|
|
|
|
|
|
| En galego, de película |
|
A inscrición pódese efectuar do 2 ao 26 de novembro:
a)por correo electrónico no enderezo gnl@ferrol-concello.es
b)por teléfono, 981 944 014; 981 944 000 ext. 219;
c)persoalmente no Departamento de Normalización Lingüística, Casa do Concello , 2ª planta, ou no Departamento de Participación Cidadá (1ª planta) en horario de oficina, de 08.30 a 14.00 de luns a venres. |
|
|
|
|
| O Concello promove unhas xornadas sobre Carvalho Calero e reedita dúas obras |
|
diario de ferrol
JUEVES, 28 DE OCTUBRE DE 2010 00:00
O Concello de Ferrol avanzou parte da programación que, no último trimestre do ano, dedicará a conmemorar o centenario do nacemento do escritor e intelectual Ricardo Carvalho Calero. Este avance chega o mesmo día en que o Bloque Nacionalista Galego lles reclamaba publicamente ?a través dun comunicado de prensa? que o goberno local desenvolva con diferentes actividades o acordo plenario que, en xullo do ano pasado, declarou o 2010 como Ano Carvalho Calero e que se lle dea así ?o mesmo trato que lle da a outros escritores locais?, en referencia ó centenario do nacemento de Gonzalo Torrente Ballester, ó que se destina, afirman, ?unha inxente cantidade de diñeiro público?.
A concelleira de Educación e Cultura, Mercedes Carbajales, anunciou que se está a organizar unha exposición bio-bibliográfica sobre o célebre investigador ferrolán, que faleceu en 1990, así como unhas xornadas técnicas coa participación de varios especialistas na súa obra. O goberno local implicarase tamén na reedición de dúas das súas publicacións, que se distribuirán entre as bibliotecas, centros educativos e asociacións da cidade. Trátase do ?Epistolario a Fernández del Riego?, que editou Galaxia en 2006, e da súa célebre ?Historia da Literatura Galega Contemporánea?. Ademais, seguiranse a potenciar as actividades cos colexios, como a lectura dos seus poemas que onte se realizou no Torrente Ballester, con escolares de sete centros da cidade e de Narón e tamén de alumnos do Conservatorio.
?Queremos conmemorar un centenario e, sobre todo, que a memoria de Carvalho Calero quede na sociedade ferrolá e galega, e se manifeste como un peso pesado da nosa cultura?, explicou Carbajales.
O groso das actividades desenvolveranse en decembro, coas xornadas previstas para os días 10 e 11, que incluirán conferencias, mesas redondas e tamén un recital poético e musical.
Coincidirá no tempo coa exposición que se fará no centro cultural Carvalho Calero e que incluirá paneis informativos e abundante material que se amosará en vitrinas e que despois se dixitalizará para pasar a formar parte dos fondos municipais. Así, a mostra poderá ser solicitada polas diferentes entidades e centros educativos, itinerando por toda a cidade e a comarca.
Nestas actividades ?vaise contemplar a súa situación vital, a súa importancia como escritor e a súa pegada na nosa lingua e na defensa da cultura galega?, dixo Carbajales. Tamén se terá en conta o seu compromiso político ?foi un represaliado pola ditadura franquista? e a súa posición respecto do idioma, adoptando nun momento dado posturas reintegracionistas que defendería ata a súa morte.
No eido educativo, alumnos de distintos centros representarán obras teatrais escritas por Carvalho Calero no Torrente Ballester (o 3 e o 10 de novembro e o 1 de de-cembro) e no Jofre (o 25 de no-vembro, con actuacións ademais de Xurxo Souto e Martín Varela). |
|
|
|
|
| Centenario de Carvalho Calero - Actividades de Medulio |
|
Prezado compañeiro,
prezada compañeira:
A asociación cultural Medulio está a organizar unhas interesantes actividades de redor do nacionalista ferrolán Ricardo Carbalho Calero, figura fundamental na defesa da nosa lingua na segunda metade do pasado século.
* Mañá venres 29 ás 20 h na fundación Caixa Galiza proxectarán un video e a continuación haberá unha conferencia.
* Sábado 30 de outubro, data na que cumpriría 100 anos se estiver físicamente con nós, unha ruada partirá ás 12 h da súa casa natal na rúa San Francisco do bairro de Ferrol Vello até a Casa do Concello onde se lerán textos da súa autoría. Como sabes estas iniciativas lúdico-reinvindicativas nas que podemos participar toda a familia son do mellor agrado para a nosa asociación.
Unha forte aperta.
Carlos Outeiro.
Responsábel na comarca de Ferrol.
