En datas coma estas entregámonos aos rituais. É a nosa forma de esconxurar o medo ante a incerteza de como será o futuro. E iso que, como escribe Irene Vallejo: “que antigo pode chegar ser o futuro”. É dicir, que predicíbel e até que reiterativo de todo o que nos magoa.
Nas terras do Condado miran as tempas e predín como será o ano que entra, comprobando de onde sopra o vento no fío da media noite. E o vento sopra do Suroeste, sempre sopra do Suroeste, para anunciar humidade e boas colleitas. Reparamos nós en que esa coincidencia nace de que o noso país é o destino das correntes oceánicas que nestas latitudes o propio planeta, no seu movemento de rotación, fai viaxar de sur a norte, de oeste a leste?

De certo que hai un ano repetimos cada un deses ritos, mais agora que vemos que o ano non puido ser peor, agora que, como escribe Zizek, “o imposíbel aconteceu, o noso mundo parou”...

Coñecín a Xela Arias hai moitos anos, cando eu soñaba con publicar un libro e vía nela a autora que conseguira os meus anceios, pois xa publicara Denuncia do Equilibrio. Foi por iso, quizais, que me produciu un certo orgullo comprobar que estaba entre o público naquel acto poético case adolescente co que quixemos alzar a voz no medio da movida viguesa.
Dixen coñecín e tal vez non sexa esa a palabra exacta, porque o certo é que non tiven contacto con ela até hai practicamente un ano. Foi neste ano salvaxe de denuncia e dignidade no que fun coincidindo e coñecendo a quen me pareceu unha persoa tímida e afábel, unha muller chea de vida que atendía á súa realidade e se comprometía co momento.
Falabamos da presentación de Intempériome que se tiña que producir neste outono. Unha presentación para compartir coa música e a imaxe, na complementación necesaria dos sentidos, pero tamén para vencer o pudor e a timidez do texto espido.
Xela procurou a esencialidade do verso e puxo a lingua ao seu servizo. Como ela dixo, a escrita é indagación e tamén unha forma de cuestionar o mundo, unha escrita compracente e laudatoria non ten sentido, si a esculca e o coñecemento, a necesidade de enfrontarmonos unha e outra vez coa nosa realidade. E para isto Xela precisaba desartellar a linguaxe, descompola e recompola nun esforzo de indagación e tensión poética. A vida foi o acio que o almabique destilou para deixarnos os versos, tan só o pretexto para chegar á esencia.
Escribiu co corazón e coa man tendida todas as palabras que lle ditou o momento en que vivía, só faltou o futuro, porque o futuro é o único que non podemos escribir, por iso quedan citas pendentes, conversas sen falar, e unha sensación de impotencia inmensa ante a hora que vai vir.
Neste día de defuntos só sei falar desta amizade, ou dos versos en que ela mesma fala de cadáveres amigos e coñecidos, porque nada nos defende desta intemperie de sabela tan viva e con tanto futuro, nada, nin sequera a certidume de que é a morte a que sempre nos acompaña.