O martes 17 achegueime ao IES Santa Irene, Vigo, convidoume Carla, unha alumna de 2º da ESO coa que teño algún lazo familiar. Era unha especie de sorpresa para as e os seus compañeiros de aula.

Todo comezou cando a súa profe de lingua, Susana, propuxo que lesen poesía. Ao principio foi difícil, mais logo foron atopando poemas cos que ían conectando. Tamén fixeron algún traballo, como Carla, que preparou unha presentación sobre unha autora que, cando a profe lles levou as primeiras propostas fíxoselle familiar, e claro, érao. Ademais da presentación, contactou comigo para pedirme que un día me achegase á aula. E aló fun.
Carla presentoume e tamén falou de cales foran os poemas que máis lle gustaran, unha información moi, moi valiosa para min. Eran os poemas ?Abres o caixón?, páx. 13 e ?Memoria do que non queda?, páx. 6.

Ela leu os poemas. Logo entre todas e todos fixéronme unha entrevista. Preguntas que non sempre é doado responder, mais que eu respondín como mellor souben, fiel a esa capacidade de falar sen parar. E rematei lendo un par de poemas, un deles (1972), un poema que, desde o persoal e o propio, a visión dunha nena de cinco anos sobre a folga obreira antifascista de 1972, quere acadar o colectivo, como unha pequena peza do crebacabezas co que compoñemos a nosa historia. Unha visión da folga obreira desde dentro da casa, onde a muller non asalariada, a que nos documentos de identidade de entón tiña por profesión S.L. (?sus labores?) era a responsábel de pór un prato de comida na mesa, aínda que non entrase un peso na casa. Un labor que esixiu imaxinación e sacrificio, desde ter que desfacerse de todas as pitas do galiñeiro, até rebaixar o leite con auga ou non cear, excepción feita da cativa da casa. E elas, as que fixeron equilibrios entre a cociña e a mesa, nunca forman parte dos libros de historia.

Grazas a Carla por compartir estes poemas e convidarme á súa aula. Grazas aos seus compañeiros e compañeiras e á súa profe, Susana, por facer de min unha ferramenta de difusión da poesía.

Ando estes días ensarillada nunha tradución dun texto ben engaiolante. A cousa é que tiven que traducir a expresión: ?se te quita la tontería?.

Comecei comprobando no dicionario, pensando se existiría un termo abstracto derivado de parvo, mais non, non o atopei de primeiras. Atopaba: idiotez, imbecilidade, necidade? mais eran todos termos moi cultos, inapropiados para traducir a ironía que a expresión ten no contexto. A cousa é que eu teño unha expresión para dicir isto que é: ?quítaseche a parvuíce? e así o traducín, pois para alén de ter o mesmo significado, mantén o matiz irónico que o diálogo precisa.

Nin parvuíce, nin parvoíce aparecen nos dicionarios galegos. Si no portugués, significando precisamente ?estado ou qualidade de parvo?. Como sinónimos o Dicionário da Porto Editora recolle parvoidade, parvoeira e parvidade. Pois ben, de todas estas variantes só parvidade aparece no dicionario galego, co significado de ?calidade de parvo?.

Mais eu non podo traducir a frase á que nos referimos con parvidade, para min non é o mesmo, non soa igual:

Póñote a sachar e sácaseche a parvidade

Póñote a sachar e sácaseche a parvoíce

Por suposto que a segunda está plena de significado, mais? é un dialectalismo, un dialectalismo do Sur do país, de Vigo e a súa contorna. Un lugar en que as raias non existen e o léxico é un camiño continuo que salta o Miño sen dificultade. Un lugar en que lle chamamos feixóns ás fabas ou ervilles aos chícharos, e temos remedios contra a parvoíce.