|
|
|
|
|
|
| Crisol de contradicións |
|
 É o pouso que me deixou a visita á Exposición Universal de Zaragoza, á que acudín pola atracción que sobre min producía o tema da auga. E si, comprobei in situ as contradicións deste mundo imperfecto, nada que non soubese por outro lado, mais que, malia o deseño e a propaganda, podían ser lidas entre liñas ou, mellor, que entre liñas clamaban pola nosa mirada atenta. Mais cantas das miles de persoas que acudiron a esta romaría universal, ávidas de entrar no recinto o antes posíbel para amorearse na fileira máis nutrida (regalarán algo?) souberon ler estas mensaxes clamorosas? Cantas concluíron que malia as aparencias seguimos aínda na mesma latitude de pobreza económica e espiritual, na mesma lonxitude da eterna loita de clases, exactamente no mesmo paralelo da tensión entre o norte e o sur, xusto no quilómetro cero do capitalismo imperialista que devora a práctica totalidade do planeta. Cantas?
Segue... |
|
|
|
|
| Crebar as liras! |
|
Con este título participamos o pasado 25 de xullo, no Festigal, nun recital en homenaxe de Curros Enríquez, pois este ano cúmprense 100 anos do seu pasamento, unha boa escusa para non esquecer o poeta civil.
Paco Souto leu a condena eclesíastica, segue sendo pecado ler a Curros e mesmo ter o seu libro (eu teño dous exemplares de Aires da miña terra... Canto pecado!). Rafa Villar, que axudou a organizar este acto, leu o poema Crebar as liras!
Entre estes dous amigos de tantos anos e tantas xeiras poéticas, lin Nouturnio e mentres lía resoaba en min a canción. |
|
|
|
|
| Saudade da ría |
|
 Alí estaba. Detrás da porta de dobre cristal que me separaba da vertixe á altura e do cheiro do mar.
Durante un intre sentín o tobogán do tempo agolpándose na memoria e tentei apreixar a visión do mercante como unha fugacidade necesaria. E non era o mercante inmenso, coa súa manobra titánica milagreiramente conducida polo remolcador e o práctico, o que verdadeiramente me importaba. Era a visión do mar, as illas envoltas no solpor amarelo e frío, tan próximas e distantes. Era a visión do recheo recente, que substituiu o mar que me vive na memoria, cando entre a ventá e a auga case non había nada e agora hai almacéns e peiraros inzados de automóbiles manufacturados sen descanso da cadea, por esa mesma empresa na que eles traballaron, a mesma empresa en que viviron a folga do 72, a mesma empresa en que viviron a clandestinidade e que suxeita os traballadores con man de ferro.
Nun intre todo está na memoria, o avó miope que axexaba a ría e contaba arroases e nubes. O moble que perdura e onde eu posaba para a cámara, sen ter aínda un ano. As carreiras no balcón estreito e longo, por entre a roupa colgada nunha noite de festa. A tristura de que o meu fillo nunca poida lembrar como era a ría, antes dos últimos recheos.
Alí estaba. Tras da ventá da casa dos avós, esa casa en que viviron varias xeracións e pola que todas fomos pasando, a casa en que fomos nenas e mozas, a casa que visitamos na súa soidade. Unha casa como as que xa non existen, coma os vellos mariñeiros e as peixeiras que foron atracando do outro lado do Leteo e que un día a habitaron.
E eu só penso no meu corazón, nesta alma de auga que sentirá o alento da orfandade se un día desaparece a silueta branca e pedra das casas da Corea, esas casas encabalgadas entre dúas rúas, as casas en que mulleres e fillas ollaban o mar e podían acompañar a saída e a chegada dos barcos en que viñan os pais, os mozos, os compañeiros?
Non podo evitalo, sentirme triste, triste cando comprobo que a ría é a cada pouco máis pequena, e case non podo ver do outro lado do mar, a silueta das praias en que o bisavó houbo afogar. Triste cando os corredores que foran lugar de encontro e canle de berros e aromas, están silenciosos. Triste porque tal vez, un día xa non estean.
Este é o relato que se publica en www.vieiros.com, dentro do proxecto No lombo do Atlántico.
