|
|
|
|
|
|
| II Certame de poesía Xela Arias |
|
 Amante de perdedores, así era como Xela Arias se refería a si mesma. E así é como comezou a miña intervención de onte á noitiña no acto de entrega dos premios do II certame de poesía Xela Arias, organizado polo IES da Sangriña. Unha intervención que, como o poema que escribín para Xela (O oco do teu verso) e que se publicara en Xela Arias, quedas en nós, forma parte do libro publicado con motivo do I certame, no que se reúnen os poemas das persoas premiadas en 2007. Sentinme honrada de que contaran comigo e de que o fixeran para falar de Xela, especialmente porque o ano pasado non puiden estar presente na entrega de premios. E tamén moi honrada por poder participar no xurado e colaborar para descubrir estes poemas e as súas autoras (por certo, ao igual que no VII Certame Literario Conde de Gondomar, as gañadoras de todas as categorías foron rapazas, e non falamos de dúas, senón de nove onte na Guarda, e máis dunha ducia en Gondomar...)
Este ano houbo unha ausencia, a de Xosé Carlos Gómez Alfaro, que anunciara a súa presenza no acto. Na súa memoria limos o poema de Xela que el lera o ano anterior.
O oco do teu verso
Penso no verso,
quero dicir
que penso no oco do teu verso,
no oco na alma,
na conversa pendente.
Búscote entre as palabras,
na selva do verso inzado
e inclínome,
inclínome ante ti,
ante o valor dos teus ollos,
ponte colgante en que o tempo se para
para te facer presente.
Penso no verso,
quero dicir que penso
no oco do teu verso,
no oco da palabra con que nos golpeas,
con que nos feres no estómago
nacéndonos á poesía.
Penso no verso,
no oco do teu verso,
nas palabras que iluminan a ponte
que nos une
a pesar do silencio.
|
|
|
|
|
| LETRAS GALEGAS |
|
 Hoxe estiven no CPI de Panxón para falar do día das letras galegas, convidada polos profes (Henrique e Carme).
Faleilles aos rapaces e ás rapazas das orixes da data, o seu porqué naquel ano de 1963 e, por suposto, do autor homenaxeado este ano: Xosé María Álvarez Blázquez, como exemplo de escritor e de persoa entregada ao seu país polo que traballou incansabelmente. Por tanto, como exemplo de amor á patria. Eles e elas sabían xa moito do poeta, pois contaron coa achega dun dos maiores especialistas que hai en Álvarez Bláquez, o seu fillo Alfonso Álvarez Cáccamo, profesor do centro.
Debía falar do día das letras, e faleilles da importancia de contarmos cunha data en que toda Galiza colectivamente pensase e falase sobre a nosa lingua e a nosa cultura, da necesidade de non perder de vista a verdadeira orixe da data e, por tanto, da necesidade de manter aquel espírito. Mesmo falei da idoneidade de que a data estivese protagonizada por unha escritora ou escritor de noso, porque como dixo o propio Xosé María Álvarez Blázquez, na conferencia "A chamada do mar" pronunciada en 1969:
"Se en verdade queredes coñecer un pobo, unha época, unha raza, unha cultura, non tendes máis que ler ós seus poetas. Eles son os verdadeiros cronistas, moito máis dinos de creto que aquiles que escriben mediante soldada a historia oficial".
Cando rematei díxenlles que eu non era galegofalante desde pequena, mais que un día entendera cal era a miña identidade e quixen mantela e mostrala, por iso pasei a falar na miña lingua. Entón, para que me entendesen mellor, pregunteilles:
-Se tivésedes que plantar unha árbore ao pé da casa, que plantaríades: un carballo ou un eucalipto?
Non o dubidaron en absoluto e respostaron inmediatamente:
-Un carballo.
E eu preguntei de novo:
-Por que?
Outra vez sen dubidar:
-Por que o carballo é noso, é de Galicia.
- Pois iso, a nosa lingua é ese carballo e o eucalipto representa esoutra lingua que nos vén de fóra e que non nos é propia.
(das virtudes de sementar carballos fronte aos eucaliptos xa vos sabedes ...)
P.D. Hoxe inaugúrase ás 20:00 horas, en Nigrán, unha rúa co nome de Álvarez Blázquez, que tivo unha empresa de fabricación de ladrillo na localidade, e que rematará cunha charla sobre o autor en que os relatores serán os seus fillos ... lamentabelmente non poderei asistir (carezo da virtude da ubicuidade). |
|
|
|
|
| Contra os furacáns... acendende as almenaras |
|
 Hoxe especialmente quero traer aquí este poema de Bernardino Graña, poeta do mar.
