AS LINGUAS ROMÁNICAS, O INDOEUROPEO E AS LINGUAS DA NOSA PENíNSULA
Son as linguas derivadas do Latín, a lingua dos romanos que estes espallaron por Europa grazas ás súas conquistas bélicas tras das que impuxeron unha lingua en todo o denominado Imperio Romano.
Se observas o mapa podes ver as linguas que hoxe coñecemos como familia de linguas románicas.
ONDE SE FALAN AS LINGUAS ROMÁNICAS?
LINGUA: Galego.
ONDE SE FALA?: Galicia,
zona occidental de León e de Zamora,
concellos limítrofes co Principado de
Asturias, no val do Ellas (Estremadura).
NÚMERO APROXIMADO DE FALANTES: 3 millóns.
LINGUA OFICIAL: si, en Galicia. TEXTO:
Todos os seres humanos nacen libres e
iguais en dignidade e en dereitos...
LINGUA: Portugués.
ONDE SE FALA?:
Portugal, Brasil, Angola, Mozam bique,
Cabo Verde, Santo Tomé, Príncipe,
Timor Oriental, Macao, zonas da India.
NÚMERO APROXIMADO DE FALANTES: 200 millóns.
LINGUA OFICIAL: si, en Portugal,
Brasil, Angola, Cabo Verde, Guinea
Bissau, Guinea Ecuatorial,
Mozambique, Santo Tomé, Príncipe,
Timor oriental e Macau. TEXTO: Todos os
seres humanos nascem livres e iguais
em dignidade e em direitos...
LINGUA:Ástur-leonés.
ONDE SE FALA?: Asturias,
León, Zamora, Tras os Montes e Alto
Douro (Portugal, onde é denominado
mirandés). NÚMERO DE FALANTES: asturiano
uns 550000, leonés 175000 e mirandés
(dialecto do norte de Portugal)
15000. LINGUA OFICIAL: non. TEXTO: Tolos
seres humanos nacen llibres y iguales en
dignidá y drechos...
LINGUA: Castelán:
ONDE SE FALA?: Andorra, Arxentina,
Belice, Bolivia, Chile, Colombia, Costa
Rica, Cuba, Ecuador, O Salvador,
España, Guate mala, Guinea Ecuatorial,
Honduras, México, Nicaragua, Panamá,
Paraguai, Perú, Porto Rico, República
Dominicana, Uruguai, Venezuela,
Canadá, Estados Unidos, Filipinas ,
Xibraltar, Marrocos, Sahara Occidental.
NÚMERO APROXIMADO DE FALANTES: entre
450 e 500 millóns de persoas. LINGUA
OFICIAL: si, en España, México,
Colombia, Arxentina, Venezue la, Perú,
Chile, Ecuador, Guatemala, Cuba,
República Dominicana, Honduras,
Bolivia, El Salvador, Nicaragua, Para -
guai, Costa Rica, Uruguai, Panamá,
Guinea Ecua torial... TEXTO: Todos los seres
humanos nacen libres e iguales en
dignidad y derechos...
LINGUA: Aragonés:
ONDE SE FALA?: Aragón, no norte de
Comunidade Autónoma, nas comarcas
de Jacetania, Alto Gállego, Sobarbe e
na parte occidental de Ribagorza.
NÚMERO APROXIMADO DE FALANTES: 12 000
persoas. LINGUA OFICIAL: non. TEXTO: Toz
os sers umanos naixen libres e iguals en
dignidá e dreitos...
LINGUA: Catalán:
ONDE SE FALA?:Cataluña, Comunidade Valenciana,
Illas Baleares, franxa oriental de Aragón,
Rexión de Murcia, O Rosellón (Francia)
Andorra e Alguer (Italia). NÚMERO APROXIMADO
DE FALANTES: 7,7 millóns. LINGUA OFICIAL:
si, en Andorra, Cataluña, Comu ni -
dade Valenciana e Illas Baleares. TEXTO:
Tots els éssers humans neixen lliures i
iguals en dignitat i en drets...
