O idioma é a chave
coa que abrimos o mundo:
o salouco máis feble,
o pesar máis profundo.
O idioma é a vida,
o coitelo da dor
o murmurio do vento
a palabra de amor.
O idioma é o tempo,
é a voz dos avós
ese breve ronsel
que deixaremos nós.
O idioma é un herdo,
patrimonio do pobo,
maxicamente vello,
eternamente novo.
O idioma é a patria,
a esencia máis nosa,
a creación común
meirande e poderosa.
O idioma é a forza
que nos xungue e sostén
se perdemos a fala
non seremos ninguén.
O idioma é o amor
o latexo, a verdade
a fonte da que agroma
a máis forte irmandade.
Renunciar ao idioma
é ser mudo e morrer
precisamos a lingua
se queremos vencer.
Manuel María.
10- PROXECTO DE AULA DA UNIDADE 0: O poeta emprega unha morea de metáforas para definir o idioma: Unha metáfora é unha identificación dun termo real (o idioma) cun termo imaxinario (a chave) que é posible porque hai un elemento que as une (o idioma e a chave abren algo).
Atopa outras dúas metáforas no poema e indica cal é o seu termo real e o imaxinario.
Crea a túa propia metáfora e logo, reunindo todas as da clase, realizaremos a primeira banda deseñada do curso coas distintas ideas que realicemos.
O lema deste ano co que imos traballar e que ademais nos vai servir de motor ao longo do curso é: ASUME A TÚA RESPONSABILIDADE!
Trátase realmente de CONSTRUÍR A NOSA RESPONSABILIDADE. A responsabilidade de todos como un labor individual á vez de colectivo. Implica ter clara a igualdade de dereitos, a importancia dos deberes nun mundo complexo rico en diversidade. Somos diferentes en cultura, pero abordamos unha tarefa esencial en común a de compartir un planeta e manter viva a nosa identidade.
Apelar á sensatez nestes tempos de pandemia non pode facer invisible outras cousas das que tamén somos responsables. Bótalle unha ollada ao vídeo:
Cantas linguas hai no mundo?
Por que son tan fráxiles as linguas?
Por que é imprescindible "espertar"?
E xa postos dado que estamos pendentes da COVIB-19 falemos de CONTAXIO:
Hai contaxios saudables?
Logo, quererás probar e contaxiarte?
COMEZAMOS.
Escribir, ler e falar ben a nosa lingua, a responsabilidade esencial que temos que asumir.
" O galego culto que hoxe se exprese en galego, por ese só feito demostra levar na alma un nidio sentimento de liberdade; un nobre afán de asolagar a súa intelixencia nas augas vivas do traballo enxebre, co fin de lles dar o tempero preciso para que poidan fecundar mortas terras, cheas de lixos de escravitude, trocándoas en viveiros de vizosa democracia.
...Eses que viven de costas ás orixes dificilmente poderán redimirse da servidume do mimetismo. Que cousa máis orixinal que a lingua dun pobo, xerada por accións e reaccións seculares entre o home e a Natureza, para facelo diverso no universo? "
Antón Vilar Ponte, Pensamento e sementeira.
1- Que relación ten a liberdade coa nosa lingua? Falar galego representa un compromiso, por que?
2- Explica as metáforas contrapostas da liberdade e da escravitude neste texto.
3- Como podes traducir coas túas palabras ?redimirse da servidume do mimetismo?.
4- Por que parece tan importante ser orixinais no universo?
A landra que non se ve en maio,
non se ve en todo o ano.
Dúas palabras sementar e esperanza, que unidas á lingua que falamos, provocan de inmediato unha mensaxe tremendamente evocadora e positiva, que parte do presente mirando cara ao futuro, capaz de superar un pasado xa esgotado, entendido como un proceso colectivo de progreso e aberto á ilusión dunha nova primavera.
Unha vella canción moi popular en Galicia dicía:
Sementar sementarei,
loguiño de crarear,
en tanto no pobo medre
un meniño, un vello e un cantar.
Un meniño rebuldeiro
que fale na lingua nai
que suba nos pexegueiros
a fruta verde a roubar.
Un vello que dea consellos
un rostro de fume e pan
que conte contos ós nenos
do cuco e do paspallás.
Un cantar de redención
que troque a desolación
nun limpo e craro alborear.
Logo, deixáime morrer,
entre dous regos, queimado,
cando veñan os solpores
dos homes esfamiados.
Esta cantiga fala da esperanza que medra ao sementar palabras e ver medrar coa lingua nun pobo un meniño, un vello e un cantar...Unha reflexión sobre a importancia da tradición oral, de que pase de xeración en xeración, de boca en boca o saber dese pobo a través da lingua nai.
Sabías que sen lingua, é dicir, sen ter a capacidade de nomear as cousas, non hai coñecemento? Imos procurar argumentos para darlle resposta a esta cuestión.