A Mesa |
|
|
|
|
| Os medios en galego alzan a súa voz contra o "abandono da Xunta" |
|
GALICIA HOXE
"O poder non cre en nós"
Os medios en galego alzan a súa voz contra o "abandono da Xunta" e reclaman apoios para a prensa: "Somos un sector preferente, que poñemos en valor a identidade e mantemos viva a lingua"
ROSA RODRÍGUEZ . SANTIAGO
Os medios escritos integramente en galego decidiron alzar a súa voz contra a retirada do apoio económico por parte da administración, o que, unido á situación de crise e de "fin de era" ou cambio tecnolóxico, están a desvalorizar as industrias culturais do país. Guillermo Rodríguez, director do xornal comarcal A Peneira, que leva 26 anos nos quioscos, recoñeceu que están pasando momentos críticos e que incluso tiveron que "repregar velas". Rodríguez considera que existen varios culpables: "Os medios en galego están morrendo pola falta de apoio económico, porque non cremos en nós, no noso idioma nin na nosa cultura". Relatou que para lograr unhas 500 subscricións teñen que vivir unha auténtica "odisea" e sinalou que a "economía de guerra" chega nun momento no que xa non funciona. A solución pasa por "facer país" e por cubrir ese "espazo baleiro da prensa local" porque "agora temos un goberno que tampouco cre en nós".
Pola súa banda Xavier Cea, presidente da AME (Asociación de Medios Escritos en Galego) e subdirector de GALICIA HOXE, fixo fincapé no "tremendo desequilibrio" entre a oferta de xornais nas dúas linguas oficiais: "En Galicia hai máis de dez diarios editados en castelán ós que hai que engadirlles os de ámbito nacional, e isto dá unhas cifras estimadas de 1,5 millóns de lectores que teñen acceso a 1.300 novas". Fronte a estas cifras contrapuxo a oferta en galego, que se reduce a unha cabeceira diaria, unha de cinco días á semana e varias quincenais ou mensuais. Neste contexto, o subdirector de GH considera que os medios escritos en galego son produto "da audacia empresarial e do sacrifio". Na súa opinión, "un pequeno milagre" que ten que competir ante "poderosas inercias" a prol do castelán. Cea acusa a Xunta de abandonar os medios en galego: "As partidas nos orzamentos, que xa antes eran reducidas, caeron drasticamente e son absolutamente insuficientes. A isto hai que unirlle a publicidade institucional, que está case que ausente". Baixo este panorama, o presidente de AME subliñou "a vocación informativa en galego de GALICIA HOXE" e o seu "enorme esforzo" por facer unha "redacción competitiva". O contrario sería "darse por morto", concluíu.
Nestas xornadas de debate sobre o futuro dos medios en galego, organizadas onte polo Consello da Cultura galega da man do profesor Xosé López, tamén participou Alfonso A. Riveiro, director do xornal gratuíto en galego De Luns a Venres. "A crise puxo en evidencia que vivimos por riba das nosas posibilidades e cunha burbulla xornalística. Tiñamos moita dependencia das axudas, que levaron a sobredimensionar as redaccións e o número de xornais", observou o xornalista do Grupo El Progreso. Porén, mantén que as axudas públicas son precisas porque "somos un sector que require atención preferente, xa que pomos en valor a nosa identidade, contribuímos a manter viva a nosa lingua e somos necesarios, incluso me atrevería a dicir, que importantes", finalizou.
Cabaleiro: "Haberá axudas pero dependerán da xestión"
Os medios en galego son necesarios e precisan das axudas públicas, pe ro as empresas deben perfeccionar a xestión e ter en conta os indicadores e os comportamentos do mercado. É a principal conclusión da xornada de reflexión e debate celebrada on te no Consello da Cultura Galega coa participación de representantes do sector e investigadores da comuni cación. A sesión foi clausurada polo presidente do CCG. Ramón Villares, logo da intervención do secretario xeral de Medios, Alfonso Cabaleiro que falou da necesidade dun novo esquema de comunicación, no que se está a traballar e para o que pediu a colaboración do Consello da Cultura Galega. Asegurou a continuación das axudas diferenciadas para os medios en galego nun novo marco orienta dor e regulador que non poderá es tar operativo ata finais de 2012. Recalcou que seguirán existindo axudas ós medios en galego "pe ro dependerán tamén da eficacia na xestión". O secretario xeral de Medios apuntou que, "segundo datos manexados polo pro pio Consello da Cultura, non se pode dicir que a Xunta dedique poucos fondos ás súas políticas de comunicación", e insistiu na vocación do seu departamento de levar adiante "o seu compromiso reformista" nesa área. Ademais, prometeu unha serie de medidas para reforzar a eficiencia e que os medios poidan resistir ata remontar o actual ciclo negativo. Por exemplo, axudar a paliar o impac to da crise con incenti vos de formación apoiados nas institucións acadé micas, e mesmo cursos para profesionais da comunicación afecta dos por un ERE.
Pola súa banda, Francisco Cam pos, profesor da Universidade de Santiago, asegurou que mellorar a xestión e facer máis rendibles as axu das institucionais. Mentres Valentín Alejandro, profesor da Universidade da Coruña, aludiu á necesidade de novos modelos empresariais que presten especial atención á elabo ración dos contidos.
A xornada foi aberta e clausurada polo presidente do Consello da Cultura Galega, Ra món Villares, que agradeceu a co laboración do secretario xeral de Medios e anunciou a continuación desta liña de debates, coordinados polo Arquivo da Comunicación, que dirixe Xosé López García, profesor da Universidade de Santiago de Compostela.