LINGUA:Occitano (ou provenzal):
ONDE SE FALA?:
Francia, ao sur do río Loira, en Italia nos
Vales Occitanos dos Alpes, e en
España, no val de Arán. NÚMERO APROXIMADO
DE FALANTES: 2 millóns. LINGUA OFICIAL:
si, pero únicamente no val de Arán,
xunto co catalán e o castelán. TEXTO:
Totes los èssers umans naisson liures e
egals en dignitat e en dreches...
LINGUA:Francés:
ONDE SE FALA?: Alxeria,
Bélxica, Benin, Burkina Faso, Burundi,
Camboxa, Camerún, Canadá, Chad,
Costa do Marfil, Estados Unidos,
Francia, Gabón, Guinea, Haití, Illas
Comoras, Italia, Líbano, Luxem burgo,
Madagascar, Malí, Marrocos, Mauri -
tania, Mónaco, Níxer, Suíza, República
Centroafricana, República Democrática
do Congo, República do Congo,
Ruanda, Senegal, Togo, Tunisia,
Vamatu, Xibutí. NÚMERO APROXIMADO DE
FALANTES: 500 millóns de persoas. LINGUA
OFICIAL: si, en Benin, Burkina Faso,
Burundi, Camerún, Chad, Costa de
Marfil, Gabón, Guinea, Guinea Ecua -
torial, Comoras, Malí, Madagascar,
Mauritania, Mauricio, Níxer, República
Centroafricana, República Democrática
do Congo, República do Congo,
Ruanda, Senegal, Seicheles, Togo,
Djibutí, Canadá, Haití, Bélxica, Francia,
Italia, Luxemburgo, Mónaco, Suíza...
TEXTO: Tous les êtres humains naissent
libres et égaux en dignité et en droits...
LINGUA: Retorrománico:
ONDE SE FALA?:Suíza, cantón dos Grisóns, Austria e Italia. NÚMERO APROXIMADO DE FALANTES: 35000. LINGUA OFICIAL: si, en Suíza.
TEXTO: Tuots umans naschan libers ed
eguals in dignità e drets...
LINGUA:Italiano:
ONDE SE FALA?: Italia, Suíza, San
Marino, Cidade do Vaticano, Malta,
Croacia, Eslovenia e Eritrea, e tamén
nun amplo número de países onde a comunidade
de italianos é moi importante.
NÚMERO APROXIMADO DE FALANTES: 61 millóns. LINGUA OFICIAL: si, en Italia, Suíza,
San Marino, Cidade do Vaticano,
Croacia (só en Istria), Eslovenia (Koper,
Izola, Pirán). Brasil (cidades de Santa
Teresa e Vila Velha). TEXTO: Tutti gli esseri
umani nascono liberi ed eguali in dignità
e diritti...
LINGUA: Corso:
ONDE SE FALA?: en Córsega. NÚMERO APROXIMADO
DE FALANTES: 200 000. LINGUA OFICIAL:
non. TEXTO: Nascinu tutti l'omi libari è
pari di dignità è di diritti...
LINGUA:Sardo:
ONDE SE FALA?: Sardeña, Italia.
NÚMERO APROXIMADO DE FALANTES: 2 millóns.
LINGUA OFICIAL: si, é cooficial nesta
illa italiana. TEXTO: Totu sos èsseres
umanos naschint lìberos e eguales in
dinnidade e in deretos...
LINGUA:Romanés:
ONDE SE FALA?: Romanía,
Moldavia, Serbia, tamén en zonas de
Hungría e da Ucraína. NÚMERO APROXIMADO
DE FALANTES: 28 millóns. LINGUA OFICIAL:
si, en Romanía, Moldavia e Serbia.
TEXTO: Toate fiin ele umane se nasc libere
i egale în demnitate i în drepturi...
O AVÓ DAS LINGUAS ROMÁNICAS:
Sabías que as linguas románicas tamén teñen unha lingua que sería a súa avoa?