Eu nacín nesa casa. Ben, nacín no hospital (miña nai houbo morrer e a parteira non a quixo atender alí mesmo), mais foi esa a casa á que cheguei, no mundo.
Non sei onde está a outra foto, a do moble que di aí, aínda que debe ser do mesmo día ca esta. Véxoa, sabendo que ese balcón está a unha altura duns 7 pisos sobre a rúa Marqués de Valtierra e non me estraña que agora teña vertixe... A foto non ten boa calidade, é antiga e está queimada, mais vese ben que a distancia ao mar era menor do que é hoxe. |
|
|
|
|
| Día da patria |
|
 Comeza a FESTA
Galicia é a nosa patria
a única que temos:
¡a terra que nos compre
e a que nós queremos!
Manuel María, As rúas do vento ceibe. |
|
|
|
|
| Home sen mundo |
|
 Un bo amigo achegoume o libro Home sen mundo, escritos sobre arte e literatura, de Günther Anders, e debo recoñecerlle o criterio na escolla. Para min foi un descubrimento. Günther Anders é o pseudónimo de Günther Sigmund Stern un filósofo de orixe polaca que xa no ano 1945 era un destacado activista do movemento antinuclear. Günther Anders viaxará ao centro da traxedia: primeiro Auschwitz, onde sente vergonza da humanidade e arrepíase ante o espectáculo, di que deberían ser os seus cabelos, os seus dentes, el mesmo o que alí estivese, e ao non estalo séntese coma un desertor; logo Hiroshima, mesmo manterá correspondencia co piloto do Enola Gay (recollida despois no seu libro Burning Conscience). Despois viría a oposición á guerra de Vietnam e o activismo contra os cohetes atómicos norteamericanos en Alemania.
No seu libro Home sen mundo fálanos de Kafka ou de Brecht, entre outros homes da arte. Interesáronme as páxinas dedicadas ao libro de Brecht, Historias do señor Keuner, mais especialmente a análise de Kafka, quen, segundo Anders, desfigura para configurar: ?Kafka tras-torna a aparencia aparentemente normal do noso mundo trastornado para facer visíbel o trastorno?.
?Homes sen mundo eran e son os que están obrigados a vivir dentro dun mundo que non é o seu... que non está construído para eles... dentro dun mundo para o que eles foron pensados...? Así arranca este libro, con esta tese de partida que Anders declara ampliación da tese principal de Marx: o proletariado non é o dono dos medios de produción. E si, cómpre ampliar a tese, e reflexionarmos sobre ela.
(artigo publicado en A Nosa Terra, este 17 de xullo)
|
|
|
|
|
| Manifesto de noso, apóiao |
|
Xa temos o noso propio manifesto, o que elaboramos conxuntamente as escritoras e os escritores galegos, bascos e cataláns. Cumpría facermos oír a nosa voz, e aquí está:
Manifesto da Federación de Asociacións de Escritores ?Galeusca?
Perante o discurso pretendidamente homoxeneizador e centralista que subxace no ?Manifiesto por la lengua común?, a Federación de Asociacións de Escritores ?Galeusca?, da que fan parte a Asociación de Escritores en Lingua Galega, a Associació d?Escriptors en Llengua Catalana e a Euskal Idazleen Elkartea (Asociación de Escritores Vascos), quere deixar constancia do seguinte:...
Animádevos a apoialo, só tedes que enviar un correo de adhesión ao enderezo: oficina@aelg.org
Xa temos moitas adhesións. Adiante.
(foto: encontro Galesuca celebrado en Lugo o pasado novembro de 2007. Acto en homenaxe a Manuel María celebrado na Carballeira de Santa Isabel)
|
|
|
|
|
| Lendo poesía |
|
 Estiven estes días concentrada na lectura de varios libros de poesía. Do que gocei máis foi de De esparto e seda (premio Fiz Vergara Vilariño), de Xosé A. Neira Cruz, do seu intimismo profundo que esculcaba na infancia e no amor
Elixe ti a parcela que queres cultivar.
Eu déixome arar a vontade.
Foi unha agradábel sorpresa atoparse así con este Neira poeta, que irrompe con acerto nestas leiras dos versos.
