|
|
|
|
|
|
| Sylvia Beach |
|
 Comentaba días atrás que estaba a ler a Sylvia Beach. Pois ben, esta semana remataba de ler a biografía dunha americana que no ano 1917 chegou a París, onde o 19 de novembro de 1919 abriu a librería Shakespeare & Company. Aquel local foi, até o día en que pechou definitivamente, en 1941, durante a liberación de París, o punto de encontro de escritores americanos e europeos. E moito máis.
Un dos clientes asiduos de Shakespeare & Company foi James Joyce. Beach admiraba ao escritor e por iso, cando a súa novela Ulises comezou ter reiterados problemas para seguir a ser publicada por entregas, decidiu converterse en editora da obra, para o que realizou en primeiro lugar unha intensa campaña de subscricións co obxecto de garantir a publicación da obra. Seguindo o relato que ela nos fai, tratouse dun traballo inmenso que conseguiu ver a luz nos primeiros días de febreiro de 1922. Ulises non foi a única obra que publicou Beach, nin tampouco foi a única vítima da piratería editorial que xa entón se producía, daquela mediante a publicación de tiraxes que nada tiñan que ver nin co autor, nin coa editorial que os publicara un día.
Na fotografía, unha das que figura no libro, vemos a Beac entre Joyce e Adrienne Monnier, a amiga que a guiaría na apertura da librería desde a súa chegada a París.
A través de Beach coñecemos un Joyce de ollos enfermos, que non era quen de administrar debidamente as súas finanzas, sempre na última e sempre gastando canto tiña.
Mais outro dos autores de quen máis e mellor fala é o seu compatriota Hemingway, o que realmente liberou a rúa Odeon en que se atopaba a librería que fora desmantelada para que os nazis non secuestrasen os libros que até entón estiveran expostos á venta e ao aluguer, porque en Shakespeare & Company alugábanse libros, e ese fora o espírito inicial da librería.
Quixera reparar en dous datos. No feito de que nos anos 1920 e 21 un escritor como Joyce tivese que recorrer ao sistema de subscrición para publicar os seus libros, xusto como fixeran Rosalía ou Murguía sesenta anos antes no noso país. Tal vez hoxe, deberíamos considerar de novo este sistema, algo que, por certo, xa fai Espiral Maior.
O outro é que Ulises chegou á península a través da Revista Nós, en tradución de Otero Pedraio para o galego, no ano 1926. Este feito dános unha idea da modernidade da cultura galega, pois foi dese xeito como o Ulises chegou primeiro aos seus lectores, xa fose en inglés ou traducido.
|
|
|
|
|
| O profesorado ten a palabra |
|
 Con este artigo, iníciase unha nova etapa de colaboración co dixital Terra e tempo.
Nun xornal dos que segue con vida, publicábase este sábado, que oportuno, unha entrevista co Conselleiro de Educación. Malia que o titular envía unha nova mensaxe ao conxunto da cidadanía, destinada a desacreditar as organizacións sindicais e, por extensión, o profesorado, por recriminarlle publicamente a redución de docentes nos centros públicos, a entrevista está dirixida a enviar unha mensaxe contraria á realización da derradeira mobilización deste mes de outubro, o referendo contra os recortes no ensino público.
No actual contexto de desinformación que estamos a padecer hai que ler entre liñas, e o feito de que o Conselleiro saia nos medios un sábado, buscando a maior audiencia posíbel e trasladando unha vez máis a mensaxe de que o profesorado está de acordo, vén significar que na Consellaría hai unha importante preocupación pola realización desta mobilización, pois prevén, como comprobaremos en poucas horas, que o profesorado vai manifestar o seu rexeitamento ás medidas adoptadas polo PP contra o ensino público.
Esa mesma preocupación polo referendo levou á Administración a convocar unha mesa sectorial para o luns á tarde, procurando dificultar o traballo que desde as organizacións sindicais temos que realizar e buscando unha nova coa que ocultar o referendo e dar normalidade á súa actuación.
Algo parecido sucedeu despois da folga do 21 de setembro. Na televisión e na prensa sucedíanse as mensaxes do Director Xeral de Persoal da Consellaría de Educación tentando ocultar a realidade de que a mobilización fora un éxito, mais reclamaba que se desconvocase a folga prevista para o día 27. En que quedamos? Tiveron ou non tiveron éxito as mobilizacións?, porque se non o tiveron para que se pedía a desconvocatoria da folga? O caso é que ao final, o día 27, a manifestación que percorreu Compostela foi maior cá do 21, reacción do profesorado ao verse negado por quen o debe recibir e escoitar?
