Murasaki Shikibu foi unha dama xaponesa que no século X vivía na corte de Heian Kyo (actual Kyoto). Nesta cidade, aínda que había un Emperador, os que realmente mandaban eran os membros da familia Fujiwara (familia extensísima á que a escritora Murasaki pertencía), como os validos dos Austrias en Castela. Non só non era infrecuente que as mulleres escribisen en Heian Kyo, senón que unha muller que tivera mala caligrafía ou pouco estilo á hora de compoñer cancións era considerada unha inculta (o que era unha desgraza nesa sociedade, volcada totalmente no refinamento e o amor á arte). Por tanto, o período Heian deu moitas literatas, entre as que destaca a autora da Novela de Genji.
A edición que manexei foi a tradución que Xavier Roca-Ferrer publicou na editorial Destino. O tradutor explica a dificultades da lingua xaponesa para os occidentais e expón algunhas curiosidades acerca do proceso de tradución que son tan interesantes de ler como a mesma novela.
Ademáis, ó final de cada capítulo o tradutor inserta un apéndice explicativo para entender mellor a obra. Nestes apéndices trátanse temas como a sociedade, as relixións, a política, os costumes... do período Heian, cousa que o lector non iniciado agradece moitísimo.
Na novela nárrase a vida do príncipe Genji, fillo da favorita do Emperador. Debido ós ciumes da primeira muller do Emperador pola nai de Genji, esta última morre, e Genji cae en desgracia cando morre o pai. Tras un desterro na "rexión deserta, inhabitable" de Suma, o novo Emperador (fillo da muller que tanto odia a Genji) arrepíntese da inxustiza cometida contra o seu hermanastro, e este pode regresar á corte.
Polo argumento, a Novela de Genji recorda ós poemas épicos da literatura occidental (o cabaleiro que cae en desgraza inxustamente e volve á súa terra cuberto de honores). Sen embargo, a lectura da obra non ten nada que ver cos poemas épicos, pois sobre o relatado "fío argumental" ensártanse o que realmente concentra a atención do lector: as aventuras amorosas do príncipe dende que se convirte nun "home" (ós doce anos) ata que regresa a Heian. Genji, que sufriu a perda da nai sendo moi pequeno, pasa toda a vida buscando á "muller ideal", que non logra atopar ata que coñece á pequena Murasaki (unha pequena aldeana que recordaría a unha Heidi xaponesa), á que adopta coa idea de facela, senón a súa segunda esposa, a súa concubina, cando a rapaza sexa unha moza, tras ofrecerlle unha esmerada educación. Non é Genji un Don Juan á xaponesa (o retrato do príncipe está totalmente exento da crueldade do sedutor occidental), nin tampouco un libertino; o seu comportamento neste sentido está dacordo coa sociedade do seu tempo, e a imaxe que se da do protagonista é moi positiva (é un personaxe idealizado).
O que máis me gustou da obra (aparte dos aspectos xa sinalados) foi todo o que se aprende coa súa lectura deste período histórico, o Xapón do período Heian Kyo. Sorprende contrastar a nosa historia coa realidade tan lonxana dunha corte que coñeceu 400 anos de paz ininterrompida, adicada por completo á literatura, á música e ó ocio. Certo é que para que se vivise así na corte, o 99% da poboación vivía na máis absoluta miseria en condicións de semiescravitude, como soe ser o habitual nestes casos.
Tamén me chamou moito a atención a existencia nunha novela do século X de agudos retratos psicolóxicos; a análise dos sentimentos dos personaxes é tan aguda nesta obra como nas obras de Marcel Proust (autor ó que o tradutor recurre moitas veces para facer comparacións moi acertadas).
A diferenza é tan grande entre o príncipe Genji (refinado, preocupado pola combinación dos seus uchikis -túnicas-, propenso á lágrima fácil) e os heroes como Roldán ou o Cid (toscos, barbudos, de profesión guerreiros), que durante a lectura chegueime a preguntar como sería un encontro entre eles, e imaxinando unha conversa entre eles sorprendinme rindo en voz alta.
Certo é que, a pesar de todo, interrumpín a lectura ó acabar a primeira parte, sen saber que pasaría entre Genji e Murasaki nun futuro, debido ó cansanzo polo relato de tantas aventuras, tantos lamentos amorosos similares e tantas epístolas en verso cos mesmos tópicos. Aínda así, penso que nun futuro -non moi lexano- acabarei lendo as seguintes partes desta novela que, aínda que é un clásico, non o parece.
Recomendaría a lectura desta obra á xente con interés polos estudios filolóxicos, polo mundo da tradución, polos temas orientais, polas novelas sentimentais... En calquera caso, o lector da Novela de Genji ten que ter a mente moi aberta para chegar a comprender o comportamento dos personaxes, e incluso a velo como convencional na súa época.

