENTACIOIS E OUTRAS INICIATIVAS
As Xornadas contarán ademais cunha dobre presentación ante os medios de comunicación nunha rolda de prensa coa que iniciaremos a mañá do 9 de marzo.
A primeira estrea é a da serie documental recentemente gravada en terras bercianas “Fálame sempre“ do Umberto Corral Prieto da produtora Boulla. Unha creación audiovisual financiada pola Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta.
A segunda está relacionada coa convocatoria dos Premios Morales para a promoción da Lingua Galega no Bierzo e Sanabria que procuran ser un apoio e á vez unha homenaxe á ensinanza da lingua galega nestas comarcas. Estes premios iniciativa anual do Grupo As Médulas conta co apoio da Xunta de Galicia e da Junta de Castilla y León e o Consello Comarcal do Bierzo, aos que se suman outras entidades galegas e bercianas como a Real Academia Galega, o Instituto de Estudios Bercianos e o Instituto Leonés de Cultura ademais dos concellos de Cacabelos, Corullón e Vilafranca. Na presente edición preténdense incorporar unha serie de novidades que serán presentadas no transcurso da citada rolda de prensa.
PROGRAMA DE ACTOS Mércores 9 de marzo 2022
VILAFRANCA DO BIERZO
(Teatro vilafranquino “Enrique Gil y Carrasco”)
10,00 h ROLDA DE PRENSA:
Micro-Programas de Radio en galego do 9 de marzo ao 17 de maio nas emisoras bercianas.
Pre-estrea da serie documental FÁLAME SEMPRE subvencionada pola Secretaría xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia.
Nova convocatoria dos Premios Morales que o Grupo As Médulas realiza anualmente.
Próximas iniciativas de colaboración entre entidades bercianas e galegas sobre o Patrimonio Inmaterial e a Lingua.
Valoración por parte das autoridades educativas dos 20 anos da presenza do galego nas aulas bercianas e das posibilidades de mellora futura do Programa de Promoción do Galego no Bierzo e Sanabria.
11,00- SESIÓN MATINAL: MESA DE TRABALLO
- Proxección do documental:
FÁLAME SEMPRE (1º capítulo)
de Umberto C. Prieto
Boulla Creación Audiovisual.
11,30 Debates da Mesa:
20 ANOS DO PROGRAMA DE PROMOCIÓN DO GALEGO E A SÚA MELLORA
PARTICIPAN NOS MICROPROGRAMAS DE RADIO
Participarán da elaboración dos mesmos a totalidade dos centros do Programa de Promoción do Galego no Bierzo e Sanabria:
PRIMARIA
CEIP San Lorenzo de Brindis de Vilafranca,
CEIP da Quinta Angustia de Cacabelos,
CEIP Valentín García Yebra de Ponferrada,
CEIP Compostilla de Ponferrada,
CEIP Jesús Maestro de Ponferrada,
CEIP San Ildefonso de Camponaraia,
CEIP Virgen del Carmen de Ponferrada,
CEIP Toral de Meraio,
CEIP M.L.Ucieda de Toral dos Vados,
CRA Carucedo,
CRA Cubillos do Sil,
CRA Ximena Muñiz de Corullón,
CRA Ponte de Domingo Flórez,
CEIP Tuela Bibei de Lubián (Zamora)
SECUNDARIA
IES Padre Sarmiento (Vilafranca)
IES Bergidum Flavium (Cacabelos)
IES Europa (Ponferrada)
IES Virgen de la Encina. (Ponferrada)
ESCOLA OFICIAL DE IDIOMAS de Ponferrada.
SESIÓN DE TARDE 9 de marzo
16:30 h. As arelas de Sarmiento:
NOVOS ESPAZOS PARA O GALEGO NO BIERZO
Nesta sesión serán as entidades bercianas e galegas que apoian estas Xornadas as que a proposta da Comisión Cultural Martín Sarmiento concretarán unha serie de pasos a dar para desenvolver o Decálogo novos espazos para o galego no Bierzo que elaborado en anteriores ediciois das xornadas foi aprobado por unanimidade no Consello Comarcal (2 de marzo de 2018) coa idea de favorecer tanto os ámbitos tradicionais da fala como a creación de novos usos na comarca. Abordaranse iniciativas como as que se enuncian a seguir:
- Anuario do Galego no Bierzo. (Publicación de materiais sobre o galego do Bierzo)
- Proxecto Toponimia berciana (Iniciativa de recolleita de microtoponimia e da súa xeolocalización coa idea de sumarse posteriormente a Galicia nomeada)
- Patrimonio Inmaterial e Lingua (colaboración desde o punto de vista idiomático á recolleita de patrimonio inmaterial posta en marcha recentemente no Bierzo).