No Día Europeo das Linguas e da Tradución ímolo celebrar co noso idioma:
O idioma é a chave
coa que abrimos o mundo:
o salouco máis feble,
o pesar máis profundo.
O idioma é a vida,
o coitelo da dor
o murmurio do vento
a palabra de amor.
O idioma é o tempo,
é a voz dos avós
ese breve ronsel
que deixaremos nós.
O idioma é un herdo,
patrimonio do pobo,
maxicamente vello,
eternamente novo.
O idioma é a patria,
a esencia máis nosa,
a creación común
meirande e poderosa.
O idioma é a forza
que nos xungue e sostén
se perdemos a fala
non seremos ninguén.
O idioma é o amor
o latexo, a verdade
a fonte da que agroma
a máis forte irmandade.
Renunciar ao idioma
é ser mudo e morrer
precisamos a lingua
se queremos vencer.
Manuel María.
1- PROXECTO DE AULA DA UNIDADE 0: O poeta emprega unha morea de metáforas para definir o idioma: Unha metáfora é unha identificación dun termo real (o idioma) cun termo imaxinario ( a chave) que é posible porque hai un elemento que as une (o idioma e a chave abren algo). Atopa outras dúas metáforas no poema e indica cal é o seu termo real e o imaxinario.
Crea a túa propia metáfora e logo, reunindo todas as da clase, realizaremos a primeira banda deseñada do curso coas distintas ideas que realicemos.
Nacemos en Galicia, e xa por iso somos galegos/as?
IDENTIDADE: Conxunto de características ou elementos que definen unha persoa ou cousa fronte ás demais, o que fai que sexa recoñecida como tal.
Xa vimos que os seres humanos distinguímonos do resto dos seres vivos, en primeiro lugar, pola variedade de linguas que somos capaces de usar.Logo na procura do eu, é dicir, da nosa identidade atopámonos coa lingua e coa terra ineludiblemente:
"...a identidade pasa por entender quen somos, quen fomos e por que somos. Somos en función do pasado, do que fomos antes? ? a lingua vennos dada, pero nunha situación de conflito como a que temos nós, tamén é unha elección.?
Así se expresaba unha poeta chamada Berta Dávila. Analicemos as súas palabras.
COMO NACE UNHA LINGUA?
Antón Vilar Ponte dicía que a lingua dun pobo está "xerada por accións e reaccións seculares entre o home e a Natureza, para facelo diverso no universo" e Castelao engade:
"Un idioma non nace pola vontade xenial dun grupo de homes; nace pola disposición psicolóxica dun pobo, que, en condicións históricas favorables, crea unha cultura e a súa correspondente maneira de expresión... un idioma é o corpo sensible dunha cultura, e todo atentado á lingua peculiar dun pobo representa un atentado á súa cultura peculiar".
Só a través da linguaxe cobra sentido o que vemos, oímos e sentimos en xeral, e isto créanos un problema de coñecemento: se a través da linguaxe coñecemos o mundo que nos rodea; ou máis ben a nosa linguaxe constrúe o mundo? B. L. Whorf, en Linguaxe, pensamento e realidade responde: «Os seres humanos non viven sós no mundo obxectivo, nin tampouco no mundo da actividade social como se entende ordinariamente, senón que están en gran medida a espensas do idioma concreto da sociedade na que viven".
NA PROCURA DA TERRA
CAL É A ETIMOLOXíA DA PALABRA: GALICIA/ GALIZA?
Etimos + logos son dúas palabras gregas en orixe. Procurar a orixe verdadeira das palabras é buscar a etimoloxía dunha palabra, indagar de onde procede e cal é o seu significado orixinario.
Imos saber hoxe de onde procede a palabra GALICIA, quen nos puxo este nome, e mesmo coñecer un sufixo moi usado na nosa lingua, tanto que aparece na palabra gal-ego. Visualiza este dous vídeos e logo responde as cuestións:
Cuestións:
1- Cal é o obxectivo do micro programa "Ben falado"?
2- O galego vén do latín, o latín vén a ser a nai da nosa lingua, pero quen é a avoa do galego?
3- Quen lle puxo o nome de Gallaecia a Nosa Terra:
4- Dos sufixos latinos aic /eic = -ego naceu un sufixo moi galego. Cita tres palabras que o conteñan.
5- Por que cres que a montaxe que inclúe o primeiro dos vídeos denomínase "palabras milenarias"? Argumenta a resposta.
6- "Chover miudiño" e ?ás cuncas" ou "a cachón?, "a caldeiro"... Que diferenza hai?
7- Cal é a etimoloxía de "Galicia"ou de Callaecia?
8- O galego forma parte do privilexiado 5% que significa isto?
9-En que continentes hai máis linguas?
10-Cantas das linguas do mundo se falan en Europa?