Pertence ao seu último libro Acendede as almenaras, outra vez unha mostra de fermosa poesía enraizada no amor e na terra, no pobo. Porque Bernardino é pobo, pobo mariñeiro e labrego, e Bernardino é amor, un Sar de escalos como el mesmo di.
Admiro a Bernardino. Admiro a súa poesía.
Aínda o puiden ver e falar con el o pasado 18, porque Bernardino, que foi o primeiro presidente da AELG, malia estar convalecente, non deixou de asistir ese día a Compostela, porque Bernardino é pobo, amor ao pobo.
Contra os furacáns
Anda bravo o mar. E eu aquí vou.
en leve gamela, contra os furacáns.
Se fose un arao, que mergulla e voa,
collería xoubas para o teu xantar
e percorrería todo o areal
por Aguete e Bueu, Loira e Lapamán,
por Beluso e Cangas, O Hío e Aldán.
Iría ata as illas de Cíes e Ons.
de alí traeríache frescos mexillóns.
Pero eu aquí vou sobre bravo mar
en leve gamela, contra os furacáns. |
|
|
|
|
| Carta dunha descoñecida |
|
 Hai xa tempo, escoitando a radio nun dos múltiples desprazamentos que teño que facer, escoitei a Xabier P. Docampo na sección que ten no programa Un día por diante da Radio Galega recomendar o libro Carta dunha descoñecida de Stefan Zweig.
Esa mesma tarde fun rapidamente á librería para mercalo. Mais pasou ano e medio até que lin o libro.
Desacougante. Obsesivo. Triste. Unha muller que estraga a súa vida por non ter o valor de expresar os seus sentimentos, porque si é quen de se entregar en corpo, nunha actitude que para a época era censurábel, mais non é quen de falar do que sente o seu corazón... limítase a agardar...
E aínda di: "E creo que se me chamaras cando xa estivese repousando no meu leito de morte, tería a forza suficiente para erguerme e ir cara a ti."
|
|
|
|
|
| Despois do 17 |
|
Nesta sociedade nosa de hoxe moitos esqueceron xa a razón das cousas, e as datas que foron sinaladas para serviren de motivo de reflexión e de reivindicación pasan a ser un día de descanso máis, a maior gloria do capitalismo que nos presiona de luns a venres e nos ofrece apetitosas viaxes para saír correndo e gastar os aforros que non temos, mestres esquecemos a nosa alienación permanente.
Continúa... |
|
|
|
|
| Despois do 17 |
|
Rebordamos.
Asolagamos Compostela cos nosos paraugas.
Parabéns a todas e a todos! Sodes magníficos!
Esta semana escribirei sobre o sábado e o domingo. Sobre a alegría do domingo.
O sábado acudín ao acto institucional da Academia que me deixou unha agre sensación. Primeiro porque escoitei "castelanismos" onde nunca pensara escoitalos, segundo porque me quedou cara de parva nas intervencións en que oín criticar a Consellaría de Cultura (sería porque estaba a Conselleira presente?) en relación cun posíbel congreso sobre Alvarez Blázquez (eu preguntábame se a Academia non podía asumir este feito) e logo o do himno. Porque o himno foi interrompido na metade cos aplausos oficialistas e tivemos que teimar en seguir cantando (eu cambiei de octava para que se me oíse e logo non daba chegado aos agudos), e o himno seguiu e os que xa aplaudiran tiveron que seguir cantando...
Agre sensación. Menos mal que o domingo deixoume un grato sabor na boca... O melloriño: estar pasando a cabeceira polo Dervi e ver como o final da mani aínda non saíra da Alameda.
Na Galiza, sempre en galego, todos os días, a todas horas... |
|
|
|
|
| Poesía contra a ignorancia |
|
Poesía contra a ignorancia
DEITADO FRENTE Ó MAR...
(ler seguindo o ritmo de Dios ke te crew)
Lingua proletaria do meu pobo
eu faloa porque si, porque me gusta
porque me peta e quero e dame a gana
porque me sae de dentro, alá do fondo
dunha tristura aceda que me abrangue
ó ver tantos patufos desleigados,
pequenos mequetrefes sen raíces
que ó pór a garabata xa non saben
afirmarse no amor dos devanceiros,
fala-la fala nai,
a fala dos abós que temos mortos,
e ser, co rostro erguido,
mariñeiros, labregos da linguaxe,
remo e arado, proa e rella sempre.
Eu faloa porque si, porque me gusta
e quero estar cos meus, coa xente que sufren longo
unha historia contada noutra lingua.
