|
|
|
|
|
|
| premio 8 de marzo |
|
 Onte asistín ao xantar que todos os anos celebra a Secretaría da Muller da CIG para conmemorar o 8 de marzo e recoñecer as loitas desenvolvidas polas mulleres na defensa dos seus postos de traballo. Eran tantas e tan importantes as candidaturas que, este ano, houbo un recoñecemento ás finalistas: as delegada da conserveira Pérez Lafuente e da pechada Valeo. O premio foi para a presidenta do Comité de empresa de Lorenzo Froiz que foi sancionada por defender o traballo das súas compañeiras, e ao premiala a ela, tamén se recoñecía o traballo das súas compañeiras.
Eu envíolles desde aquí unha aperta moi forte a todas, para que sigan loitando sen descanso, e un poema:
Nunha soidade de guía telefónica
nace o abrente da cidade.
O frío é falso
porque nas caixas de madeira apodrecen os pexegos.
Un axóuxere de ferro voa sobre o asfalto
e a luz é verde, é amarela, é vermella.
Agosto non existe.
Na cola do supermercado agosto non existe.
E as latas son area no mar da estantería,
unha praia calada
en que afogar os soños.
A oferta de aceite é a mellor lectura
para 365 días de consciencia.
(de Pel de ameixa)
|
|
|
|
|
| Intifada. Oferenda dos poetas galegos a Palestina |
|
 Son gotas de sangue as que inundan os poros
das túas cansas pálpebras,
e non queres abrilas, xa coñeces as reixas
do lugar en que habitas.
Mais ábrelas e ollas o teu fillo que mama
o xa, tan pouco sangue, que levas aínda dentro,
ten os ollos fechados, tal vez non quere ver
os sucos do teu peito.
A túa filla está xogando e canta baixo,
de vagariño canta, con ollos moi moi pechos,
e soña que está lonxe, no fogar que non tivo
e pecha máis os ollos e sóñao bonito.
El, xa non te ve, cegado na tristura,
apoia en ti as mans e a dor de vivir hoxe
amándote, arreo. Un cego máis que mira
como medran as reixas
do lugar en que habitas.
Este vello poema foi escrito para ser publicado no libro Intifada. Oferenda dos poetas galegos a Palestina, publicado pola Fundación Araguaney no ano 1989 e reeditado en 2004. |
|
|
|
|
| Tal vez exista |
|
 Con ese título enviei un poema para formar parte do libro Educación e paz III. Literatura galega pola paz. O libro presentouse o día 10 de decembro en Vigo, mais por motivos de traballo non puiden asistir á presentación.
Vou lendo aos poucos no libro, e gústame, hai textos moi fermosos.
Esta foi a miña achega.
Tal vez exista
Tal vez exista
e teña a constancia dos meses que camiñan
baixo un ceo imprevisto, perdida xa a certeza
da chuvia ou a luz que levan na memoria.
Tal vez exista
e corra na súa canle de inverno, sabedora
de que, en chegando o verán, os tritóns
fuxirán cara ao centro da poza
ou morrerán de sede no seu paso imposíbel.
Tal vez exista
e agrome lentamente dunha noz distraída
e cando sexa só veludo tenro e verde,
unha pega ladroa arrinque até a raíz
a súa curta vida de semente agromada.
Tal vez exista
e queira buscar o sol no oco
das árbores máis altas, mentres a parasita
lle leva a luz e a auga
da terra en que se asenta.
Tal vez exista
|
|
|
|
|
| Saudade da ría |
|
 Alí estaba. Detrás da porta de dobre cristal que me separaba da vertixe á altura e do cheiro do mar.
Durante un intre sentín o tobogán do tempo agolpándose na memoria e tentei apreixar a visión do mercante como unha fugacidade necesaria. E non era o mercante inmenso, coa súa manobra titánica milagreiramente conducida polo remolcador e o práctico, o que verdadeiramente me importaba. Era a visión do mar, as illas envoltas no solpor amarelo e frío, tan próximas e distantes. Era a visión do recheo recente, que substituiu o mar que me vive na memoria, cando entre a ventá e a auga case non había nada e agora hai almacéns e peiraros inzados de automóbiles manufacturados sen descanso da cadea, por esa mesma empresa na que eles traballaron, a mesma empresa en que viviron a folga do 72, a mesma empresa en que viviron a clandestinidade e que suxeita os traballadores con man de ferro.
Nun intre todo está na memoria, o avó miope que axexaba a ría e contaba arroases e nubes. O moble que perdura e onde eu posaba para a cámara, sen ter aínda un ano. As carreiras no balcón estreito e longo, por entre a roupa colgada nunha noite de festa. A tristura de que o meu fillo nunca poida lembrar como era a ría, antes dos últimos recheos.
