|
|
|
|
|
|
| Vai por ti, avoa! |
|
 A foto é de pésima calidade, mais no ano 74 era o que tiñamos. Aínda así eu sei que no fondo da foto, no seu centro, está sucedendo unha pequena parodia.
Era o 13 de xullo, un día de calor soportábel. Eu viña de comungar, nunca mellor dito, cos costumes sociais impostos, ineludíbeis aínda, malia que meu pai quedase fóra da celebración e iso fose unha causa máis na longa lista do cura controlador da parroquia en que viviamos.
No fondo da foto, á esquerda, sentada e con xesto de ?non me fagas iso?, está a miña avoa Saladina, de pé está o seu cuñado Antonio, sempre bromeando, que tenta darlle de comer. Ao outro lado estou eu, medio distraída, despois de cumprir coas convencións sociais sen pena nin gloria.
A foto vén a conto de que a miña avoa cumpriu 87 anos este pasado xoves, o 26, e pasa así a ser unha das máis lonxevas da súa estirpe, que é a miña. A miña avoa non lembra nada do que pasou o 13 de xullo do 74, nin de novembro do 75, nin da reconversión naval, por non lembrar non lembra a morte do seu compañeiro, o meu avó Suso, que falecía no ano 2004. A miña avoa non me coñece, nin sabe que a muller que vive con ela e á que ve todos os días é a súa filla máis nova. Mais ri, ri con miña nai que coma sempre non para de falar, e ri mentres se inclina sobre ela para lle dar un bico: ?pobriña ela tamén quere?, di.
Non lembro á miña avoa enfadada por nada, se cadra triste nalgún momento dos que lle tocou vivir. Sei que pasou a vida a traballar e traballar e traballar, e que aínda hoxe hai case que prendela á cadeira para que non se poña ao pé do fregadeiro disposta a lavar o que sexa. Porque iso si, sempre di o mesmo:
-onde vas avoa?
-a traballar!
Gústame o seu sorriso de 87 anos e lamento, lamento infinitamente, que xa non me poida contar do medo na posguerra, nin da fame daqueles anos, das penurias para sacar adiante as dúas nenas e a familia toda, cando o meu avó se puxo reivindicativo e non puido saír ao mar. Ela traballou e traballou nas frías noites da lonxa, xeando as mans entre o peixe acabado de chegar. Nunca se queixou de nada, segue sen queixarse, aínda que cando nos oe reclamar o que en xustiza nos corresponde inclina a cabeza afirmativamente.
No meu ADN mitocondrial levo a súa memoria, que é a miña verdadeira historia, e a de tantos outros e outras. Por iso, pensando nas calamidades que pasou, cultivo a esperanza, practico o optimismo, ensaio un sorriso e continúo sempre, sempre, traballado por todo no que creo.
Parabéns neniña. Vai por ti.
|
|
|
|
|
| En pé que a nosa terra é nosa! |
|
 Do pouco que lembro das clases de Crítica literaria, está o concepto de literalidade, como calidade da obra literaria que pode ser lida a través do tempo e non perde nunca interese, enriquecéndose coas lecturas que imos facendo dela.
Porén iso non implica a descontextualizacion dun poema, nin que esquezamos os motivos que o converteron en obra escrita. E falo a propósito de Cabanillas, do seu poema "En pé!" que o outro día foi citado por Núñez Feijóo nun mitin electoral, polo mesmo candidato que sostén que derrogará o Decreto 124 que concreta que se debe impartir en galego no ensino...
A prensa recolle que Feijóo citou os catro primeiro versos do poema: "en pé, sereos, a limpa fronte erguida, envoltos na brancura da luz que cai de riba", e tamén di que pasou desapercibida a cita do poema, e claro, porque foron escollidos só estes versos orfos da palabra coa que se inicia o poema: "Irmáns!", e dos que continúan a estrofa e forman con eles un todo: "o corazón aberto a toda verba amiga, e nunha man a fouce e noutra man a oliva, ó redor da bandeira azul e branca, ó redor da bandeira de Galicia, cantémo-lo dereito á libre, nova vida!". Non foi pouco o que deixou atrás o popular, pois, verdadeiramente, os versos por el citados e os que lle seguen forman unha unidade de significado inequívoca, que, aínda que Cabanillas non poida dicírnolo da súa voz, están nas antípodas do que defende este candidato (tal vez Cabanillas se remexeu na súa tumba o sentirse así citado).
Feijóo "esqueceu" a primeira palabra do poema, e incluíu o poeta no seu discurso. Mais como é posíbel que quen hoxe promete que nos privará das escasas ferramentas que temos para normalizar o noso idioma cite ao cambadés, ao poeta máis representativo das Irmandades da Fala, outro irmán máis dos que decidiron loitar polo noso idioma e empregalo sempre e en todo lugar. Por que non cita Feijóo os versos que falan da bandeira, da fouce e da liberdade... Por que non segue lendo que a patria foi escravizada polos reis de Castela, vendida por traidores na noite da Frouxeira, que están asoballados e que "O día do Medulio con sangre quente e roxa mercámo-lo dereito a libre, honrada chouza!"... Tal vez porque non foron escritos para el, nin para outros, os versos que pechan o poema: "berremos alto e forte "¡A nosa Terra é nosa!".
Segue aquí: gznacion. |
|
|
|
|
| Homenaxe a Lois Obelleiro |
|
 Onte foi unha tarde moi emotiva.