Ildefonso Falcones sierra es abogado. Tiene cuatro hijos y vive en barcelona. Sus obras más importantes son: "La Catedral del Mar" y "La Mano de Fátima". Estas dos obras hacen al autor uno de los más leídos en la actualidad de novela histórica. "La Mano de Fátima" se publicó por primera vez en junio del 2.009 en la editorial Grijalbo, cuando se cumplió el cuarto centenario de la expulsión de los moriscos de España.

La lectura de este libro fue una enorme fuente de placer para mi por varias razones:
- Me dio una mayor comprensión del momento histórico en que tuvo lugar.
- Me incitó a luchar por un pueblo culto que sepa discernir, porque desgraciadadamente, la historia se repite. Tal vez si la conociéramos mejor no querríamos caer en los mismos errores.
- El protagonista encarna la lucha moral, la valentía, el amor y hasta la ternura que pueden animar al ser humano a luchar por la convivencia entre las personas y los pueblos sin resignarse jamás a la derrota.
- Invita a la lucidez y el discernimiento sobre el momento histórico que nos toca vivir saliéndose de los moldes de lo "políticamente correcto" cuando la dignidad de las personas entre en juego.

Emilia

Caderno de agosto, publicado en galego por Xerais, en 1999, é unha novela de Alice Viera, unha das autoras máis lidas no país irmán. É un libro delicioso, o diario dunha adolescente escrito durante o mes de agosto en Lisboa, no que introduce capítulos dunha novela rosa que escribe a súa nai. Gloria preséntanos a súa familia con perspicacia e humor, pero sen caer nunca no sentimentalismo.
Unha escritura áxil, amable, que nos entretén e nos achega con cariño aos personaxes que forman o universo da espelida rapaza. Un espello do mundo adulto no que ela se mira para madurar, pero é difícil sentirse identificado co comportamento dos maiores, xa que actúan coma nenos, levados pola inercia dos sentimentos máis primarios e das convencións sociais.
Máis que recomendable para lectores de todas as idades que queren pasar un tempo de sorrisos intelixentes xuntos a uns personaxes entrañables, aos que non podemos terlle máis que simpatía. Queredes asubiar?

Heladio

Este foi un dos libros que lin este Nadal, atraído polas boas críticas e, porque non recoñecelo, polo rechamante do título e a portada. É a cuarta novela do escritor, aínda novo, Diego Ameixeiras, que hoxe está acadando gran éxito con Asasinato no Consello Nacional, publicada tamén en Xerais no 2010.

Dime algo sucio viu a luz no 2009, é unha novela con intriga, sórdida, pero sobre todo é unha novela realista e sucia, claro. Situada na cidade de Ourense (Oregón) cóntanos varias historias que, ás veces, se cruzan protagonizada por persoas aparentemente vulgares. Pero todas elas, ao igual que a propia cidade, ferven no seu interior, buscando saír da rutina, buscando algo de emoción, de vida (mala).

Fácil de ler, en capítulos de dúas páxinas, pero sen concesións. Chega a provocar certo malestar ante a dureza (real, claro) do que nos conta e o estilo directo, sen floreos. Fragmentos dunha realidade que custa asumir pero que atopamos case que todos os días nos xornais. Soprendinme a min mesmo póndelle cara aos personaxes mentres paseaba pola cidade das Burgas, pouco despois de rematar a novela.

Isto é o que hai, parece dicirnos o autor. E o que hai non é divertido, nin puro. É ferinte e sucio. Os lectores maiores, afeitos xa a un mundo no que non todo é branco ou negro, á fascinación da vida real, gozarán seguindo a desacougante e crúa peripecia desta galería destes personaxes, e non poderán parar ata o final... da novela.

«Cando a avoa Asunción xa está metida na cama e consegue conciliar o sono, os pais de Laura tardan pouco en quedar durmidos diante da televisión. Ao pai péchanselle os ollos cos auriculares nas orellas (...) A nai sempre acaba arrimando a cabeza no seu ombro, querería saber en que queda ese esperpéntico careo entre as ex amantes dun coñecido bailarín...»

Heladio