Agardas coma sedenta a que saia a primeira pinga condensada
e son o suficientemente cruel
para nin iso darche
se me peta.
O libro remata cun poema que reflexiona sobre a perdurabilidade da obra do poeta que daría a súa vida "porque lesedes a mensaxe do meu padal // co tacto da vosa lingua". Lembroume o xeito en que Pilar Pallarés pechaba o Livro das devoracións, malia que os dous poemas dialoguen de diferente xeito co futuro da obra literaria e da memoria do poeta.
|
|
|
|
|
| Cinza na Xanela |
|
 Acabo de recibir o número 25 da revista cultura A Xanela, promovida pola Asociación Eira Vella de Betanzos. Como os anteriores, é un número ben interesante que combina a creación literaria de autores recoñecidos e outros máis novos, con artigos de temática variada (literaria, musical, histórica...) Neste número publícanse catro poemas do libro inédito Cinza, precedidos desta
(introdución necesaria)
Catro poemas do libro inédito Cinza (2004)
Debeu ser xa antes, no ano 2003, que decidín escribir un libro de poemas que na realidade fose un álbum fotográfico familiar trasladado ao verso. Así naceu Cinza, un libro que rematei de escribir no ano 2004 e que desde entón fun dando a coñecer en recitais e en publicacións diversas. Hai anos xa que o libro está entregado para a súa edición, mesmo se corrixiron as súas probas hai anos tamén, mais non o temos fisicamente nas mans. Hoxe entrégovos unha nova escolma, no meu intento de darlle corpo a través das publicacións colectivas. As datas e os lugares (do concello de Vigo ?explicarei que ?A Ribeira? é o nome con que os habitantes dese barrio coñecemos o que se chama ?O Berbés?-) fan referencia ás persoas retratadas en cada poema.
De ente os catro poemas publicados está este:
(1972)
Miña nai ía diante co coitelo disposto
eu seguíaa entre hipnotizada e medrosa
para agarrar as patas lixadas do bicho
mentres ela o apertaba con forza
e retorcía o seu pescozo.
Exactamente sempre así,
e un golpe veloz sobre a alma retorcida,
a presión exacta
e o sangue caía en fervenza violenta
para estrelarse no fondo da cunca branca.
Aínda tiña calor aquel corpo morto,
aínda quería mover as patas inservíbeis.
Un mazo de plumas decapitado,
afogado en auga candente.
Ao día seguinte o callo de sangue adornaba a fonte
coa súa cor escura e unha forma improbábel,
forma de cunca e burbulla
que non podía nin tocar.
Aquel ano,
miña nai sacrificou lentamente o galiñeiro
e meu pai chegaba na noite clandestina,
cos zapatos perdidos na carreira cega,
o tío tirábase desde o sexto colgado dun palangre,
era o medo gris,
o medo gris,
gris como a lousa en que o xiz branco
gravou nos meus ollos para sempre,
inexplicabelmente,
unha data de 1972.
|
|
|
|
|
| Polo mantemento da optativa: Literatura galega do século XX |
|
 Na miña humilde opinión a literatura é un facho co que iluminar o camiño do coñecemento, unha metáfora da vida. Por moi subxectiva que sexa a produción literaria é unha ferramenta para coñecer o mundo, unha escusa oportuna e gorentosa que abre a porta do desexo de indagación. As galegas e os galegos sabemos ben da literatura como ferramenta para o coñecemento e o recoñecemento, pois foi a través da obra das nosas escritoras e escritores (maioritariamente escrita no século XX) como fomos moitas veces descubrindo a nosa identidade, a nosa lingua e a nosa historia, as dimensións do país ao que pertencemos. No inicio desa cartografía de noso están os nomes dos poetas, a súa entrega incansábel ao labor da nosa reconstrución.
É un fragmento do artigo de hoxe, para defender o mantemento da optativa de Bacharelato Literatura galega do século XX, así como de Literatura Universal Contemporánea e Literaturas Hispánicas, e que podedes ler aquí.
(a foto é unha reprodución do manuscrito do relato "O retrato" (Retrincos) de Castelao, tomado da web: http://www.museocastelao.org) |
|
|
|
|
|
|
