|
|
|
|
|
|
| A mala xente |
|
 A mala xente, artigo publicado en Sermos Galiza:
A mala xente, así titula o francés Étienne Davodeau unha obra súa de 2005. E quen é a mala xente? O propio subtítulo déixao claro de vez: ?Unha historia de militantes?.
Militantes. Mala xente. A elas e eles vai dirixido este artigo.
Davodeau é debuxante, debuxante de banda deseñada, un medio de expresión artística que moitas veces poñemos en segundo lugar, esquecendo a súa capacidade didáctica. Facémolo porque non valoramos que detrás das historias gráficas tamén hai talento, imaxinación, esforzo, documentación, horas e horas de traballo. E entón perdemos a oportunidade de empregar un medio atractivo, especialmente para as xeracións máis novas.
A mala xente son os pais de Étienne Davodeau. O autor recolle a testemuña dos seus proxenitores, unha parella de obreiros que, nos anos 60, militaron en movementos católicos comprometidos coa esquerda, no contexto dunha Francia en reconstrución que comeza coñecer os primeiros índices de paro. O relato sitúase no territorio de Les Mauges, que o autor explica etimoloxicamente como derivación de les mau(vaises) ge(n)s, o lugar onde vive a mala xente, os humildes traballadores do rural francés explotados por un capitalismo crecente.
Imaxino que Davodeau tomou a decisión de escribir e debuxar A mala xente, porque, se cadra, asumiu que lle correspondía empregar os seus dotes narrativos e gráficos para difundir a historia da clase obreira francesa entre os anos 60 e 80. Se foi así, estaría tomando partido polo compromiso no vello debate de se a arte debe ser comprometida ou soamente arte. Tal vez porque, como dixo Ronan Bennet, ?o escritor é tamén un cidadán, é parte da sociedade e ten o privilexio da voz pública, así que debe usala?.
De estilos e xeracións diferentes, Étienne Davodeau lémbranos un pouco ao Carlos Giménez de España una, grande y libre ou Paracuellos. Mais Davodeau ten un marcado carácter documental. Tanto A mala xente, como logo Un home morreu (en colaboración co seu irmán Kris Davodeau) son obras que mesmo poderían ser consideradas como documentais e nas que o propio autor aparece como o responsábel de recoller e dar forma aos acontecementos históricos recentes.
Un home morreu relata unha folga que se produciu en Brest entre marzo e abril de 1950 e que se saldou coa morte dun traballador durante a represión dunha manifestación. Os folguistas xa contactaran co documentalista René Vautier para que tomara imaxes das mobilizacións e realizase unha película para ser proxectada aos obreiros. Vautier chega despois da morte do obreiro Mazé e consegue realizar un pequeno documental que servirá como ferramenta de concienciación, tan empregada que non quedará nada dela. Hoxe o único documento que queda daquela película é a BD dos irmáns Davodeau.
Estas dúas obras móstrannos un debuxante comprometido coa historia do seu pobo e decidido a deixar constancia dela desde o retrato dos seus anónimos protagonistas. E iso sen que a banda deseñada perda a súa esencia, a de narrar graficamente e amarrarnos ao relato, nin a súa calidade, o temor que sempre se cerne sobre as obras que se comprometen. A mala xente recibiu o premio da crítica, o do público, o do Festival de Angouleme (o máis importante dos que tratan sobre banda deseñada)?
Xa antes, en 2001, Davodeau publicara Rural! Crónica dunha colisión política, o relato de como lle afecta a un pobo a construción dunha autoestrada que acaba tendo o peor trazado posíbel e o máis caro, porque alguén, con poder, afastouna do traxecto inicial (prexudicáballe!). Davodeau dá conta de como esta decisión afecta a un grupo de granxeiros que fan agricultura ecolóxica, e aproveita para falar do movemento labrego, sen esquecer falar das familias expropiadas.
Acabei por falar extensamente de Davodeau, ao que aínda non podemos ler en galego, e non foi coas súas páxinas que imaxinei este artigo. Foi cando rematei de ler Saltar o muro, a noveliña de Maximilien le Roy que tan fondamente me impresionou. Por que? Se cadra porque fala de Palestina cunha sinxeleza extrema, simplemente contando a historia dun debuxante que para visitar a súa familia ten que pasar o vergonzoso muro de Israel de xeito clandestino. Se cadra polo poder gráfico dos trazos do lapis. Se cadra porque Maximilien le Roy ten 26 anos e fixo unha obra de alto contido político, onde ao lado da fermosura do debuxo figuran a documentación necesaria: as imaxes reais do debuxante real que protagoniza a súa historia, o mapa de Palestina cos territorios ocupados e mesmo unha entrevista a Alain Gresh, xornalista especializado en Oriente próximo.
Saltar o muro é como un cóctel molotov debuxado ao carbón e lanzado ao centro da consciencia. Unha boa maneira de achegar á mocidade coetánea un conflito próximo e que simboliza perfectamente o mundo actual. Arte pedagóxica que nos sitúa no mundo e nos abre os ollos.
Dicía ao inicio que este artigo é para esa mala xente, para os militantes, por iso quero trasladar ao seu remate o final de Rural, un final do que gustei especialmente. Na derradeira viñeta, encadrando a imaxe dunha autoestrada acabada de estrear e que parece non levar a ningunha parte, Davodeua escribe:
?O inconveniente deste tipo de barreiras é que cómpre situarse dun lado ou doutro. Sentar debaixo é rañar no cu?.
|
|
|
|
|
| Deixa o teu comentario |
|
|
|
|
|
