Por sorte, hoxe dous dos medios de comunicación fanse eco da roda de prensa ofrecida onte na Coruña polas tres asociacións de Escritores e escritoras: a galega, a basca e a catalá, con motivo da celebración da XXVII edición de Galeusca.
Ao rematar as mesas de onte, un membro da delegación catalá sinalaba a necesidade de reflexionarmos e posicionarnos sobre a situación das nosas linguas e literaturas. Unha vez máis. Persoalmente comparto que, no contexto presente, cómpre incidir novamente na falta de proxección e visibilidade das nosas culturas, reclamar que os medios de comunicación de todo o Estado atendan tamén ás nosas obras, e as recomenden, procurar un canle de comunicación directa entre as tres culturas, pensar en circuítos de difusión que nos permitan rendibilizar entre nós os nosos produtos culturais...
É certo que en case todos os Galeuscas sacamos este tema, uns ou outros. Mais tamén é certo que así seguirá sendo, debe seguir sendo, mentres non academos eses obxectivos básicos.
Acabo de descubrir algo fantástico. O meu profesor de latín de 3º de BUP, alá por 1982-83, Xose Manuel Otero, ten un blog sobre literatura clásica. E como non, alí están os poemas de Catulo que el mesmo traduciu.
Deixo aquí este poema, que un día o noso profe nos fixo memorizar en latín antes de sabermos que significaba realmente. Naturalmente protestamos, que ía dicir unha aula chea de rapazas e algún rapaz de 16 anos. Tempo despois comprendín a razón e felicito ao meu profe: aínda é hoxe o día que lembro como comezaba este poema:
"Quaeris quot mihi basationes
tuae, Lesbia, sint satis superque"
7: MÁIS BEIXOS QUE ESTRELAS
Pregúntasme cantos beixos
teus, Lesbia, me colmarían.
Tantos como area libia
cobre a laserpicífera Cirene,
entre o oráculo de Xúpiter ardente
e a tumba sagrada do mítico Bato,
ou como milleiros de estrelas que cando cae a noite
axexan os amores furtivos dos humanos.
Comerte a beixos
colmaría ó adoecido Catulo,
para que non poidan contalos os curiosos
nin enmeigalos unha mala lingua.
(no cadro, Lawrence Alma-Tadema retrata o poeta e a amante)
Aínda que os medios non se fagan moito eco, con clamorosas ausencias na información, onte, un ano despois de percorrer masivamente as rúas de Compostela, entergamos no rexistro do Parlamento 30000 sinaturas da Iniciativa Popular en prol do noso idioma.
O BNG xa fixo público que vai levar a iniciativa á cámara.
Somos moitos e moitas, e como dixo Callón onte, todas as sinaturas son do noso país, recollidas coas mesmas garantías que se fose realmente unha ILP.
Hai uns meses chamoume Antón Pulido para me convidar a publicar nun libro colectivo que publicaría o Concello de Vigo con motivo do bicentenario da liberación da cidade, tras a invasión francesa. Aceptei de inmediato, porque son viguesa (de varias xeracións como digo eu) e porque me parecía un bo motivo a conmemoración da expulsión dos franceses, como dixen onte no acto en que se presentou o libro, ante un Auditorio mediado: un momento importante no desenvolvemento do XIX polo que ten que ver co proceso social e político que culminaría toma de conciencia da nosa identidade colectiva. Así que escribín un poema para a ocasión, seguindo un pouco a estela do poema de Setembro, ?Hoxe estou en silencio...?, porque me pareceu acaído recoller a memoria dunha nena da posguerra para esta ocasión.
Este é o poema:
A Ribeira (memorias emprestadas)
Nas pedras gastadas do barrio de Poboadores
resoan aínda as voces das nenas da posguerra
(tamén as rítmicas pisadas das zocas de tres pés
que sostiñan ás mulleres de patelas á cabeza).
Antes do forno está a casa que non pecha
e a bisavoa, aínda, ao pé da pota enorme.
Sempre hai un prato posto para todo o que chega,
ou tamén unha cama, malia que a casa sexa
máis pequena có dedal da nena que non cose.
A fame habita nos xergóns de follato de millo,
por iso a nena soña comer pexegos doces
e abandona a costura polas marionetas da tarde,
improvisando historias por unha perra chica.
Outras veces vende o quiñón na praza dos Ratos,
por un patacón que dá para os churros na Pedra,
no tempo en que o azucre vale máis cós diamantes
e un silencio mesto paira sobre o presente.
As nenas teñen por escola alestir os palangres
na Ribeira, palangres de faneca ou de buraces,
palangres para a lingua, mentres o salitre invade
o sistema linfático, percorre o corpo todo.
Teñen mans que reparan, dilixentes, as redes,
mans da nai que loita contra o frío do xeo,
mans da avoa que ofrece o seu peixe na praza,
mans da bisavoa que cociña para o mundo enteiro,
mans da madriña que soñaba con traballar no circo,
mans da tía que fregaba co pelexo dos cazóns,
mans de todas as mulleres, atrapadas na rede
de construír futuro.
Entre a fonte da Barroca e o Peñasco,
as voces das nenas ocupan a memoria.
