A lingua portuguesa e a galega naceron xuntas e as circunstancias da historia foron separándoas ata se constituíren en linguas distintas, pero non distantes. Imos comprobar cales son esas pequenas diferenzas con dúas cancións e os seus textos escritos:
Deixamos aquí unha pequena indicación a ter en conta para usar correctamente os pronomes átonos e vitando os "pronomicidios":
Os pronomes átonos colócanse normalmente despois do verbo e unidos a el: ( dígocho), pero hai ocasións en que se debe colocar o pronome antes do verbo.
CASOS EN QUE O PRONOME ÁTONO VAI ANTES DO VERBO:
1- Cando vai nunha oración negativa ou desiderativa:
( non te quero, oxalá cho dixesen hoxe!)
2- Cando vai nunha subordinada: (dixo que te amaba).
3- Cando vai nunha interrogativa parcial ou tras un exclamativo:
Quen che preguntou iso?
Como me alegro da túa boa nota!
4-Cando a oración comeza por algúns indefinidos e adverbios: ( alguén mo dixo, seica me falara). Cousa que non ocorre con adverbios como os de tempo e lugar: Mañá achégome alí.
O Departamento de Policía moi alarmado púxose en contacto coa Inspección de Eduicación e están colaborando estreitamente coa idea de evitar máis pronomicidios na zona. Por iso e por non alarmar acaban de enviar a un inspector de Educación, que está xa no centro, e vai pasar preguntando aula por aula cousas como estas ( colocámocas aquí para de forma urxente evitar que nos acusen de permitir máis pronomicios. Poñede atención e practicar logo: colocación dos pronomes átonos
Imos escoitar e aprender algo máis sobre os Cantares Gallegos de Rosalía.
Cal é o tema que dá cohesión ao libro?
A dignificación de Galicia, das súas xentes e da súa lingua. Por iso o canto á paisaxe galega é constante. Pero se o fío condutor do libro é esa autoestima da Terra, podemos aínda así, vela plasmada en tres temáticas:
- A dos amores,
- A dos costumes e tradicións,
- A da denuncia dos problemas dos galegos/as.
Inspirada nas coplas de tradición oral, Rosalía cédelle a voz a pobo galego, en cada poema canta un home ou unha muller, mesmo dialogan distintas persoas, galegos ou galegas de condición humilde.
Pero ademais debemos engadir un pequeno grupo de poemas nos que poderíamos dicir que quen canta é Rosalía.
Imos ver como se concretan estas temáticas con diversos poemas:
O poema máis coñecido: Adiós ríos, adiós fontes...
Tras escoitalo, fíxate nestas estrofas que coinciden coa metade do poema e que na versión cantada a terceira non aparece e é moi importante para enterder a intención co que Rosalía escribe este poema:
¡Adiós groria! ¡Adiós contento!
¡Deixo a casa onde nacín,
deixo a aldea que conoso
por un mundo que non vin!
Deixo amigos por estraños, 25
deixo a veiga polo mar,
deixo, en fin, canto ben quero...
¡Quen pudera non deixar!...
.........................................
Mais son probe e, ¡mal pecado!, a miña terra n'é miña, 30
que hastra lle dan de prestado
a beira por que camiña
ó que naceu desdichado.
1- A que temática cres que pertence? Por que?
2- Escoita agora este, a se sabe indicar a cal temáticas antes citadas pertence? Logo razóa a resposta:
3-Le as seguintes estrofas e despois responde en cal das temáticas o encadrarías?
-Cantan os galos pra o día;
érguete, meu ben, e vaite.
-¿Como me hei de ir, queridiña;
como me hei de ir e deixarte?
-Deses teus olliños negros
como doas relumbrantes,
hastra as nosas maus unidas
as bágoas ardentes caen.
¿Como me hei de ir si te quero?
¿Como me hei de ir e deixarte,
si ca lengua me desbotas
e co corazón me atraes?
4- Escoita ben estoutro poema e a ver se es quen de saber a cal das temáticas pertencería , argumentando a resposta.
5- Este será o último que escoitemos e intentemos asociar a unha das temáticas antes ditas. Fíxate ben, se cadra é o máis complicadao, por iso debes argumentar ben a resposta:
Imos celebrar axiña os 150 anos da publicación dun dos librso máis coñecidos da nosa literatura e que fixo Rosalía de Castro. Por iso imos ir aproximándonos ao seu mundo e aos seus poemas.