Non falo prós soberbios,
non falo prós ruíns e poderosos,
non falo prós finchados,
non falo prós estupidos,
non falo prós valeiros,
que falo prós que aguantan rexamente
mentiras e inxusticias de cotío;
prós que súan e choran
un pranto cotián de volvoretas,
de lume e vento sobre os ollos núos.
Eu non podo arredar as miñas verbas de
tódolos que sufren neste mundo.
E ti vives no mundo, terra miña,
berce da miña estirpe,
Galicia, doce mágoa das Españas,
deitada rente ó mar, ise camiño...
|
|
|
|
|
| VIVIRMOS EN GALEGO |
|
 Se algún día só temos nos nosos montes eucaliptos e acacias xa non viviremos no noso país, isto non será Galiza. E cando os carballos xa non nazan entre os nosos dentes, e deixemos de dicir bidueiro e carqueixa, xa non seremos galegos.
Este é un dos parágrafos do artigo que se publica na páxina da CIG. De paso non deixedes ler o outro artigo de Rafa Villar.
Así que o 18 estaremos en Compostela. Cómprenos moito acudir alí para demostrar cantos e cantas somos os que reclamamos o noso dereitos a vivirmos en galego.
Que quede claro!
|
|
|
|
|
| Medusa |
|
 Onte estiven en Allariz como relatora dun obradoiro literario, alí falei de Medusa, do mito de Medusa no que eu xa reparara hai tempo, de aí que estea presente o seu rastro no libro de As amantes de Hamlet:
"ou Ofelia, ou Medusa. Sen elección. Condenadas á inocencia, ao silencio. A todos os silencios.
...
Vencedoras de Perseo, nunha illa sen mapas, recolleremos os corpos, virán á nosa praia, todas, todas as que levaron a estrela na fronte e escoitaron as buguinas do mar, as que buscaron o seu cuarto e deixaron un sombreiro sobre as augas"
E a idea de retomar o mito de Medusa veume o outro día mentres remataba de ler Mudanzas de Marilar Aleixandre, por iso entre os textos cos que traballei estivo este fragmento de "No teu ollo Medusa":
Perseo
...
Talvez, de coñecerte antes
cando eras a máis belida entre as belidas
e os pretendentes aspiraban a soterrar o sexo
na túa cabeleira,
teimaría en posuír o teu corpo
...
mirareime no teu ollo Medusa
non foi a túa ollada a que nos tornou en pedra
foi o seu medo
se non cheiro a medo
-dixéronno as cobras-
podo mirar no fondo dos teus ollos
sen temor
Cómpre ler este libro de Marilar Aleixandre. A poeta dialoga cos poemas de Ovidio dous mil anos despois:
?...
intercambiamos espiñas de peixe
velenos, desvaríos
hexámetros por versos rotos
furias por avésporas?
E nese diálogo/intercambio deconstrúe e reconstrúe os mitos que nos foron legados a través das Metamorfoses co propósido de denunciar a violencia exercida contra as mulleres, violadas e maltratadas e despois expostas como símbolo.
Onte falei diso, do maltrato e da violación, mentres seguía na miña cabeza a reflexión de Elfriede Jelinek. Xa o outro día, na tertulia da radio, dixen que o que acaba de acontecer en Austria lembrábame á súa novela Obsesión. Mais, para a nosa desgraza, a realidade sempre acaba superando á fición.
|
|
|
|
|
| Poetes gallecs d'avui |
|
 Acaba de chegarme. É a antoloxía Poetes gallecs d'avuí (antología), editada por Llibres del Segle.
É unha antoloxía de 16 escritores e escritoras realizada por Fátima Rodríguez e Xabier Queipo, con tradución para o catalán de Manuel Costa-Pau.
Nela figuran dous poemas da miña autoría, un é a Balada das costureiras esquecidas e o outro Pregunta estéril, que escribín un 18 de abril de 2005 e que deixo a continuación:
Pregunta estéril
Por que ti precisamente,
cal a causa
a consecuencia
a explicación
a racionalidade
a mecánica vital en que se insire
este feito atroz da morte para sempre.
Por que ti,
en que engranaxe evolutiva do tempo
haberá un argumento que peche este debate,
por que se o corpo existe na dimensión prevista,
cal é a razón de morte
tan pouco presentida.
E para que nos serve
contemplar este oco espello de abandono,
esta ausencia brutal que estoupou sobre o día
e nos deixa unha lista de conversas pendentes,
a imposibilidade de chamar ao teu nome,
porque precisabamos
exactamente esa palabra que dirías.
Nin o materialismo en que nos contruímos
defende deste golpe
á cerna do equilibrio.
Que para que nos serve
comprobar esta falta,
a dor dos que vivían ao pé da túa alma,
os que gustosamente partirían contigo.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