A avoa do galego é a lingua indoeuropea
Trátase dunha hipótese lingüística chamada Lingua indoeuropea, unha lingua que só se falaba (non se escribía porque era unha lingua da prehistoria). Do indoeoropeo naceron case todas as linguas de Europa como o latín, o grego, o celta e o xermánico.
1- O AVÓ ou a lingua avoa DO GALEGO, quen vén sendo?
O galego, coma a maioría das linguas de Europa e un bo número das de Asia, deriva do indoeuropeo, podemos dicir que é o seu avó ou avoa.
1.1 Cuestión: Procura unha boa definición do indoeuropeo e representa unha árbore xenealóxica ou esquema de todas das 12 grupos ou familias fillas do antigo indoeuropeo que son: Albanés, Anatolio, Ilirio (paleo-balcánico), Grego, Celta, Tocario, Báltico-Eslavo, Itálico, Xermánico, Indo-Iraní e Armenio, procura tamén poñer o nome de algunhas das linguas máis importantes de cada unha destas familias (podes informarte nesta dirección da galipedia.
Non esquezas situar na árbore o galego indicando quen foi a súa lingua nai.
1.2 Cuestión: As cinco grandes familias de linguas no mundo son a indoeuropea, a sino-austrina (Asia oriental e oceanía), as camito-semitas, as africanas e as amerindias. Fai un pequeno esquema no que coloques un par de exemplos de linguas de cada familia, procura que sexan linguas o máis coñecidas posibles por todos os compañeir@S Podes informarte en : http://gl.wikipedia.org/wiki/Linguas_do_mundo
2- CALES PODEN SER AS CAUSAS DA DESAPARICIÓN DAS LINGUAS E DA EXPANSIÓN DOUTRAS?
O Imperio Romano chegou ao noso territorio cara o 137 a.C. Esta terra tiña ata ese momentos unha cultura prerromana que chamamos castrexa que seguramente facía uso de diversas linguas non escritas. Os romanos someten á poboación tras diversas guerras con galaicos, cántabros e astures e establecen unha división provincial na Península dentro do gran Imperio creado por eles. Gallaecia será unha provincia romana (maior do territorio actual de Galicia, pois chegaba polo sur ao río Douro e polo leste ata Cantabria. O latín, lingua de soldados, administradores, comerciantes... substituíu ás linguas dos anteriores poboadores que desapareceron, pero sobre o latín créase a base da que nacerá máis adiante o galego cara o século IX d. C.
Gallaecia era a terra dos galaicos (fíxate na ilustración onde estaban ubicados os "callaecos") para os soldados de Roma, que escolleron tamén o nome de Galicia para denominar este territorio que axiña ssería unha das provincias do Imperio romano. na páxina 53 do noso libro ou neste enlace podemos ampliar os noso coñecementos sobre os galaicos, a primeira cultura coñecida que habitou as terras que nos veron nacer. Os romanos trouxeron o latín que pasando o tempo nestas terras do noroeste deu paso ao nacemento do galego-portugués. Esta lingua era a lingua que se falaba e escribía ao norte e ao sur do Miño.
Lusitania era o territorio que na época da conquista de Roma da nosa Península estaba ao sur da Gallaecia. Logo na Idade medieval nacería un reino chamado Portugal, agrupando territorios da provincia da Gallecia romana cos da Lusitania. Este reino falaba e escribía o galego-portugués que comezou a diferenciarse segundo se falase ao norte do Miño ou ao sul xa na idade moderna, é dicir, a partir do 1500.
GALICIA E A LUSOFONÍA
O galego e o portugués naceron logo coma unha soa lingua e son irmáns xemelgos e a pesar de pertenceren a estados distintos seguen sendo linguas irmás. Podes saber máis no libro na páxina 94 e realizar actividades da páxina 95.
Para facer máis doado estas actividades podes usar os seguintes enlaces sobre a Lusofonía:
- Multiplicar por 100 o galego.
Xa soubemos que das 7000 linguas do mundo, hai en Europa unhas 200 e destas hai un número máis reducido aínda que son fillas ou derivadas do latín. Estas linguas fillas da lingua de Roma chámanse linguas romances ou neolatinas.
