O 13 de decembro de 2009 tamén foi visitado o cumio do
Santrocado, onde as
dúas pedras con pías fan liña teórica co sol do solpor no solsticio invernal.
É imposible fotografiar as dúas pedras á vez, pero, como xa se dixo nun artigo anterior, a liña imaxinaria que une ambas rochas pasa polo centro da fachada Sur, a da cabeceira, da capela. Alí, onde se sinala cun "X" nas ilustracións, foi o lugar elixido para facer a fotografía cara o solpor. O aliñamento, para alegría do que esto escribe, prodúcese contundentemente.
Esa liña de solpor sinala a un punto do horizonte onde o sol xa non seguirá a súa "viaxe" cara o Sur. A partir destas datas, cada día os solpores produciranse, día tras día, un pouquiño máis ó Norte ata chegar a outro punto, o solsticio de verán, onde volverá a invertirse o proceso. Vemos claramente como os antigos xa eran conscentes destas variacións do ciclo solar anual.
As súas observacións poderían ter carácter práctico, podendo saber en que época do ano se atopaban, pero esas observacións tampouco estarían exentas de elaboracións relixiosas, como proba a construción da capela do San Trocado xusto no medio das dúas pedras que sinalan ó solpor do solsticio de inverno, proba palpable da cristianización de antigos ritos.
Ata o 21 de nadal, incluso unha semana despois, poderá ser apreciado o fenómeno do aliñamento arqueoastronómico do Santrocado no solsticio de inverno.
Esta liña de solpor solsticial de inverno é a continuación da que se orixina no
Abeiro do Raposo, no concello de Amoeiro, na outra ribeira do río Barbantiño. Alí, nas épocas do solsticio de inverno, pode contemplarse ó sol ocultándose no cumio do Santrocado.
A coincidencia do aliñamento das dúas rochas do Santrocado cos plantexamentos teóricos que se fixeron noutros artigos deste blog pode obedecer a súa maior cercanía no tempo, se os comparamos cos petroglifos da Ermida.
Posiblemente se trate de dúas formas distintas de representar o movemento do sol no horizonte. Na Idade do Bronce (na Ermida, Eiras) sería a través de círculos concéntricos trazados nas rochas e, máis adiante, na Idade do Ferro (Santrocado), as observacións faríanse por medio de postes fincados na propia rocha, nas pías que aínda hoxe podemos contemplar.