Pereiro: "Isto só se remedia co voto"
O decano do Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia, Xosé Manuel Pereiro, que moderou o debate, non se resistiu a dar a súa opinión. "Son bastante ruíns na súa maldade e isto só se pode remediar coa crítica diaria e votando cada catro anos". Mentres, Víctor Freixanes, editor e profesor da USC, asegurou que "a lingua non é neutral, ten marca" e lembrou un estudo no que se indica que o galego se relaciona coa aldea ou co Bloque. Esta batalla non a gañamos, advirte, e "non o fixemos porque a alguén lle interesa que isto sexa así". Para Freixanes, os medios son como un partido político no que a súa soberanía lla dá a sociedade. No debate participaron os oíntes, entre os que se atopaba o comentarista Manuel M. Barreiro, quen reincidiu na idea do "uso político da crise" para desvalorizar as industrias culturais e retirar os recursos e que se midan cos seus consumidores. "As institucións teñen que pór en valor estas culturas e miran para outro lado", denunciou. |
|
|
|
|
| Centenario Carvalho Calero - Cartel |
|
|
|
|
|
|
| Centenario Carvalho Calero - Díptico |
|
|
|
|
|
|
| Isaac Xubín: ?Non haberá normalización lingüística se non a hai social e cultural ? |
|
GALICIA HOXE
CONVERSAS CONTEMPORÁNEAS
?O noso principal erro foi a confianza cega nas administracións para resolver as nosas demandas?
MANUEL VIDAL VILLAVERDE
Isaac Xubín cre que é incrible que non haxa máis interese en aprender éuscaro
Isaac Xubín naceu na Coruña no 1978. Estudou cos salesianos da Coruña, con cregos vinculados cos Crentes Galegos, e grazas a eles coñeceu os lados esquerdo e galego das cousas. Estudou Filoloxía Galega na Universidade de Vigo. Viviu máis de cinco anos en Euskadi, onde foi para aprender éuscaro. Froito desta aprendizaxe son as traducións e o dicionario bilingüe galego-éuscaro que acaba de publicar a Universidade de Vigo. Dende hai un ano é lector de galego no Colexio Universitario de Cork no sur de Irlanda. Tamén fixo un mestrado interuniversitario de Política lingüística e planificación da lingua galega, e traballou como tradutor, profesor e investigador. Foi profesor no curso de Lingua e cultura vascas para a Universidade de Vigo, no 2009, e bolseiro na Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo
Como creador, foi gañando premios desde moi novo, como o primeiro de Tradución da Universidade de Vigo no 2009, o premio de relato curto no IX Certame Os Viadutos do Concello de Redondela no 2008, o accesit de poesía da Universidade de Vigo no 2006 ou o Primeiro premio de poesía da Universidade de Vigo no 2004 e no 2002.
No 2010, Xerais publicou a súa tradución da novela Bilbao-New York-Bilbao de Kirmen Uribe. Tamén traduciu ao éuscaro o poema de Xosé Luis Méndez Ferrín A un fillo en A un home noso. Homenaxe a Xosé Luís Méndez Ferrín, editado pola Universidade de Vigo. E pasou ao éuscaro o poema de Álvaro Cunqueiro Soedades da miña branca Señor, en Homenaxe a Álvaro Cunqueiro, da mesma universidade.
Do 2007 é a súa publicación 31 de marzo, BEC, na procura dunha primevera in TCD www.redesescarlata.org/index.php?art=8, do 2006 Apoloxía de Antígona, no Premio 2006 de relato, poesía e tradución da Universidade de Vigo, Xerais e do 2006 Viva El-Rei, en Premio 2006 de relato, poesía e tradución da Universidade de Vigo, Xerais.
Xa sei Isaac que falar de política lingüística é un asunto moi desgastado, pero a cousa na miña opinión, e con este desgoberno digan o que digan, inserido ou próximo ao etnocentrismo castelán-español, con seus disparates como o do "Decretazo", substituíndo aquel decreto de normalización lingüística, ben de mínimos por certo, e incumprido en non poucos casos que nós, como ti ben sabes, denunciamos? Así e cos chamados independentes, ambigüidade e desnorte, que en mala hora salientamos a Anxo Lorenzo co seu crebacabezas que para el estará moi claro, o disparate do trilingüismo cun estado patético, diglósico perverso e mortal do noso idioma nacional, ora polo auto-odio, auto-desprezo, escravos e "mortos" á mantenta, colonizados á fin, o galego como primo sinal identitario, pode entrar nunha comatose mortal, e sempre auspiciada polos mesmos/as, fíxate no artigo castelán que queren na cidade a que tanto ti coma min amamos dende hai leguas e anos. Daquela, compañeiro Isaac, cal é a túa reflexión posíbel diante desta miña non curta introdución para inicio desta conversa?
En primeiro lugar quero dicir que ese artigo do que falas non é español, é só galego deturpado, a mostra máis patente do triunfo do "¡abajo la inteligencia!, ¡viva la muerte!" Disto si que se senten orgullosos, do galego e das súas expresións, non. Hai un ano presenciei esta situación: en Pontevedra, durante as festas, algúns adoitan vestir os nenos co traxe galego. Miña nai topouse cuns coñecidos, de Pontevedra, que acababan de ter un rapaz. A miña nai ao velo díxolle, "dentro de pouco poderás vestirte de galego".