Outro concepto que debemos lembrar é o do indoeuropeo, o avó de case todas as linguas de Europa.
1- Investiga cales das linguas do mapa que aparece máis arriba son romances ou románicas, é dicir, fillas do latín.
2- Que diferenza hai entre linguas romances e linguas indoeuropeas?
3- Procura tamén localizar no mesmo mapa cales das linguas que se falan en Europa non son indoeuropeas.
4- Investiga, tras consultar o seguinte enlace grandes familias de linguas, cales son, ademais da familia de lingua indoeuropeas, as cinco grandes familias de linguas do mundo.
Debemos reparar que as 8 linguas que se falan na península, hai Comunidades Autónomas que non recoñecen como oficial ditas linguas.
Namentres que o castelán é a lingua oficial do Estado Español o galego é cooficial en Galicia, goza dun certo recoñecemento en Castela e León, pero Asturias e Estremadura nin o nomean nos seus respectivos estatutos e os seus falantes nestes territorios están totalmente desprotexidos.
O catalán é cooficial en Cataluña, esta comunidade recoñece comno cooficial tamén o aranés, lingua que se fala tamén en Francia e que alí non está recoñecida. Nas Illas Baleares e na Comunidade valenciá tamén é oficial o catalán, aínda que nesta última recibe o nome de valenciá. Mais o catalán que se fala en Murcia non está recoñecido, como tampouco o que se fala na zona sur de Francia denominada o Rosellón.
O éuscaro é cooficial en Euskadi e en Navarra, pero nas zobnas de Francia onde se fala non está recoñecida esta lingua que é a máis antiga das faladas na península ao non pertencer á familia indoeuropea, como as demais.
O portugués é oficial en Portugal, pero nas zonas de Salamanca, Cáceres ou Badaxoz onde se fala non está recoñecido. Pola contra o estado portugués recoñece o mirandés (unha lingua astur-leonesa) no territorio onde se fala, por iso é curioso que o astur-leonés non estea recoñecido como cooficial nin en Asturias nin en Castela e León.
O aragonés tampouco está recoñecido na súa comunidade e é unha lingua que está nun grave perigo de desaparición pola perda de falantes.
Debemos falar de dúas linguas máis que se sitúan realmente fóra da península, pero nas comunidades norteafricanas de Ceuta e Melilla. Neste territorio hai un importante número de falantes de árabe e de tamazig que son idiomas non recoñecidos polas autoridades destas cidades.
Como podemos apreciar danse situacións ben distintas dependendo do recoñecemento das linguas por parte dos gobernantes que administran estes territorios. Hai estados máis sensibles coa súa protección e outros menos, asi como hai linguas que se respectan plenamente e outras que son atendidas de maneira diferente.
Son as linguas derivadas do Latín, a lingua dos romanos que estes espallaron por Europa grazas ás súas conquistas bélicas tras das que impuxeron unha lingua en todo o denominado Imperio Romano.
Se observas o mapa podes ver as linguas que hoxe coñecemos como familia de linguas románicas.
ONDE SE FALAN AS LINGUAS ROMÁNICAS?
LINGUA: Galego.
ONDE SE FALA?: Galicia,
zona occidental de León e de Zamora,
concellos limítrofes co Principado de
Asturias, no val do Ellas (Estremadura).
NÚMERO APROXIMADO DE FALANTES: 3 millóns.
LINGUA OFICIAL: si, en Galicia. TEXTO:
Todos os seres humanos nacen libres e
iguais en dignidade e en dereitos...
LINGUA: Portugués.
ONDE SE FALA?:
Portugal, Brasil, Angola, Mozam bique,
Cabo Verde, Santo Tomé, Príncipe,
Timor Oriental, Macao, zonas da India.
NÚMERO APROXIMADO DE FALANTES: 200 millóns.
LINGUA OFICIAL: si, en Portugal,
Brasil, Angola, Cabo Verde, Guinea
Bissau, Guinea Ecuatorial,
Mozambique, Santo Tomé, Príncipe,
Timor oriental e Macau. TEXTO: Todos os
seres humanos nascem livres e iguais
em dignidade e em direitos...