Estamos fartas e fartos de padecer a esta Consellaría, de escoitar as súas mentiras e sentirnos insultadas e insultados unha e outra vez, e agora falan por nós?! Non, non llo podemos permitir. Este martes ten a palabra o profesorado, en cada centro temos a oportunidade de respostarlle ben alto que non, que non estamos de acordo, que rexeitamos as imposicións e os recortes que están a levar a cabo, que estamos en contra de que consideren a educación unha mercadoría.
A Consellaría fai ben en estar preocupada. Estes días tentei ir a tantos centros como o tempo e os quilómetros me permitiron e atopei receptividade á proposta e ganas de participar nesta resposta colectiva.
A partir do martes, o Conselleiro non poderá repetir que o profesorado está maioritariamente de acordo. E daquela? Que fará? Nun país democrático, sentaríase a falar cos representantes dos traballadores e as traballadoras.
Estamos agardando. |
|
|
|
|
| Homenaxe a Eliseo Alonso |
|
 Este sábado 22 de outubro, participei en Vilanova de Cerveira na homenaxe organizada polo Filminho en honra de Eliseo Alonso. O acto foi aberto por Helena Pousa que fixo un percorrido pola vida e a obra poética do autor, falando a continuación a súa filla Alicia Alonso, que ofreceu unha visión máis próxima.
Logo comezou o recital. Eu, que non coñecín a Eliseo Alonso, agradecín a realización do acto porque, como persoa e como escritora, valoro como moi importante a difusión e profundización na obra dos autores de noso, moi especialmente naqueles territorios onde viven os que compartiron tempo con el, ou os que sentiron falar da súa presenza.
Outros participantes falaron da súa relación con Eliseo, ?Saito?, ou dalgunha anécdota da súa biografía. Esperanza Vázquez interpretou varias pezas musicais a partir de poemas do autor, o que foi para min unha auténtica revelación.
Gustei do acto, no que Helena reivindicou un día das letras para Eliseo Alonso, como medio de recoñecemento do autor e de difusión da súa obra. Saín de alí, da Porta XIII en Vilanova de Cerveira, coa intención de procurar os libros que na casa hai de E.A., como el dicía, e reler os seus poemas.
Velaquí o poema que lin:
BOLBORETAS NOS RECENDOS DAS LEMBRANZAS
Perdín ese puñado de tempo das miñas primaveras nesa primixenia condición espacial
De ledo e alongado tecedor de séculos
Afinando o ouvido e sentindo as marés dos meus días orfo
A miña alma salgada en bágoas de irtos mananciais
Estrearía abraiados sentimentos.
A norte fora perante moitos anos unha ausencia inexplicable,
Un loito súpeto que saía a ferver
Daquelas tinallas de tintura negra que revolvían mulleres silandeiras.
Esmagado en min,
Eu era un fuxido dos días e das xentes,
Un eixo de mágoas
Que buscaba axuda nas cousas máis humildes:
Os cortizos das abellas, o lene acougo da almuíña,
A arboreda runxidora plantada por meu pai,
Ou, ou,os arrolos do pombal
Ou o xirri-xirri da paxuriña verde nas maceiras.
Gridos de agarimo e dor enchían de adeuses feridores
Outras resoates harmonías mozas
Que me daban consolo na surrisa de pedra daquela muller soedosa
Que puxeran nun esquecido sartego da igrexa vella
E que polas tardiñas me quería dicir algo
Desas mortes que son perdidas bolboretas nos recendos das lembranzas
Das namoradas que un día se foron cara a un nunca.
|
|
|
|
|
| Vítimas do franquismo |
|
 Busco na prensa, non atopo información do pequeno, mais emotivo acto de onte, en Baredo, outra vez na Volta dos nove.
Todos os anos, o Instituto de Estudos Miñoranos lembra aqueles feitos. Nunha volta da estrada que une Baiona coa Guarda, no lugar chamado da Bombardeira, por mor do ruído do mar cando choca contra as rochas da costa, está o monumento realizado por Fernando Casás. Do outro lado da estrada, por tras da malla de aramio que impede o desprendemento do monte, seguen as nove cruces que lembran aos nove asasinados.
Onte Carlos Méixome dixo que precisamos saber os nomes, os nomes da vítimas ás que hai que rescatar dos lugares en que foron ocultadas, os nomes dos vitimarios que as masacraron, os nomes dos salvadores, entón, o día que coñezamos todos os nomes deixaremos de estar na memoria, entón estaremos na historia.
Neste momento o IEM está colaborando na exhumación das cinco vítimas enterradas no cemiterio de San Pedro de Grandal en Pontedeume, entre elas o avó de Francisco Rodríguez, e pouco a pouco irán saíndo os resultados.
Aqueles ósos por fin poderán descansar onde os seus familiares decidan, onde todas e todos saiban que están.