O BIERZO, VALDEORRAS E A LINGUA
Os lazos históricos que unen a estas dúas comarcas veciñas están intimamente ligados á xeografía de montes e ríos que bercianos e valdeorreses converteron nunha paisaxe común de convivencia milenaria como certifican, por exemplo, os enclaves castrexos e as explotaciois auríferas romanas. Trato e veciñanza que enriqueceron e consolidaron entre ambos espazos unha ligazón que se formulou máis poderosa e viva, coa lingua. Aínda que a poidamos considerar un patrimonio inmaterial, a súa debilidade aparente foi capaz de manifestar a súa fortaleza na boca dos seus falantes por séculos e séculos ata que persoas como o galego-berciano Martín Sarmiento foron quen de reparar no seu uso habitual en todo tipo de documentos, e mesmo cancioneiros, nos nosos castelos e mosteiros da Idade Media. Porén cumpría, reflexionou o frade erudito, dar un paso máis como é o de facer da fala marxinada do seu tempo unha ferramenta de futuro, material e útil a través das artes da literatura e do rigor científico da gramática.
O legado do noso bieito non caeu en saco rachado. Autores bercianos e valdeorreses contribuíron desde aquela a fornecer cos seus escritos a lingua común que compartían. Mesmo nos debates daquela Provincia de Vilafranca, (da que celebramos este ano o Bicentenario) que segue sendo un soño frustrado, a lingua era un dos condicionantes que favorecía a unión soñada.
A vida cotiá de homes e mulleres humildes que poboan estas terras asentou, a pesares de todo, un enorme acerbo que se concreta e define con palabras como: cocho, viño, castañeiros, botelo, fiandois, entroido, mego e cochorras... que queremos evidenciar para as novas xeraciois de bercianos e bercianas reparen na estreita cohesión na que vivimos con Valdeorras.
É necesario vencer un rancio proceder que deriva de prexuízos e torpezas pasadas, como é o de esquecer que o idioma suma. Temos que facer valer os novos tempos con mensaxes valentes cargados de tradición que din alto e forte “non hai fronteiras”, porque certamente entre o Bierzo e Valdeorras non as houbo, non as hai, nin as haberá.
PARA AS EMISIOIS RADIOFÓNICAS
Nos microprogramas radiofónicos que se emitirán desde o 9 de marzo ao 17 de maio elaborados polos alumnos/as do Programa de Promoción do Galego no Bierzo tocaranse aspectos tan variados como:
- Patrimonio e tradiciois culturais das comarcas.
- Escritos de Sarmiento sobre Valdeorras e o Bierzo.
- Autores e textos do galego bercianos e valdeorreses como Antonio Fernández Morales, Casimiro Fernández Villagómez, Ramón González-Alegre, Florencio Delgado Gurriarán, Aquilino Poncelas, Camilo Fernández, Juan Carlos Mestre e por suposto autoras en galego que viviron ou viven no Bierzo ou en Valdeorras como Dora Vázquez e María J. Montero.
- Entrevistas con valdeorreses ou bercianos/as
FLORENCIO DELGADO GURRIARÁN
Autor do Día das Letras Galegas do 2022
Tesouro de lembranzas;
garimosas, acedas,
ou mouras de tristura,
ou dóces e sinxelas.
Acubilladas todas,
do pasado, antre a néboa.
¿Por qué xurden agora
na miña mente inqueda?
Arastora, na longa lonxanía,
volto a vivir a vida do pasado.
Lembro a nenez e lembro a mocedade,
lembro a noiva sinxela dos quince anos.
Meu Córgomo de Valdeorras
e bocarribeira crara.
Por Córgomo de Valdeorras
non anda a Santa Compaña,
porque o bon viño escorrenta
medos, trasnos e pantasmas.
Bierzodiario
|
|
|
|
|
| Deixa o teu comentario |
|
|
|
|
|