LINGUA:Ástur-leonés.
ONDE SE FALA?: Asturias,
León, Zamora, Tras os Montes e Alto
Douro (Portugal, onde é denominado
mirandés). NÚMERO DE FALANTES: asturiano
uns 550000, leonés 175000 e mirandés
(dialecto do norte de Portugal)
15000. LINGUA OFICIAL: non. TEXTO: Tolos
seres humanos nacen llibres y iguales en
dignidá y drechos...
LINGUA: Castelán:
ONDE SE FALA?: Andorra, Arxentina,
Belice, Bolivia, Chile, Colombia, Costa
Rica, Cuba, Ecuador, O Salvador,
España, Guate mala, Guinea Ecuatorial,
Honduras, México, Nicaragua, Panamá,
Paraguai, Perú, Porto Rico, República
Dominicana, Uruguai, Venezuela,
Canadá, Estados Unidos, Filipinas ,
Xibraltar, Marrocos, Sahara Occidental.
NÚMERO APROXIMADO DE FALANTES: entre
450 e 500 millóns de persoas. LINGUA
OFICIAL: si, en España, México,
Colombia, Arxentina, Venezue la, Perú,
Chile, Ecuador, Guatemala, Cuba,
República Dominicana, Honduras,
Bolivia, El Salvador, Nicaragua, Para -
guai, Costa Rica, Uruguai, Panamá,
Guinea Ecua torial... TEXTO: Todos los seres
humanos nacen libres e iguales en
dignidad y derechos...
LINGUA: Aragonés:
ONDE SE FALA?: Aragón, no norte de
Comunidade Autónoma, nas comarcas
de Jacetania, Alto Gállego, Sobarbe e
na parte occidental de Ribagorza.
NÚMERO APROXIMADO DE FALANTES: 12 000
persoas. LINGUA OFICIAL: non. TEXTO: Toz
os sers umanos naixen libres e iguals en
dignidá e dreitos...
LINGUA: Catalán:
ONDE SE FALA?:Cataluña, Comunidade Valenciana,
Illas Baleares, franxa oriental de Aragón,
Rexión de Murcia, O Rosellón (Francia)
Andorra e Alguer (Italia). NÚMERO APROXIMADO
DE FALANTES: 7,7 millóns. LINGUA OFICIAL:
si, en Andorra, Cataluña, Comu ni -
dade Valenciana e Illas Baleares. TEXTO:
Tots els éssers humans neixen lliures i
iguals en dignitat i en drets...
LINGUA:Occitano (ou provenzal):
ONDE SE FALA?:
Francia, ao sur do río Loira, en Italia nos
Vales Occitanos dos Alpes, e en
España, no val de Arán. NÚMERO APROXIMADO
DE FALANTES: 2 millóns. LINGUA OFICIAL:
si, pero únicamente no val de Arán,
xunto co catalán e o castelán. TEXTO:
Totes los èssers umans naisson liures e
egals en dignitat e en dreches...
LINGUA:Francés:
ONDE SE FALA?: Alxeria,
Bélxica, Benin, Burkina Faso, Burundi,
Camboxa, Camerún, Canadá, Chad,
Costa do Marfil, Estados Unidos,
Francia, Gabón, Guinea, Haití, Illas
Comoras, Italia, Líbano, Luxem burgo,
Madagascar, Malí, Marrocos, Mauri -
tania, Mónaco, Níxer, Suíza, República
Centroafricana, República Democrática
do Congo, República do Congo,
Ruanda, Senegal, Togo, Tunisia,
Vamatu, Xibutí. NÚMERO APROXIMADO DE
FALANTES: 500 millóns de persoas. LINGUA
OFICIAL: si, en Benin, Burkina Faso,
Burundi, Camerún, Chad, Costa de
Marfil, Gabón, Guinea, Guinea Ecua -
torial, Comoras, Malí, Madagascar,
Mauritania, Mauricio, Níxer, República
Centroafricana, República Democrática
do Congo, República do Congo,
Ruanda, Senegal, Seicheles, Togo,
Djibutí, Canadá, Haití, Bélxica, Francia,
Italia, Luxemburgo, Mónaco, Suíza...