Alí estaba. Tras da ventá da casa dos avós, esa casa en que viviron varias xeracións e pola que todas fomos pasando, a casa en que fomos nenas e mozas, a casa que visitamos na súa soidade. Unha casa como as que xa non existen, coma os vellos mariñeiros e as peixeiras que foron atracando do outro lado do Leteo e que un día a habitaron.
E eu só penso no meu corazón, nesta alma de auga que sentirá o alento da orfandade se un día desaparece a silueta branca e pedra das casas da Corea, esas casas encabalgadas entre dúas rúas, as casas en que mulleres e fillas ollaban o mar e podían acompañar a saída e a chegada dos barcos en que viñan os pais, os mozos, os compañeiros?
Non podo evitalo, sentirme triste, triste cando comprobo que a ría é a cada pouco máis pequena, e case non podo ver do outro lado do mar, a silueta das praias en que o bisavó houbo afogar. Triste cando os corredores que foran lugar de encontro e canle de berros e aromas, están silenciosos. Triste porque tal vez, un día xa non estean.
Este é o relato que se publica en www.vieiros.com, dentro do proxecto No lombo do Atlántico.
Eu nacín nesa casa. Ben, nacín no hospital (miña nai houbo morrer e a parteira non a quixo atender alí mesmo), mais foi esa a casa á que cheguei, no mundo.
Non sei onde está a outra foto, a do moble que di aí, aínda que debe ser do mesmo día ca esta. Véxoa, sabendo que ese balcón está a unha altura duns 7 pisos sobre a rúa Marqués de Valtierra e non me estraña que agora teña vertixe... A foto non ten boa calidade, é antiga e está queimada, mais vese ben que a distancia ao mar era menor do que é hoxe. |
|
|
|
|
| EGUA |
|
 Nun día coma hoxe, mentres a néboa sobe coma unha onda xigante val arriba, lembro as eguas da Groba
eu
egua a voar contra o vento
para sentir o sal do mar
Trouxo atrás dela as eguas da Groba
amamos os seus lombos nus
carne sobre carne
vento
vento que nos peitea mentres lembramos as fuxidas
De As amantes de Hamlet (2003) |
|
|
|
|
| Poetes gallecs d'avui |
|
 Acaba de chegarme. É a antoloxía Poetes gallecs d'avuí (antología), editada por Llibres del Segle.
É unha antoloxía de 16 escritores e escritoras realizada por Fátima Rodríguez e Xabier Queipo, con tradución para o catalán de Manuel Costa-Pau.
Nela figuran dous poemas da miña autoría, un é a Balada das costureiras esquecidas e o outro Pregunta estéril, que escribín un 18 de abril de 2005 e que deixo a continuación:
Pregunta estéril
Por que ti precisamente,
cal a causa
a consecuencia
a explicación
a racionalidade
a mecánica vital en que se insire
este feito atroz da morte para sempre.
Por que ti,
en que engranaxe evolutiva do tempo
haberá un argumento que peche este debate,
por que se o corpo existe na dimensión prevista,
cal é a razón de morte
tan pouco presentida.
E para que nos serve
contemplar este oco espello de abandono,
esta ausencia brutal que estoupou sobre o día
e nos deixa unha lista de conversas pendentes,
a imposibilidade de chamar ao teu nome,
porque precisabamos
exactamente esa palabra que dirías.
Nin o materialismo en que nos contruímos
defende deste golpe
á cerna do equilibrio.
Que para que nos serve
comprobar esta falta,
a dor dos que vivían ao pé da túa alma,
os que gustosamente partirían contigo.
|
|
|
|
|
| VOLTA DOS 9 |
|
Mañá é a presentación do libro.
Este é o poema que escribiu a miña man dereita, tentando imaxinar aqul momento tráxico.
VOLTA DOS NOVE
(un golpe) E a pouta de metal que estoupa tras dos ollos,
pouta que destrúe memoria, amor, desexo, vida.
(dous golpes) Pólvora, bala, pouta de metal que estoupa,
pouta que destrúe a imaxe amada, as voces infantís.
(tres golpes) Orde indesexábel que cala a Bombardeira
e a violencia feroz, covarde e fría racha a noite.
(catro, cinco, seis golpes. Sete golpes. Son ... oito golpes,
nove) As damas das pozas laian horrorizadas, carpen
ao cabo Silleiro, ás crinas do mar ensanguentadas
(ensanguentadas as pedras, ensanguentada a lúa).
Nove (nove golpes), nove poutas de metal que estoupan
na alma, que destrúen memoria, amor, desexo, vida.
A man asasina conduce os seus corpos ao silencio
entre as campas de Baiona, mais o silencio ergue, clama
desde a terra, un por un, os seus nomes de semente
ensanguentada.
|
|
|
|
|
| Poemas soltos |
|
 Días atrás chegoume a revista Serta, o número nove exactamente. Trátase dunha revista publicada pola UNED, unha revista de poesía e pensamento poético que dirixe Antonio Domínguez Rey. Reúne artigos sobre poesía e creación de diferentes autores e autoras en galego, portugués, español, catalán, basco, francés, italiano e rumano.
