Coas
novas medidas dos ángulos acimutais trasladadas a unha fotografía vertical dos petroglifos obtense o resultado gráfico que encabeza este artigo:
A liña vermella indica cara o punto de
solpor do solsticio de verán (299º Az.).
A liña azul indica cara o punto de
solpor do solsticio de inverno (?) (227 º Az.)
1 . En sentido inverso (47ºAz.) sinalaría o punto onde se ergue o castro de San Cibrao das Las.
A liña verde indica a un punto aproximado do
solpor equinoccial entre 267 e 270º Az.).
A liña branca vertical indica o
Norte aproximado (355º Az.).
As conclusións son as mesmas cás que se obtiveron nos artigos dos meses anteriores, xa que o diámetro das coviñas permite unha certa marxe de manobra e na pedra non se trazaron medidas exactas, senón aproximadas, posiblemente froito de observacións pacientes e continuadas. Ademais, a altitude do sol no horizonte pode variar (por exemplo, pola presenza de árbores) polo que a súa posta pode anticiparse en algúns grados por causas que non podemos prever, pois non sabemos aínda o tipo de paisaxe que había no lugar na época na que se fixeron os gravados.
Pero este novo gráfico móstranos unha novidade que aínda non foi comentada. Os aliñamentos anteriores relativos ós solpores teñen como punto de observación o
petroglifo A, mirando dende a súa parte Leste, onde a peneda ten unha altura suficiente para que a súa parte superior quede á altura da vista dun home situado a ras de solo.
A novidade é que dende o mesmo lado da rocha, se nos desprazamos un pouco cara o Sur, podemos tomar como punto de observación o
petroglifo E. Dende alí poderemos contemplar, situados tamén fóra da rocha, os petroglifos E e D aliñados cos
solpores equinocciais (marzo e setembro, na actualidade). Este aliñamento aínda non foi verificado pero chama moito a atención que a liña equinoccial verde trazada como bisectriz no ángulo dos dous solsticios é totalmente paralela á liña (tamén verde) que une os citados petroglifos E e D.
Pero a factura do
petroglifo E é moi desemellante á dos outros. A utilización de útiles líticos parece moi difícil, pois a relación entre a anchura da coviña e a profundidade parece denunciar á utilización dalgún útil metálico, máis precisos que os líticos. Pode ser logo que fose realizado cando xa os petroglifos restantes levaban centos, ou miles, de anos na rocha.
Unha novidade puido traerlle a aqueles homes a existencia dos equinoccios, esas datas do ano en que a duración dos días e das noites é case igual e que significan tanto a fin das colleitas (equinoccio de outono) como a preparación para a sementeira do ano seguinte (equinoccio de primavera). Coa simple observación E-D poderían saber se estaban cerca estas datas dos equinoccios. Si se trataba do equinoccio de primavera, poderían ir observando día a día o sol dende o petroglifo A. Cando o sol chegase, nos seus solpores, a pórse en liña cos petroglifos A e B, entonces saberían aqueles homes que chegaba o tempo da seitura, o solsticio de verán, con todo tipo de connotacións relixiosas e festivas que pervivirán no tempo, convivirán coa cristianización (San Xoán) e chegarán ata os nosos días.
Se os gravadores dos petroglifos da Ermida coñecían os equinoccios non nos será difícil entender as coincidencias tamén equinocciais que foron observadas no
castro de San Cibrao das Las e na
peneda da Saínza, comentadas xa en artigos anteriores. Todo isto que acabo de dicir non entra en contradición coa teoría de que o panel dos petroglifos poida representar un
mapa territorial. Aínda máis: considero posible que fose á vez calendario agrícola e xustificación dun reparto territorial.