Aquí podedes ver algunha foto do acto. |
|
|
|
|
| VI Ciclo Escritoras/es na Universidade |
|
Alguén podería pensar que son dúas novas diferentes, e non, trátase do mesmo acontecemento: a inaurguración do VI Ciclo de mesas redondas Escritoras/es na Universidade, desta volta baixo o lema Literatura galega hoxe (alba de gloria ou solpor dos deuses): poesía, narrativa, teatro. Os escritores/as perante a crise
Na foto, a información publicada o día 7 de outubro en Atlántico Diario. E aquí a información do gabinete da Xunta, en que desaparece a representante da AELG e non se fala propiamente do acto.
Actualización do día 12 de outubro:
Está publicada a miña intervención na web da Asociación de Escritoras e Escritores, podedes ler aquí o que dixen. |
|
|
|
|
| Beach e Monnier |
|
 A vida ás veces segue camiños inexplicábeis.
Manuela e eu estamos de aniversario o mesmo día. Este ano eu esquecín o seu agasallo, mais ela non esqueceu o meu. Encargoulle a Aida que buscase algo acaído. E atopouno. Cando abrín o paquete non puiden deixar de soltar unha exclamación de sorpresa e alegría. Dentro estaba Rue de l?Odéon, o libro de Adrienne Monnier.
Eu estou a ler as memorias de Sylvia Beach, outra libreira parisina, propietaria de Shakespeare & Co, a librería que visitei en decembro de 2009 e que tanto me impresionou (aí estou entrando nesa borrosa foto do móbil). Tanto, tanto, que no pasado aniversario me regalaron as memorias de Beach, que aínda agora comecei ler. E cando estou nestas, sabendo das estratexias que seguían para vender os libros, ou das peripecias para a publicación do Ulises de Joyce, vai e me agasallan o libro de Monnier, a amiga de Beach, a que a acolleu e lle aconsellou como pór en marcha a súa propia librería.
Por Shakespeare & Co e por La Maison des Amis des Livres, as librerías de Beach e Monnier respectivamente, ambas as dúas na Rue de L?Odéon, pasaron André Bretón, Samuel Beckett, Ernest Hemingway, James Joyce? e moitos outros.
Agora vou ter un libro máis para coñecer aquela época, para saber tantas cousas que, aínda que parezan distantes no tempo e no espazo, botan luz sobre a nosa realidade, axudándonos a interpretala.
Grazas aos que me agasallades o que máis me gusta.
|
|
|
|
|
| O enigma do segredo |
|
 Este venres día 30 presentei no Verbum a Carme Kruckenberg e o seu libro O enigma do segredo. Cando tomei a palabra xa expliquei que me sentía moi honrada e que me desculpaba se a miña presentación non estaba á altura que unha persoa como Carme Kruckenberg merece.
Carme Kruckenberg fíxome un fermoso agasallo ao pedirme que presentase o seu libro. Porque foi un verdadeiro agasallo lelo, atoparme con algúns dos poemas que xa nunca esquecerei, e poder expresarlle ante unha sala ateigada a admiración e o cariño que moitas escritoras sentimos pola súa traxectoria.
Este libro de Kruckenberg é un libro confesional, un libro para deixar constancia definitiva de cal foi o seu leiv-motiv:
?Estou xulgada xa hai moito tempo
como seu non fose deste mundo antigo?
Eu son desta paisaxe e desta orela
que me viu nacer un día á vida?
Eu son desta Galiza, sangue e pedra
desta Galiza sempre illada e soa.
Pero esta Galiza é a miña terra.?
Ao lelo entendín por que Carme me pedira que llo presentase, a súa non foi unha elección ao chou. E eu agradézollo, porque me reafirmei ante os seus versos. Por exemplo ante este poema:
"Hai o que hai
sen máis variacións específicas.
Un pozo de auga doce no deserto
é un pensamento deprimente,
porque raramente é verdadeiro.
Pero se soñas cunha palmeira
rompendo o encanto da paisaxe
é real, absolutamente certo.
O importante é saber onde se está
sen circunloquios mentais.
O deserto non precisa
máis que a beleza extraordinaria
de miara unha noite cara ao ceo?
E respirar o infinito."
Un poema que nos fala de que na realidade reside a beleza, de que a arte está no que nos rodea (como tamén dixo Benedetti), que a poesía nos permite petar nas conciencias, aínda que historicamente, patriarcalmente, desde a cultura do capitalismo se nos inculcou que o mundo real é feo e deforme. Non hai que buscar no sobrenatural, como di Kruckenberg noutro poema, non hai que inventar o que non existe, cando a propia realidade contén en si mesma toda a beleza que poidamos precisar.
|
|
|
|
|
|
|
