Adoro a pintura da segunda metade do XIX, a pintura inglesa que se inicia coa Irmandade prerrafaelista (1848-1853). Busco as obras e comprobo como trataron as personaxes literarias que me obsesionan. Así foi con Ofelia: ?Millais retratounos unha Ofelia definitivamente morta, a beleza inmóbil da moza aboiando por entre un exhuberante xardín. Arthur Hughes retrata a Ofelia vestida de branco, como sorprendida recollendo flores, cunha mirada tristemente calma. Tamén John William Waterhouse pinta a Ofelia vestida de branco, unha Ofelia deitada na herba, abandonada aos seus pensamentos, porén, en 1910, o vestido de Ofelia tórnase gris, e a súa mirada fálanos da loucura. Todos eles retratan a Ofelia en solitario.?

Mais Henrietta Rae (1859-1928), a pintora defensora do sufraxio feminino que conservou o seu apelido de solteira, ?sitúaa fronte aos reis de Dinamarca, no momento en que comeza a recitar os nomes das flores que leva, ese momento en que a nai de Hamlet ve que a moza está a fuxir da realidade. No lugar que ocupa Ofelia a luz inunda o lenzo e así, Rae contrapón a luminosa imaxe da moza, como símbolo do amor, da beleza e da inocencia, á escuridade dos adultos que levantaron un pazo de corrupción e mentira.?(1)

Agora que volvo os ollos a Medea e tento comprender a personaxe literaria (grazas á lectura da tradución que de Séneca fixo J.M. Otero), coñezo a pintora Evelyn de Morgan (1855-1919), contemporánea de Henrietta. Evelyn era unha pacifista que dedicou unha parte da súa arte a ilustrar os horrores da I Guerra mundial. Mais hoxe achégome a súa obra para reparar en como as retratou a elas: Helena, Ariadna, Deianira, A prisioneira ou Medea.

A súa Medea, aquela muller literaturizada como asasina dos seus fillos polos clásicos gregos, camiña a través dunha sala suntuosa, rodeada de pombas e de flores, e porta na súa man un frasco dun líquido tan vermello coma o seu vestido, o mesmo frasco, da mesma cor, do que terma a raíña Leonor ante Rosamunda noutro cadro. Un frasco de veleno.

Mais Medea foi retratada por Evelyn de Morgan cunha mirada perdida, sen rastro de maldade, soa fronte a un destino que a nega.

O día 30 de novembro participei no recital de Homenaxe ao poeta Miguel González Garcés que organiza Cultura da Deputación da Coruña.

Foi unha honra participar desta volta e ter recibido daquela (1995) o premio.

Dixen alí que estou agradecida de que existan certames que visibilicen a poesía e dean nova vida aos poetas que os nomean. Dixen que estaba agradecida ás institucións que así o fan, aínda que considero que é a súa obriga, mais xa sabemos, que non sempre a asumen. Así que parabéns a quen, coma neste caso, si o fai.

Lembro moitas cousas deste premio. Lembro a conversa con Xabier Baixeras, membro do xurado,sobre o libro. Lembro que o día da recepción (na imaxe de arriba) estaba inqueda porque non estaba co meu bebé, este ser marabilloso que se xestaba en min mentres escribía os poemas do libro e que é o primeiro nome que aparece nel.

Sei que a primeira reacción provócaa o título: Pel de ameixa, un título que ten a súa interpretación única no poema co que se abre o libro: "Nesta pel de ameixa que me cobre ..." e noutro, o terceiro poema de Setembro, o que fala da ameixeira ao pé da casa, árbore real que foi orixe da imaxe ambivalente. Cóntame Foxo que Manuel María que gustaba do libro, consideraba que o título non era acertado, mais que acabaron entendendo o seu por que.

Curiosidades que rodean a vida dos libros, coma que nesta data en que celebramos a homenaxe do centenario de Garcés, este penúltimo poema do libro que aparece na imaxe teña nova actualidade.

No acto lin o poema "Non magoe", do libro As faíscas do soño. Del di Eduardo Moreiras: "a súa poesía vai da sombra ao cintileo, da lama escura orixinaria á pergunta desesperada que lle dá vida. "Lama no niño que de luz creímos", di no poema "Non magoe a azucena os meus ouvidos".