A pedra aínda está quente dos seus pés,
a porta da casa segue aberta,
alguén berra: Gorgorito!
E a infancia ocupa o tempo da Ribeira.
O mes pasado lía Porca Terra de John Berger. Gostei especialmente dos primeiros capítulos, sobre todo ?A gran brancura? e ?O vento tamén ouvea?. Mais a parte máis extensa do libro son os capítulos dedicados a Lucie Cabrol, que foron os que menos me interesaron.
O certo é que mentres lía aqueles primeiros capítulos, pensei que no futuro farei algunha actividade co meu alumnado e este libro, mais que nada por sorprendelos dicíndolle que non len un relato sobre unha aldea galega, senón sobre os labregos da Alta Savoia, nos Alpes franceses, a varios miles de quilómetros de distancia, nun intento de lles trasladar que ese mundo que ás veces é identificado como residual e atrasado non o é, que é simplemente a sociedade labrega, existente en moitos outros pobos do mundo.
Lembreino hoxe porque lin unha reportaxe publicada en El País, como algunhas outras que estes días vexo nalgúns medios, imaxes e información de hai corenta anos que nos meten nesa burbulla de analfabetismo e atraso coa que ás veces nos pretenden identificar.
Di o artigo que, no 68, nos Ancares, os nenos de sete anos ían vivir ás brañas eles sós durante tres meses, mentres pastaban as vacas. Xustamente iso relátase en Porca Terra, aínda que neste caso eran as mozas as que subían aos pasteiros de verán, permitindo encontros clandestinos cos mozos da parroquia.
Nin sequera tiven que documentarme, a propia literatura dáme unha larga visión do mundo que me permite desterrar prexuízos absurdos.
A incomunicación, a falta de servizos e o descoñecemento doutras realidades xeográficas aínda é o pan de cada día en moitos lugares do mundo, ou de Galiza.
O domingo, nunha asemblea do Centro Cultural da parroquia en que vivo, Peitieiros, un home dixo que aqueles andaban a facer o ?parifé?. Rapidamente anotei a palabra, por se merecía ser investigada, mais non, simplemente fora un erro de dición por ?paripé?.
Porén, a tal expresión lembroume outra, moi común para min, aprendida de meu pai (Matamá, Vigo), que cos anos descubrín que se dicía na miña casa e nalgún outro lugar, ou sexa que é un dito que ten unha distribución tal que entre Vigo e Gondomar (aquí en Peitieiros). É facer o ?rendivú?, ou andar de ?rendivú?, expresión claramente francesa: rendez-vous, que para nós significa render pleitesía a alguén, para caerlle en graza, ter esa actitude. Eu imaxínome que isto do rendivú quedou como expresión orixinada na xenreira contra os franceses, cando a guerra da Independencia, e que converteran o ?rendez-vous? con reverencia e todo, nun retranqueiro rendivú, xogando co dobre significado do francés rendre: ?volver/render?.
Onte, domingo día 3, Fedegalma e máis Galaxia presentaron o libro Pel con Pel, no que tiven a honra de colaborar.
Xa o dixen alí, e reitero, foi moi divertido participar nun recital en que o público, conformado por unha parte importante de menores de 3 anos, asistía con naturalidade á palabra poética: aplaudindo, chorando, falando... repetindo versos... Lembrábame cando alá por 1995, mais ou menos, o meu fillo interrompía co seu pranto o recitar de Novoneira e eu, que tamén estaba no estrado, non sabía onde meterme.
Este é o poema co que participei no libro:
soñeite
soñeite
durante días enteiros
para corporeizarte mais alá dos peíños
bulideiros e veloces
que deformaban a quietude do solpor
e chegaches por fin
para vivirme en cada aceno
en cada caricia da túa pel morna
nese quererme sen fin e sen medida
iso foi o que non dei soñado
o que non pensei cando me entregaba
enteira
á aventura de quererte mais alá da razón
á aventura de entregarme
porque te quero invulnerábel
e non hai lagoa Estixia
que poida superar este desexo
non dei soñado
que ti
ti me amarías ámasme
porque si
desde sempre
sen contrato nin causas
sen motivo
que sería que son
a muller máis fermosa e máis sabia
a medida do mundo
a medida da vida
Por sorte, hoxe dous dos 
Acabo de descubrir algo fantástico. O meu profesor de latín de 
dubido 
Aínda que os medios non se fagan moito eco, con clamorosas ausencias na información, 
Hai uns meses chamoume Antón Pulido para me convidar a publicar nun libro colectivo que publicaría o Concello de Vigo con motivo do bicentenario da liberación da cidade, tras a invasión francesa. Aceptei de inmediato, porque son viguesa (de varias xeracións como digo eu) e porque me parecía un bo motivo a conmemoración da 
O mes pasado lía Porca Terra de 
O domingo, nunha asemblea do Centro Cultural da parroquia en que vivo, Peitieiros, un home dixo que aqueles andaban a facer o ?parifé?. Rapidamente anotei a palabra, por se merecía ser investigada, mais non, simplemente fora un erro de dición por ?paripé?.