Resposta do pai? "De gallego? Nunca!". Porque non é só cuestión de lingua. Nunha das súas primeiras intervencións na prensa, Gloria Lago afirmaba "se empieza galleguizando por la lengua y se acaba en los contenidos". Iso é ao que lle teñen medo.
Medo de que a mocidade galega saiba que neste 2010 se cumpren 1600 anos do reino suevo, pánico a que saiban que foi o xermolo dun estado que se chamaba Reino de Galicia. Medo de que os nenos de Vigo saiban por que viven nunha
cidade "olívica", pánico de que os da Coruña saiban por que Carlos I embarcou na Coruña e onde desembarcou e terror a que lle chamen Torre de Breogán á Torre de Hércules. Medo, pánico, terror a unha Galicia galega. E por iso mesmo aos que administran a nosa política lingüística non lles interesa o modelo educativo vasco malia que este permite a elección de lingua. Porque é unha porta aberta a uns contidos dignos.
No tocante á normalización lingüística, e dende a miña formación, non miro a Cataluña, eu quedo co vasco. Pola actitude e polo compromiso da sociedade, de como dende a posguerra se foi construíndo un tecido social que está engraxado para mobilizarse e construír de abaixo cara a arriba. Non haberá normalización lingüística sen normalización social e cultural. E por iso é curioso que en todos os anos que levo estudando sociolingüística poucas veces se me falou da normalización cultural que foi da man da normalización lingüística. O auxe dos deportes rurais e dos bertsolaris vai da man da recuperación da transmisión da lingua.
O noso principal erro foi a confianza cega na administración para resolver as nosas demandas coa consecuente falta de autoorganización e de autoxestión. Isto vai ser fundamental nos vindeiros anos. Construír de abaixo cara a arriba é construír dende a rúa. Parafraseando a Angueira: Ninguén nos acode? Facémolo nós.
Federalismo ou confederalismo, para comezar? Monarquía e Democracia son dous enunciados antagónicos entre si, ou se ti queres unha antítese do outro. A para min vernizada democracia española, coxea nese principio elemental, por moi "boa persoa e démocrata que sexa El-Rei de España, e toda a familia Real". Así Isaac, unha República española, do xeito que indico, co recoñecemento da Euskal-Herria, Catalunya e Galicia coma nacións ata a independencia soberana e solidaria que nós-outros reclamamos?
Hai unhas semanas, nun xornal supostamente progresista, realizaban unha enquisa en liña sobre o "Si" ou o "Non" ao uso das linguas "autonómicas" no Senado. O "Si" gañou por un escaso 54% dos votos.
Tendo en conta que estamos no ano 2010 e que a Constitución recolle estes feitos lingüísticos coma unha riqueza para protexer... pois non é só unha mostra do grao de respecto da sociedade española en conxunto, senón que demostra que para eles estes feitos están moi lonxe de ser parte do seu patrimonio, non son merecentes dese especial respecto e protección do que fala a constitución. Supoño que por isto mesmo se produce ese desfasamento, por exemplo, entre Catalunya e o Estado. Mentres que para Catalunya, a sociedade catalá, a constitución e o seu estatuto están claramente superados, ao conxunto do estado aínda lle falta moito percorrido para asumir e interiorizar os contidos da constitución, sobre todo no que atinxe ás linguas e ás nacionalidades.
É realmente o pobo quen máis ordena, ou é unha ilusión óptica, unha percepción otorrinolóxica?
Actualmente non é nin unha ilusión óptica. E é máis, penso que camiñamos cara a atrás. E a xente está en disposición de comprobar até que punto os gobernos teñen pouca capacidade de xestión propia e de manobra ante o Banco Mundial e outras entidades que non se rexen precisamente mediante procedementos democráticos. Todo está moi ben atado para que o sistema se manteña custe o que custar, aos de abaixo claro.
Non sei Isaac cal é a túa relación con credos, calquera que eles se- xan, a miña, como marxista é absolutamente negativa e negadora dunha realidade cruel edulcorada na evolución natural das cousas, da que se aproveita abxectamente a burguesía, a barbarie capitalista. Concordas Isaac con esta miña proposta?
Sempre que como castañas lémbrome dos nenos pobres do Turín industrial do XIX e de Curros. É inevitable. No ano 1988 ingresei no colexio salesiano da Coruña. Se penso naqueles tempos sei que eu non sería a mesma persoa se non tivese pasado por alí. Eu alí tiven a fortuna de coincidir cuns cregos comprometidos que marcaron a miña vida para sempre, axudáronme a comprender e a ter unha actitude.
Sobre todo nos últimos anos que estiven alí, porque tamén era maior e a información era outra, aprendín cousas que me fixeron cambiar. Non quero banalizar pero ademais de ensinarnos que Xesús falaba arameo explicaban que precisamente esta non era a lingua A da rexión, e claro, a solución da operación non é moi difícil. Era teoloxía na liña de Torres Queiruga, dende o humano.
Se reforman ou corrixen as contradicións nos termos da Constitución, a min impórtacheme pouco, prefiro un Estatuto que contemple como tal a nosa nación que agora mesmo negan os sucursalistas do PP español, e mesmo a social-democracia do PSOE, sen mesmo esquecer que agora mesmo unha reforma (ollo, non son reformista) é inherente á outra, para que pase os filtros dos xuíces e maxistrados dos tribunais españois, así sexan estatais ou automómicos? Sérveche este parágrafo para reflexionar, Isaac?