O multiusos de Arcade non daba acollido a todos os que alí quixemos estar.
Até sempre compañeiro.
Hai homes que loitan un día e son bos.
Hai outros que loitan un ano e son mellores.
Hai outros que loitan moitos anos e son moi bos.
Mais hai quen loita toda a vida, eses son imprescindíbeis.
|
|
|
|
|
| Tertulias do IEM |
|
Onte, 13 de febreiro, Marilar Aleixandre foi a protagonista das tertulias do IEM que, este ano, están centradas na ciencia, e de ciencia falou Marilar Aleixandre, da súa experiencia como investigadora e do papel da muller na universidade. Tamén falou da liña de investigación que están a seguir no seu equipo sobre o pensamento crítico.
Foi unha tertulia moi, moi interesante.
(na foto con Marilar Aleixandre e Xilberte Manso, do IEM) |
|
|
|
|
| A cabeza de Medusa |
|
 Esta semana,en A Nosa Terra, xusto a seguir dun artigo de Marilar Aleixandre sobre Darwin, publicábanse as miñas emoción sobre a súa novela. Velaquí un fragmento.
Pouco tempo pasou desde que o libro estivo na miña man até que o dei devorado, de tal maneira me atrapou. Pensei que tiña nas mans un libro que faltaba. Marilar estaba enchendo un oco ao embarcarse en tratar o tema da violación física da muller, até tal punto é un tema tabú.
Si, tabú, tabú para a muller que, aínda hoxe procura que non se coñeza a súa desgraza, e oculta o seu sufrimento porque se avergonza coma se fose culpábel, porque chega ser xulgada coma se fose culpábel, porque a sociedade considera que en parte ou en todo é culpábel. Tabú porque aínda hoxe en día a sociedade repara na forma de vestir da moza, esculca os seus movementos e sementa a dúbida, algo faría... E este é o tema. Máis alá da propia agresión sexual a dúas adolescentes, está a agresión social que logo sofren, pois a sociedade en que elas viven, a sociedade actual, segue xulgando á vítima, ás veces mesmo con máis atención có culpábel, que pasa así a ocupar o segundo plano. Por iso, neste caso é un logro que o libro se publique como destinado ao público xuvenil.
Si, unha obra necesaria porque a literatura pode aspirar a ser evasiva, mais mesmo na súa evasión é un filtro para ver a realidade, máis ou menos deformada, e desde a súa distancia construír a resposta da lectora atenta, que deixará repousar na súa abada esta morea de palabras e imaxes, cargándoa de argumentos e razóns para continuar esperta, atenta, disposta a alzar a voz cada vez que sexa necesario, ou sexa, sempre.
Posibelmente a obra literaria sexa coma o viño que extraemos dos barrís da memoria, a vida que foi pasando e fermentaba na súa vertical de pousos. A cabeza de Medusa é ese viño, un viño que nos rabuña na gorxa porque nos sabe á terra que pisamos. Un viño que nos tinta os beizos, coma o sangue que imaxinamos, sangue violento que nos salpica e que tantas veces non queremos ver. Este viño nutriuse ao longo dos anos do diálogo co narigón de casca imperecedoira, o amante lendario traizoado porque esa era a única forma de lle ser fiel. Porque A cabeza de Medusa e o poemario Mudanzas, nútrense dun mesmo diálogo coa tradición, de amor nocturno, de traizón...
|
|
|
|
|
| A fada das lapas |
|
 O venres presentamos en Gondomar o libro A fada das lapas, de Manuel Janeiro. Un atractivo libro que, malia as aparencias, non é un conto para nenos, non, é un conto marabilloso para adultos.
O relato é un exemplo de desenvolvimento do conto marabilloso, mais as personaxes que o desenvolven foron habilmente manipuladas polo autor. En canto á fada, Janeiro preséntanos unha fada que procede das lapas, que vén do centro da terra a través do volcán, unha muller que se introduce no corpo do fillo do ferreiro, e que é unha silueta negra cun vestido de ás de cabaliño do demo. Esta fada ten así un certo carácter demoníaco, e ademais está revestida coas ás da voraz libeliña (un insecto carnívoro). Eta fada, como todas as fadas, ten certos perigos, pois pode matar os seus amantes unha vez satisfeita a súa paixón. Ademais ten un certo parentesco coas fadas escocesas e irlandesas que, segundo Borges, tiñan lugares subterráneos en que agachaban nenos e homes que secuestraban.
Este conto é unha alegoría da incomunicación que conduce á traxedia, o heroe non morre, mais queda destruído para sempre e só entón, comprende a importancia da entrega e a comprensión.
Desde o meu punto de vista, un dos momentos máis fermosos é a xestación do neno e o seu nacemento.
Na fada das lapas, como en todo conto marabillosos hai un agresor e unha vítima, mais neste relato esas funcións non as desenvolve sempre a mesma personaxe, porque, como na complexa realidade, os nosos actos poden ser egoístas e estar cheos de amor, e unha veces producimos o maior dano do que somos capaces a quen máis amamos, para logo entregar a nosa vida por ese mesmo ser.
Algo así sucede neste relato fantástico que é un transposición dunha convivencia difícil, dese lugar desolado en que o centro do amor é ignorado, mentres todos cren loitar por el. Unha nai e un pai enfrontados, que loitan até o final polo fillo nacido do seu amor.
|
|
|
|
|
|
|