Botando man da rede, en primeiro lugar, e logo creando nós algo propio.
Este curso unha parte da clase de 1º ESO B participou activamente da Xornada escolar pola Paz. Foi no salón de actos e diante de todos os compañeiros/as de Secundario do centro. Recitamos de novo " Irmaus" de Celso Emilio Ferreiro esta vez acompañado dunha presentación con imaxes relacionadas co texto. Na foto unha parte das que o recitaron.
Na cultura tradicional galega hai diversos
ciclos claramente caracterizados que responden ao sincretismo( é dicir a fusión) de manifestacións populares pagás ou/e cristiás, unhas moi antigas, outras máis recentes. Hoxe son costumes ben a piques de perderse, ou ben nun proceso de franca revitalización. Falamos do ciclo de Entroido, os Maios, San Xoán ou do Ciclo de Nadal.
O Nadal é un ciclo que podemos resumir en 13 noites que serían como xa dixemos e que van dende o 24 de decembro ata o 6 de xaneiro:
Unha característica común e moi estendida en toda Galicia é o canto de panxoliñas ou vilancicos sobre o nacemento e primeiros feitos do Neno Xesús e que tamén se chaman aguinaldos (porque estes cantos realizados normalmente de casa en casa pola parroquia remataban pedindo un donativo como doces ou algún tipo de alimento denominado "aguinaldo"). Estes cantos, segundo o día que se realicen poden recibir o nome de Nadais (noite 24, Manueles (noite do 31 de decembro para o 1 de xaneiro) Reis(días anteriores e o día propio do 6 de xaneiro.
24 Nadal: É unha das principais noites do ciclo, Noiteboa como precedente do 25, día de Nadal e onde se aglutinan máis e diversas manifestacións propias destas datas.
Do 24 de decembro:
- Canto de Nadais
- Colares de castañas
- Misa do galo
- Dar as Pascuas
- O Tizón de Nadal
- O Apalpador un curioso personaxe que algúns lembra a figura de Papá Noel.
Do 25 ao 30 de decembro:
- Rondas (habituais para pedir o aguinaldo de cara a acumular doazóns para ao rematar o ciclo facer unha merendola)
- O 28 de decembro:
-Día dos Santos Inocentes (realízanse bromas de todo tipo).
-Celebración dos bispiños
-Noite do 31 de decembro ao 1 de xaneiro: Trátase doutra das noites máis sinaladas do ano, a Noitevella, unha noite data a cantos, ceas e bromas:
- Aninovos ou Manueles
- San Silvestre
- As pedras do sal
- Lumes e fogueiras
Do 3 ao 5 de xaneiro:
- As Xaneiras
- Cantos e danzas de Reis ou profanos, como os do Cebreiro que xa adiantan formas típicas doutro ciclo como é a das máscaras.
6 de xaneiro:
- Reis litúrxicos
Para rematar imos facer dúas reflexións sobre o idioma de moitos destes cantos de Nadal. O idioma da igrexa inicialmente era o latín e logo utilizou na prédica da misa o castelán, por iso moitos destes Nadais que falan de temas relixiosos e que preparaban moitas veces os propios párrocos cos veciños da parroquia estaban e cantábanos en castelán, aínda que por veces usasen o galego para as coplas do aguinaldo. Pola contra en moitas catedrais da Península como Toledo ou Sevilla, ademais das galegas, houbo unha tradición dende o século XVI pola que os vilancicos facíanse con textos parcial ou totalmente porque se vía gran parecido entre o mundo pastoril dos galileos e o dos galegos (fixádevos na curiosa semellanza tamén dos nomes que algo debeu axudar á hora de establecer dita comparación).
.jpg)
Imos celebrar axiña os 150 anos da publicación dun dos librso máis coñecidos da nosa literatura e que fixo Rosalía de Castro. Por iso imos ir aproximándonos ao seu mundo e aos seus poemas.
Este curso unha parte da clase de 1º ESO B participou activamente da Xornada escolar pola Paz. Foi no salón de actos e diante de todos os compañeiros/as de Secundario do centro. Recitamos de novo " Irmaus" de Celso Emilio Ferreiro esta vez acompañado dunha presentación con imaxes relacionadas co texto. Na foto unha parte das que o recitaron.