O estado español leva demasiado tempo pensando en como cohesionar o seu territorio. Dende as provincias á francesa até a Constitución de 1978. É paradoxal que agora no tempo de crise teimen en contra das autonomías en función do gasto que supoñen para o estado. Todas esas rexións fornecidas co obxectivo de diluír a identidade dos estatutos catalán, vasco e galego, víranselles agora en contra.
A lexicografía en Galicia aínda ten camiños que arar?
Pois si, teño gana de ver o novo dicionario da Real Academia Galega, (aquí ao dicir "Real" penso outra vez en Curros, por suposto, porque a máis dun lle gustaría que non tivese ese status para poder mandala a muxir galiñas). Pero a cuestión é saber que camiños cómpre arar en primeiro lugar. O que quero dicir é que espero que cando menos algunhas das persoas que se fagan cun exemplar do Dicionario galego-éuscaro se animen a estudar algo de éuscaro, senón, realmente non serve de nada que exista esa ferramenta e o peor, que o meu traballo en certa maneira non serviu para nada.
Resulta incrible que non se estude máis o éuscaro. Escoitei algunha vez que se o éuscaro se falase nalgún lugar de Alemaña todos os alemáns o estudarían na escola. Non sei se sería certo pero o que non é normal é que unha lingua coma esa non estea máis presente, non xa nos estudos de secundaria, senón nos superiores. Para min, que son filólogo galego, estudar éuscaro foi como xirar 180º. Foi moi enriquecedor porque de estudar unha lingua da que podemos esculcar con facilidade as súas raíces, pasei a estudar un reduto lingüístico que precisa dun traballo duro para coñecer a súa propia historia.
O tempo podería resultar unha imaxe estática e enigmática de nós mesmos, mulleres e homes nun pasmo de bruma ou néboa?
Pois non cho sei, pero o que é certo para min é que neste país adoitamos ser pouco pragmáticos, dámonos á poesía con facilidade en eidos onde a poesía non cabe. E isto dificulta o traballo. É por iso que camiñamos tan a modo.
Unha República Socialista Galega é un soño imposíbel, unha utopía que hai que manter contra vento e maré?
As utopías cómpre mantelas sempre no ánimo contra vento e maré. O problema non é a altura das metas que nos propoñamos. As decepcións, as caídas e os desenganos xorden ao errarmos a situación en que nos atopamos nós con respecto da utopía. En Galicia, nos últimos anos, non soubemos valorar o estado das cousas. O feito de que no ano 2010 haxa neste país quen teime pola toponimia deturpada e, o peor, que iso sexa rendible electoralmente, ten que darnos pistas de onde estamos.
Cando loitabamos contra o franquismo, algún ?para min pseudorrevolucionario dicía que había que loitar o sistema e achantar os abxectos nomes que o sostiñan. Como se pode silenciar a perversidade do nazismo, franquismo, fascistas todos, e ocultar o nome dos actores principais, lacaios, esbirros, figurantes e verdugos??
A perversidade do nazismo non foi ocultada nin silenciada en Alemaña, foi xulgada, condenada e é perseguida. O franquismo é outro cantar: rodéanos, e non de xeito sibilino, cada vez con máis fachenda. Sábense vencedores.
Non son antisemita, si deploro o sionismo, e actitute brutal do Estado de Israel contra o pobo palestiniano ocupado. A relixión cando non é o refuxio dos inocentes idiotas, e acubillo da maldade para asoballar un grupo de homes e mulleres in nomine de calquera deus inexistente. Concordas compañeiro?
Pois non de todo. Si, o problema xorde cando os feitos relixiosos son empregados como xustificación e como ferramenta do poder. Mais penso que a relixión, na nosa sociedade, está cada vez máis cerca de deixar de ser ese opio do pobo. Creo que o fútbol, por exemplo, está tomando o seu lugar.
Verbo do tema da ocupación de Palestina, malia a cantidade de novas que produce o tema nos medios de comunicación e malia ser un lugar estreitamente cinguido ás crenzas da meirande parte da poboación en que vivimos, é abraiante a ignorancia total sobre a historia do conflito e da rexión.
Galicia, nación e xente que a conforma, aínda está cerrada en embazada pola brétema??
Lin hai uns días "temos que ser optimistas porque o pesimismo non vende". Non entendo ese binomio optimismo-venda en relación coa lingua. O que hai que facer é fixarse metas, e estas cúmprense ou non. Despois non cabe andarmos a cismar se a botella está medio baleira ou medio chea: o que funciona é o traballo na rúa e o das pequenas accións que xorden para facer fronte ás agresións, como a plataforma "A saia da Carolina en galego".
En Euskal Herria, dentro dos moitos factores que alicerzaron o detemento da perda de falantes, está o "sentimento de perda", algo que é esencialmente pesimista. Empezaron a comprender que chegaran a un intre en que ou empezaban a exercer a súa lingua, ou esta morría. Eu teño visto persoas ben maiores estudar éuscaro encirrados por este sentimento.
Necesariamente a revolución ha ser violenta?