TEXTO: Tous les êtres humains naissent
libres et égaux en dignité et en droits...
LINGUA: Retorrománico:
ONDE SE FALA?:Suíza, cantón dos Grisóns, Austria e Italia. NÚMERO APROXIMADO DE FALANTES: 35000. LINGUA OFICIAL: si, en Suíza.
TEXTO: Tuots umans naschan libers ed
eguals in dignità e drets...
LINGUA:Italiano:
ONDE SE FALA?: Italia, Suíza, San
Marino, Cidade do Vaticano, Malta,
Croacia, Eslovenia e Eritrea, e tamén
nun amplo número de países onde a comunidade
de italianos é moi importante.
NÚMERO APROXIMADO DE FALANTES: 61 millóns. LINGUA OFICIAL: si, en Italia, Suíza,
San Marino, Cidade do Vaticano,
Croacia (só en Istria), Eslovenia (Koper,
Izola, Pirán). Brasil (cidades de Santa
Teresa e Vila Velha). TEXTO: Tutti gli esseri
umani nascono liberi ed eguali in dignità
e diritti...
LINGUA: Corso:
ONDE SE FALA?: en Córsega. NÚMERO APROXIMADO
DE FALANTES: 200 000. LINGUA OFICIAL:
non. TEXTO: Nascinu tutti l'omi libari è
pari di dignità è di diritti...
LINGUA:Sardo:
ONDE SE FALA?: Sardeña, Italia.
NÚMERO APROXIMADO DE FALANTES: 2 millóns.
LINGUA OFICIAL: si, é cooficial nesta
illa italiana. TEXTO: Totu sos èsseres
umanos naschint lìberos e eguales in
dinnidade e in deretos...
LINGUA:Romanés:
ONDE SE FALA?: Romanía,
Moldavia, Serbia, tamén en zonas de
Hungría e da Ucraína. NÚMERO APROXIMADO
DE FALANTES: 28 millóns. LINGUA OFICIAL:
si, en Romanía, Moldavia e Serbia.
TEXTO: Toate fiin ele umane se nasc libere
i egale în demnitate i în drepturi...
O AVÓ DAS LINGUAS ROMÁNICAS:
Sabías que as linguas románicas tamén teñen unha lingua que sería a súa avoa?
Trátase dunha hipótese lingüística chamada Lingua indoeuropea, unha lingua que só se falaba ( non se escribía porque era unha lingua da prehistoria). Do indoeoropeo naceron case todas as linguas de Europa como o latín, o grego, o celta e o xermánico.
Un idioma non nace pola vontade xenial dun grupo de homes; nace pola disposición psicolóxica dun pobo, que, en condicións históricas favorables, crea unha cultura e a súa correspondente maneira de expresión. Porque un idioma é o corpo sensible dunha cultura, e todo atentado á lingua peculiar dun pobo representa un atentado á súa cultura peculiar. Mais os pobos teñen unha forza máxica, invulnerable, e por iso as nacións asoballadas poden verse privadas do seu poder creador, ou poden converterse en parasitos da cultura dominante; pero endexamais se deixan asimilar.
CASTELAO, Sempre en Galiza.
¿Qué cousa máis orixinal que a lingua dun pobo, xerada por accións e reaccións seculares entre o home e a Natureza, para facelo diverso no universo? (...)
ANTÓN VILAR PONTE, Pensamento e Sementeira
A identidade dunha persoa pode ser definida pola terra na que nace (ou na que medra). Cando dicimos esta é a miña Terra con maiúscula estamos a falar da Nosa Terra, esa que a ti e mais a min e aos nosos (a nosa familia, os nosos amigos) nos fai semellantes ou idénticos, se nos apuramos case iguais.