11-De quen depende a continuidade das nosas linguas?
12- Expresa coas túas palabras como cres que nace un idioma e por que é tan importante a súa pervivencia no mundo.
Imos comezar o curso coa idea de responder a esta pregunta, pero non hoxe. Imos primeiro coñecer algunha cousa básicas sobre a lingua e o coñecemento con esa curiosidade innata coa que nacemos e que é a que estimula o noso afán por saber.
Sabías que sen lingua, é dicir, sen ter a capacidade de nomear as cousas, non hai coñecemento? Imos procurar argumentos para darlle resposta a esta cuestión.
O idioma é a chave
coa que abrimos o mundo:
o salouco máis feble,
o pesar máis profundo.
O idioma é a vida,
o coitelo da dor
o murmurio do vento
a palabra de amor.
O idioma é o tempo,
é a voz dos avós
ese breve ronsel
que deixaremos nós.
O idioma é un herdo,
patrimonio do pobo,
maxicamente vello,
eternamente novo.
O idioma é a patria,
a esencia máis nosa,
a creación común
meirande e poderosa.
O idioma é a forza
que nos xungue e sostén
se perdemos a fala
non seremos ninguén.
O idioma é o amor
o latexo, a verdade
a fonte da que agroma
a máis forte irmandade.
Renunciar ao idioma
é ser mudo e morrer
precisamos a lingua
se queremos vencer.
Manuel María.
10- PROXECTO DE AULA DA UNIDADE 0: O poeta emprega unha morea de metáforas para definir o idioma: Unha metáfora é unha identificación dun termo real (o idioma) cun termo imaxinario ( a chave) que é posible porque hai un elemento que as une (o idioma e a chave abren algo). Atopa outras dúas metáforas no poema e indica cal é o seu termo real e o imaxinario.
Crea a túa propia e logo deseñemos a primeira banda deseñada do curso coas distintas ideas que realicemos.
MAIS, COMO NACE UN IDIOMA?
Un idioma non nace pola vontade xenial dun grupo de homes; nace pola disposición psicolóxica dun pobo, que, en condicións históricas favorables, crea unha cultura e a súa correspondente maneira de expresión... un idioma é o corpo sensible dunha cultura, e todo atentado á lingua peculiar dun pobo representa un atentado á súa cultura peculiar. Mais os pobos teñen unha forza máxica, invulnerable, e por iso as nacións asoballadas poden verse privadas do seu poder creador, ou poden converterse en parasitos da cultura dominante; pero endexamais se deixan asimilar.
CASTELAO, Sempre en Galiza.
LEMBRA como o dicía tamén ANTÓN VILAR PONTE: Que cousa máis orixinal que a lingua dun pobo, xerada por accións e reaccións seculares entre o home e a Natureza, para facelo diverso no universo? (...)
O problema do idioma en Galiza é un problema de cultura. Estamos fartos desa cultura esterilizada que nos fan mamar por biberón. Nós queremos mamar a cultura na propia teta. Pedimos garantías legais para o desenvolvemento natural do noso espírito, porque queremos volver a presentarnos dignamente no mundo, levando nas mans o ouro da nosa cultura (sabedoría manifestada) para ofrendarllo ao acervo espiritual da Humanidade.
CASTELAO, Sempre en Galiza
7. A cultura é un alimento dos seres humanos? Propón os termos reais das metáforas do ?biberón? e da ?teta?.
8. Que está pedindo Castelao cando di pedimos garantías legais para o desenvolvemento natural do noso espírito?
9. Como podemos ser creativos coa nosa cultura e coa nosa lingua?
A nosa lingua é o camiño de ouro da nosa redención e do noso progreso: sen a lingua morreremos como pobo, e nada significaremos endexamais na cultura universal. Se o galego quere ser máis que habitante dun territorio, se arela ser un factor de universalidade e de cosmopolitismo, soamente co emprego da lingua propia, obra da natureza, poderá selo. Arrenegando da lingua terá que avergoñarse sempre de si mesmo. Creando valores na lingua propia, axiña seremos universais?
ANTÓN VILAR PONTE, Pensamento e sementeira.
Cuestións sobre o texto:
4.Que diferenza existe, segundo Vilar Ponte, entre un galego habitante ou residente e un galego falante?
5.Como podemos ser verdadeiramente universais?
6.Este texto escribiuse no ano 1918, no contexto da creación das Irmandades da Fala, tendo en conta o seu nome, cal cres ti que é unha das meirandes contribucións deste movemento?
Segue tendo vigor o punto de vista de Vilar Ponte? Razoa a resposta.
.jpg)
A landra que non se ve en maio, 
NO DÍA EUROPEO DAS LINGUAS
POLO DEREITO A SEREN DIFERENTES
COMO SERMOS VERDADEIROS ANTE OS DEMAIS?