Co exemplar d?A violencia excedente de Sampedro na man, dígoche que na miña humilde opinión, a guerra é algo máis complexo que dous exércitos enfrontados e que a paz é máis complicada que a ausencia de tanquetas nas rúas. Dígoche que aquí non hai paz e que aínda que non me gusta, verbo da violencia eu estou etimoloxicamente moi vivo.
Tes algún libro de cabeceira ao que sempre adoitas retornar?
Gústame abrir ao chou un libro que me gusta, por exemplo Secesión de Chus Pato, e empezar a ler e deter a lectura coa mesma arbitrariedade. É algo que lle gusta a todo o mundo que goza da lectura. Por razóns de traballo semella que un está destinado a ocupar o tempo en ler ensaios e cousas polo estilo e que non hai tempo para outra cousa. O último que rematei de ler é Anxos do universo de Gudmundsson, estou seguro de que será un deses libros dos que falaba antes de lectura a discreción.
Pero se teño que quedar só cun título, cun lema, escollería algo musical e dígoche que retorno áMuiñeira de Ramelle, escoitala, tocala na gaita lémbrame a meu irmán. Hai tempo que non tocamos pero lembralo co tamboril ao meu carón... ponme vivo.
O paraíso non é máis que unha metáfora extraviada que fixo enfermar ao poeta Milton?
O paraíso está entre nós. Sen dúbida. O malo é que hai quen teima en viralo inferno, ou peor, en baleiralo e que sexa o que non é. |
|
|
|
|
| Contra os prexuízos |
|
GALICIA HOXE
APONTOAR OS ARGUMENTOS (II) ·· DEBATE
Expertos reflexionan sobre cales poden ser os mellores argumentos para responder ás falacias do discurso contrario á normalización da lingua propia de Galicia
Se é necesario renovar o discurso de defensa do galego para adaptalo ás mudanzas da sociedade, o xeito de responder ó movemento contranormalizador é unha cuestión importante para debater. Cal pode ser a mellor maneira de facelo? Os colectivos contrarios á normalización do galego si cambiaron o seu discurso, desde unha óptica abertamente hostil ó galego a outra que apela ao "bilingüismo" e a argumentos máis "presentables" como a liberdade e a non imposición.
Alén do apoio mediático e político (PP, FAES...) -en descenso- recibido por estas asociacións, se cadra unha das claves da penetración social -relativa- que acadou o seu argumentario foi o feito de que foi repensado para conectar cos prexuízos que se mantiñan, latentes, na sociedade.
"Na Transición e no principio da Autonomía fixemos un diagnóstico errado. Pensabamos que o problema principal do galego fora a represión franquista, e que ó eliminala o idioma se recuperaría . Pero o galego xa estaba desprestixiado na sociedade", reflexionaba o politólogo Xosé Luis Barreiro Rivas hai uns días no Foro Mugardos. "Puxemos o galego" -a lingua maioritaria- "onde non estaba: a escola, a televisión, a administración... Pero o seguinte paso debe dalo a sociedade: a empresa... ", engadiu.
Neste contexto, apunta o sociólogo Fermín Bouza, unha das primeiras estratexias para seguir pode ser a de non darlle ao movemento contranormalizador excesiva relevancia. "Non tiveron moita incidencia, nin sequera electoral. O rexeitamento do galego non acada máis que un 20% da poboación. O que si hai é, sobre todo nas cidades, como un dobre discurso de xente que di defender o galego pero non o fala ou non vai máis alá", comentou nunha entrevista con GH.
Menos optimista, se cadra, é o filólogo, vicerreitor de Extensión Universitaria da Universidade de Vigo e coordinador do libro 55 mentiras sobre a lingua galega Henrique Costas. "A xente volve ter unha conciencia de que falar galego é "pecado", non se atreve a pedir que lle falen galego porque cre que iso é impoñer. Hai moita soberbia por parte dos defensores do idioma imperialista, que antes estaban máis agochados. Na última etapa de Fraga e no bipartito produciuse un espellismo. Mentres, houbo campos nos que non se actuou, como a xustiza e os medios de comunicación. Aínda que cos ataques á lingua tamén están a medrar as posturas activas, decididas, militantes as 24 horas. É con esas accións diarias, cotiás, como podemos avanzar. A xente xa non vai detrás das bandeiras estreladas", opina.
"Como contestar ó discurso da liberdade? Eles só defenden a liberdade para o castelán na escola ou na administración. Pero non defenden a nosa liberdade para ter o galego na xustiza ou nos medios, ou nas empresas. Podemos dicirlles que nós loitaremos pola súa liberdade cando eles loiten pola nosa", apunta. No libro 55 mentiras sinálanse posibles argumentos contra os prexuízos: que o galego non é útil, -sendo porta de entrada para o portugués, que falan 250 millóns de persoas-; que se está a mudar de norma constantemente -cando o español se ten modificado moito máis que o galego-, que non é axeitado para a ciencia -crenza que contradín os científicos galegos do CERN por exemplo-... María Xosé Queizán denunciou hai xa anos como o galego se consideraba unha lingua "fermosa" pero non útil para o ámbito público, do poder, reservada ao castelán, do mesmo xeito que ocorría coa concepción social do papel das mulleres respecto aos homes.