De aí que identidade teña esta acepción no dicionario: identidade= a igualdade, semellanza. Outra acepción é a de "personalidade" ou a de "comunidade", que nos volve a indicar o que temos como seres que vivimos en sociedade en común cos outros habitantes da Nosa Terra, Galicia.
NA PROCURA DA ETIMOLOXíA DA PALABRA: GALICIA
Etimos + logos son dúas palabras gregas en orixe. Procurar a orixe verdadeira das palabras é buscar a etimoloxía dunha palabra, indagar de onde procede e cal é o seu significado orixinario.
Imos saber hoxe de onde procede a palabra GALICIA, quen nos puxo este nome, e mesmo coñecer un sufixo moi usado na nosa lingua, tanto que aparece na palabra gal-ego. Visualiza este dous vídeos e logo responde as cuestións:
Cuestións:
1- Cal é o obxectivo do micro programa "Ben falado"?
2- O galego vén do latín, o latín vén a ser a nai da nosa lingua, pero quen é a avoa do galego?
3- Quen lle puxo o nome de Gallaecia a Nosa Terra:
4- Dos sufixos latinas aic /eic = -ego naceu un sufixo moi galego. Cita tres palabras que o conteñan.
5- Por que cres que a montaxe que inclúe o primeiro dos vídeos denomínase "palabras milenarias"? Argumenta a resposta.
6- "Chover miudiño" e ?ás cuncas" ou "a cachón?, "a caldeiro"... Que diferenza hai?
7- Cal é a etimoloxía de "Galicia" de Callaecia?
8- O galego forma parte do privilexiado 5% que significa isto?
9-En que continentes hai máis linguas?
10-Cantas linguas do mundo hai en Europa?
11-De quen depende a continuidade das nosas linguas?
12- Despois de ler os seguintes textos e tras consultar as dubidas de vocabulario que teñas, intenta expresar coas túas palabras como cres que nace un idioma e por que é tan importante a súa pervivencia no mundo.
Debemos reparar que as 8 linguas que se falan na península, hai Comunidades Autónomas que non recoñecen como oficial ditas linguas.
Namentres que o castelán é a lingua oficial do Estado Español o galego é cooficial en Galicia, goza dun certo recoñecemento en Castela e León, pero Asturias e Estremadura nin o nomean nos seus respectivos estatutos e os seus falantes nestes territorios están totalmente desprotexidos.
O catalán é cooficial en Cataluña, esta comunidade recoñece comno cooficial tamén o aranés, lingua que se fala tamén en Francia e que alí non está recoñecida. Nas Illas Baleares e na Comunidade valenciá tamén é oficial o catalán, aínda que nesta última recibe o nome de valenciá. Mais o catalán que se fala en Murcia non está recoñecido, como tampouco o que se fala na zona sur de Francia denominada o Rosellón.
O éuscaro é cooficial en Euskadi e en Navarra, pero nas zobnas de Francia onde se fala non está recoñecida esta lingua que é a máis antiga das faladas na península ao non pertencer á familia indoeuropea, como as demais.
O portugués é oficial en Portugal, pero nas zonas de Salamanca, Cáceres ou Badaxoz onde se fala non está recoñecido. Pola contra o estado portugués recoñece o mirandés (unha lingua astur-leonesa) no territorio onde se fala, por iso é curioso que o astur-leonés non estea recoñecido como cooficial nin en Asturias nin en Castela e León.
O aragonés tampouco está recoñecido na súa comunidade e é unha lingua que está nun grave perigo de desaparición pola perda de falantes.
Debemos falar de dúas linguas máis que se sitúan realmente fóra da península, pero nas comunidades norteafricanas de Ceuta e Melilla. Neste territorio hai un importante número de falantes de árabe e de tamazig que son idiomas non recoñecidos polas autoridades destas cidades.
Como podemos apreciar danse situacións ben distintas dependendo do recoñecemento das linguas por parte dos gobernantes que administran estes territorios. Hai estados máis sensibles coa súa protección e outros menos, asi como hai linguas que se respectan plenamente e outras que son atendidas de maneira diferente.