Na parte dedicada á poesía galega recóllense seis poemas da miña autoría que até este momento eran inéditos, ou sexa, que non pertencen a libro ningún. Un deses poemas é esta
AUTOPOÉTICA
Ménteme o trevo
porque me pinta verde,
intensa,
e eu estou tan seca,
tan rota,
tan ferida.
O lirio e o xacinto compiten por nacerlle
á codia endurecida,
unha azalea medra,
a amendoeira soña
que as raíces ataron o seu futuro á terra
mentres o vento varre
a ilusión dunha gota
porque non queda auga,
só luz e frío,
tanto frío
como pode caber
na dor máis prolongada.
|
|
|
|
|
| Vanakkam benvidas |
|
 Este é o título do libro de poetas tamiles e galegas que vén de publicar Implicadas no desenvolvemento, un libro que inclúe un CD coa gravación das voces das poetas galegas que, ademais, puxemos voz ás poetas tamiles. Xusto me chega o libro hoxe que se cumpren cen anos do nacemento de Simone de Beauvoir, ou sexa, é coma un agasallo da casualidade, porque este libro, como di na súa introdución, "resume en forma de poesía unha maneira de traballar para cambiar o mundo", e non unha maneira calquera, senón "dende un enfoque de xénero", ou sexa coa intención de "dar visibilidade ás mulleres que nos países do sur fan tremendo esforzos para cambiar a súa realidade ante as dificultades máis complexas."
Eu estou agradecidísima de que Implicadas quixera contar coa miña palabra neste proxecto, xunto con Marilar Aleixandre, Yolanda Castaño, Yolanda López, María do Carme Kruckenberg, María Reimóndez , Chus Pato, e as poetas tamiles Salma, Kuti Revathi, Malathi Maithri, Sukirtharani ou Andal.
Este é o meu poema no libro:
Aquí estou ante o outono,
ao fondo un reloxo ordena este silencio.
Hai un sol de domingo
que adorna este escenario de incógnitas frecuentes
mais sei que o sol me mente.
Na distancia do día
as domésticas mans actúan sen descanso
mentres a mente está sentada no escritorio
ante un mapa imposíbel,
medindo a cada hora
o camiño até o punto que soñamos.
Neste barco da vida
hai horas de galerna e compases en branco,
ventos traizoeiros,
baixos intransitábeis
e o calendario voa sen chegar ao destino.
Este leme ignora por que non chega o tempo,
por que a man que o leva non acada ese porto
que soñou nas conversas que mentían a vida.
Tal vez navega ao pairo
porque nada se pode contra un vento que insiste
en cambiar este rumbo,
mentres
o mapa agarda
derrubado e distante.
|
|
|
|
|
| HOMENAXE A CASAL E OUTROS ANXOS: |
|
Hoxe fanse 71 anos do asasinato de Anxel Casal. Sirva este poema de homenaxe, na súa primeira versión, máis extensa cá publicada no libro Homenaxe a Anxel Casal. (Escrita Contemporánea. Asociación de Escritores en Lingua Galega, 2005 )
HOMENAXE A CASAL E OUTROS ANXOS:
Meu avó murriaba a pedra,
chiscaba os ollos co quinto e o acalmote na man,
calculaba formas e ángulos
seguindo o plano imaxinado.
Sobre a arria gris e ocre,
domeaba a tristura e a carraxe
que lle nacían da certeza
de saberse vencido,
de saber que naquelas batallas
esmorecía para sempre
un tempo de esperanza.
A coroa non chegou nunca ao pé dos últimos heroes,
ao pé dos que aínda permanecen no pozo común,
dos que nos fan bochas no corazón
porque non sabemos todos os seus nomes,
cada vez que dicimos cada un dos seus nomes.
Meu avó sobreviviu á guerra.
Hoxe son eu a que murria as palabras
buscando a pedra exacta
para este milladoiro necesario.
O milladoiro que erga aquí e para sempre
a memoria de Anxel Casal,
recuperado dese agosto triste,
cando un silencio de sangue
sementaba o medo a cada hora.
Lamento
que a miña man e o meu plano
non estean á altura da pétrea coroa de loureiro
que nos lembra unha historia cruel
de covardes e vencidos.
E precisamos
traer toda esa dor até o presente,
lembrar aos que foron detidos,
paseados, tirados nas cunetas,
enterrados en vida,
negados por lustros de castración.
Precisamos
traer a súa dor até o presente,
traer a súa angueira aos nosos días,
facer nosa a súa loita
porque os seus desexos aínda han de cumprirse,
porque todo ficou pendente
e nós,
nós queremos honrar a súa memoria,
herdar a tarefa que encetaron,
seguir o seu camiño.
Só así descansarán en paz
e a terra será o berce que os acolla.
Facer nosa a súa loita,
facer miña a súa loita,
eis a homenaxe
que lle rindo.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