O escritor e director da área de normalización da Universidade de Santiago Núñez Singala sinala outros argumentos no seu libro En galego, por que non? "Un dos prexuízos máis comúns é que o galego soa mal. Cando lles preguntabas, os rapaces dicían que soaban mal os idiomas que non se parecen ó castelán: o alemán, o árabe, o chinés... Pero nos últimos catro anos din tamén o éuscaro e o catalán... Houbo un auténtico bombardeo mediático, e o problema do discurso de defensa da lingua é que non ten eses amplificadores....", subliña.
"É moi difícil loitar contra prexuízos porque nin nos decatamos de que os temos. Se os rapaces de instituto pensan que o galego é de paletos e nacionalistas, hai que facelos reflexionar. Pero tampouco enganalos: é certo que teñen poucas posibilidades de ver cine en galego, de ter novas tecnoloxías en galego... Hai que explicarlles que non temos iso porque non o demandamos. Moitas veces non é que estean en contra, senón que o galego supón un esforzo, e pensan para que... Tampouco o castelán é tan internacional: a lingua da técnica é o inglés. E non é certo que haxa que escoller: aprender dúas linguas facilita a aprendizaxe dunha terceira, unha cuarta... O discurso da liberdade non se soubo desmontar, é certo. Se liberdade é que quen o dese-xe poida pasar do galego, despois de 40 anos de ditadura e máis de 500 de imposicións, é unha condena a morte do galego. Nin se pode tratar igual o que non é igual, porque se perpetúa a desigualdade", di.
REFLEXIÓNS
Ecolingüismo, patrimonio cultural e legalidade
Na defensa do galego, están tomando forza discursos como o ecolingüista. Tamén se reforza a reivindicación do galego como patrimonio colectivo. "A lingua é o maior patrimonio colectivo dun pobo. Os prexuízos son históricos: xa no século XVIII había galegos que pensaban que non sabían falar galego...", sinala o profesor Xosé Ramón Freixeiro Mato, quen tamén relaciona as resistencias á variedade estándar do galego coa asunción, consciente ou non, de que a lingua A é o castelán, e polo tanto a que ten dereito a unha norma.
A recuperación do prexuízo de que o galego é un "dialecto", -ou un conxunto de "variedades locais"- é outro dos argumentos do discurso contranormalizador, como o é o do "naturalismo": o castelán impúxose sobre o galego polo seu superior prestixio e por servir como "lingua común" no Estado. Discursos que esquecen toda a lexislación impositiva, anterior incluso ó franquismo, que prohibía o catalán -e polo tanto o galego- en distintos ámbitos públicos; escola, administración... Sobre a variación interna do galego e a "artificialidade" do estándar, a directora do ILG, Rosario Álvarez, lembrou nunha entrevista con GH que "en todas as linguas, o estándar é unha construción. O nivel de variación interna do galego non é moi elevado. Os trazos compartidos superan o 90%. No sur de Francia, non pasan do 50%". Nin se sostén, desde o punto de vista legal, a idea que os pais teñen dereito a escoller a lingua na que estudan os fillos -o TS e oTC negárono-, nin a de que os dereitos son dos individuos, e non dos territorios. "Hai un dereito á protección da lingua en abstracto, como un valor, un dereito colectivo. Por iso, a lei obriga a que os teclados leven o ñ. Historicamente, primeiro viñeron os dereitos individuais, e despois os colectivos, como o medio ambiente. Galego e castelán son cooficias, pero o galego, por ser lingua propia, pode ter un trato preferente", explica a profesora Alba Nogueira.
MAIS
Do marco individual ó colectivo, e as inconsistencias
O politólogo Raimundo Viejo advirte de que non é a mellor estratexia tentar responder, racionalmente, ó discurso da liberdade. "O que fixo Galicia Bilingüe foi apropiarse dun valor constitutivo da sociedade, a liberdade, nun momento de hexemonía da ideloxía neoliberal. O galeguismo oficial, ritual, de Fraga mantivera na marxinalidade os discursos como o de AGLI. Na era Aznar foise xestando o discurso contranormalizador que, coa chegada de UPyD e Ciutatans, o PP activou. O movemento normalizador sempre vai perder se entra no xogo. Ten que buscar o seu propio marco. Por exemplo, aproveitar a potencialidade da lusofonía", analizou.
O movemento contranormalizador sitúa a lingua, fenómeno social, no marco individual. Pero nin a teoría económica lle dá cobertura, en realidade. "Se consideras que o galego é un ben público, como o medio natural, ten que haber unha intervención, unha regulación para corrixir os fallos do mercado, os desaxustes que se producen, como no caso do galego, que parte dunha situación de desigualdade respecto do castelán", sinala o economista Marcelino Fernández Mallo. No ámbito da economía, tamén se reforza o argumento do galego como marca de calidade -o profesor Francisco Sanjiao adoita pór como exemplo R ou Gadis-.
A "liberdade" dos contranormalizadores é a que Isaac Berlin chamou liberdade negativa: non impedimento -non intervención do Estado nas decisións individuais, neste caso-. Pero xa os liberais clásicos lle poñían límites: a liberdade dos demais, para J.S. Mill. Un liberal contemporáneo, J. Rawls, engadiu a xustiza, a non hai xustiza sen equidade: se hai desigualdade, o Estado debe intervir para corrixila.
No ensaio Hablar gallego? No veo por que, a investigadora Ana Iglesias sinala como os falantes de castelán moitas veces non se decatan das presións en contra do galego, os prexuízos, que distorsionan a súa "liberdade" de escoller. Sociolingüistas como Fernando Ramallo e Gabriel Rei-Doval teñen salientado, na senda do catalán Rafael Ninyoles, como o segmento das clases sociais altas e medias que historicamente se identificaron co castelán -ademais, desde o punto de vista sociolóxico xa hai familias que abandonaron o galego hai varias xeracións-, poden percibir os intentos de empoderarse dos galegofalantes, de acadar a igualdade nos ámbitos como o traballo, como unha ameaza. "O conflito deriva dunha lóxica orientada a prestixiar o galego que non é aceptada por unha parte da sociedade que aspira a reproducir e consolidar a xerarquía das linguas", sinalou Ramallo nunha entrevista. E de aí veñen tamén fenómenos como o rexeitamento e negación da propia lingua para apuntarse ó status da de prestixio -Paco Vázquez, por exemplo-. |
|
|
|
|
| Caricatura Ricardo Carvalho Calero |
|
Agasallo do autor, Juan J. Veiga, á Coordenadora.
Grazas. |
|
|
|
|
| INAUGURAÇOM DO MONUMENTO A CARVALHO CALERO, NECESSITAMOS A TUA AJUDA |
|
Muito gostaríamos esse dia contar com a tua presença, por favor difundide entre os companheiros e amigos.
Eis o lugar em que finalmente vai o monumento a Carvalho calero
O programa definitivo pode ter alguma modificaçom pontoal: (com começo pontual as 11:00 h. do sábado dia 30)
-Uma apresentação do ato a cargo de Margarida Martins da F. Meendinho
-intervençom do reitor da U. de Compostela
-Intervençom do Presidente da ASPGP,
-Intervençom do Presidente da AGAL -
-intervençom do Secretario Geral da CIG
Intervençom da família
Intervenção do Concelho de Compostela
Intervençom breve Meendinho e descobrimento do que acho vai ser impressionante monumento,
Música: gaitas e caixas tocando o hino galego
Temos um buraco económico e toda ajuda e pouca colaborai e difundide entre os amigos
A Carvalho Calero, a quem o Parlamento da Galiza no 1996 declarou filho predilecto, neste ano do seu centésimo nom se queria valorizar a sua pessoa, memória e obra, e desde a Fundaçom Meendinho, -que presido- uma entidade declarada de interesse galego, Impulsionamos todo um processo para que neste ano 2010, fosse o professor devidamente homenageado, (e ao quem nom se tivo a galanice de dedicar o dia das letras), tivesse um monumento digno, um monumento a colocar no lugar da Galiza -Alameda de Compostela- onde o vam ver 1.500.000 pessoas ao ano.
A obra está sendo esculpida, polo escultor ganhador do concurso, José Molares. e é espectacular, está feita para interagir com o público, para ser tocada sovada, fotografar-se com ela, por em valor a sua contorna e enriquecer o património da capital da Galiza.
As contribuições das instituições por razões que nom alcanço, agora estám dando volta a trás
Ainda que está havendo contributos individuais, estes som em muito pequena quantia, e nos temos que ir fazendo frente aos pagamentos. A fundaçom Meendinho foi apanhada polo actual padroado totalmente descapitalizada..
Como sei do teu compromisso e apoio pessoal a estas actividades, e que valoras que na Galiza se renda homenagem a quem se dedicou integral e honestamente a ela, homenagem com obras que ao além de qualquer outra cousa vam falar às gerações futuras de realidades bem reais deste país que se tentam apagar.
Para isso há que ingressar na conta da F. Meendinho indicando o teu nome e b.i. para a declaraçom do impresso 182 da AEAT a fim de teres a correspondente reduçom fiscal do 25 %
Caixanova 2080 0132 15 0040021179
IBAN ES25 2080 0132 1500 4002 1179
Temos também um leilão de obras de arte achegadas polos seus autores e ao que se vam indo incorporando mais que pode ser do teu interesse
http://agal-gz.org/blogues/index.php/meendinho/
Agradecendo o teu contributo e apoio; recebe um grande abraço, Alexandre Banhos,
Nota bene quem somos a F. meendinho
Os membros do padroado da Galiza somos:
Isaac Alonso Estraviz, Lexicografo e prof U. de Vigo,
Manuela Ribeiro Cascudo, professora de IES,
Ana Maria Cabanas Gomes, guardadora de livros (contável)
Margarida Martins Vilanova, professora de IES, José Paz Rodrigues, professor U. de Vigo,
Os membros do padroado de Portugal som:
Padre António Lourenço Fontes, etnógrafo,
Carlos Reis, Reitor da Universidade aberta (A UNED portuguesa).
Luiz Gonzaga Martins, professor da escola de comércio do Porto e dinamizador cultural.
Joaquim Pinto da Silva, funcionário da Comissão Europeia e director proprietário da livraria bruxelense Orfeu.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
