Hai uns meses pedíronme un texto para o libro da Comisión de Festas, e aceptei. É un libriño destes que en realidade están cheo de anuncios publicitarios, 93 das 103 páxinas, e que é unha xustificación para que todas esas empresas poñan cartos.
Custoume un pouco escribir un texto para tal ocasión, se cadra porque tampouco é o primeiro e xa esgotara outro tema antes. Mais saiu.
Agardo que os veciños e veciñas que reciban o libro, que serán practicamente todos, atopen o texto e gocen da súa lectura. Digo atopen, porque está perdido na selva publicitaria, afastado dos saúdas que todo o mundo verá e lerá. Por un lado está ben non ir atrás do saúda do párroco e dos políticos de turno en Gondomar, mais polo outro o texto queda perdido e corre o perigo de non ser descuberto. Cousas da xente que escribe que se empeña en que a lean.
Eu pola miña parte, procurei que o texto levase entre as súas liñas, algunha que outra mensaxe necesaria entre tanto foguete e rosquilla.
O venres 22 fun convidada a participar no acto que abría a III Mostra das tradicións mariñeiras na Guarda. O meu cometido era falar do traballo das mulleres do mar. E iso fixen, falei das mulleres que son un elemento fundamental no desenvolvemento socioeconómico do noso país, por selo tamén no sector da pesca.
O meu papel era falar do punto de vista feminista, porque efectivamente penso que só desde unha práctica feminista podemos chegar á valorización do traballo das mulleres e do que este representa para o noso país, porque a práctica feminista carece de prexuízos de xénero e é quen de colocar á muller no centro do estudo e, así, analizar sen prexuízos unha realidade obxectiva.
Expliquei que era o proxecto ?Un mar de mulleres? e que me parecía fundamental para rachar coa invisibilidade á que estamos sometidas, paso previo para romper o teito de cristal que nos oprime e, daquela, poder responderlle a unha das entrevistadas no proxecto, aquí as están, cando volva preguntar: ?Para cando unha patroa maior??
Dixen o que tiña que dicir e comprobei, que aínda hoxe, estas verdades non son ben aceptadas.
Este sábado día 2 presentouse en Carril, no marco do X Encontro de Embarcacións TradicionaisTamén navegar, antoloxía de poesía galega dedicada á carpintería de ribeira e ás embarcacións tradicionais. A edición foi de Francisco X. Fernández Naval, e editouno Toxosoutos.
No recital de presentación estabamos Miro Villar, Ramón Caride, Xosé María Álvarez Cáccamo, Anxo Angueira, Henrique Rivadulla Corcón, Carlos Arias, Cesáreo Sánchez e eu mesma.
Foi un recital diferente. Na praia, descalza, cun público que agardou por nós enterrando as cadeiras na area, e unha pequena nube de fotógrafos ao final que querían retratarnos a todos xuntos.
Un fermoso libro que dá conta, de como a realidade que nos rodea está dentro dos nosos versos.
No recital lin este poema, que fora escrito con motivo dunha homenaxe aos represaliados no Condado na illa de San Simón, no ano 2006 e que logo, retocado, foi publicado na antoloxía Volverlles a palabra:
En memoria de Aurelio Dacosta Alonso, Xesús Alonso Covelo e Alfredo López Soto.
Avós
Con eles esvaeuse
o mapa que a memoria
precisa na procura
da dignidade oculta,
nas décadas escuras.
Os meus avós calaron.
Cada día calaron
esa historia ocultada
en que foron vencidos.
Unha historia de morte,
historia de presidio,
de sangue e de fuxidas
ao monte clandestino.
Na nosa estirpe están
eses días de espanto,
todo o que non dixeron,
agochados no monte,
medrosos na gamela
que non salvou a illa,
que só levou palabras
atravesando a ría
no segredo máis longo
que nunca se revela.
O medo fechou bocas,
os fillos non souberon,
nós non imaxinamos
canta dor frecuentou
os días que estiveron.
Agora interpretamos
aqueles días escuros,
comprendemos, agora,
tanto silencio e actos,
e xa non calaremos.
Na rede halaremos
imaxes do pasado,
cada unha das pezas
deste crebacabezas
que cómpre construír,
para recoñecernos.
Hoxe falamos nós
para que a súa memoria
brille sobre o silencio,
para deixar escrito
que o seu era o camiño,
a palabra máis certa
que trae a luz do día,
A AELG publicou un libro homenaxe a Lois Pereiro: Vivir un soño repetido. Un libro dixital para ser descargado.
Con este motivo escribín, tomando como punto de partida os poemas "Curiosidade" e "If I die before I Wake.." de Poesía última de Amor e Enfermidade, este que titulei "Resurrección", que involuntariamente sufriu algún cambio ao pasar ao libro dixital. Así sería como debería estar editado:
Resurrección
houbo resurrección
se a porta ficou pechada
por máis que un pé e outro pé
tentaron poñerse entre ela e o destino?
houbo pés, mans, corpos
dispostos
desexosos
doéndose do abismo
do baldeiro que se iniciaba
sen fin
dispostos a atravesar a porta
desexosos de camiñar á par
de quen substituiu o desexo polo exilio
non houbo resurrección?
chamádelle memoria
unha amizade persistente que incansábel
petaba na porta de nós todos
Agárdame na dor,
contra os meus peitos fríos,
contra o tremor da pel na distancia acabada.
O estómago afogado no seu nervo de seda.
Achegarse,
afastarse,
rozar o aire que envolve o outro corpo,
o teu corpo,
mentres a pel denuncia o frío
que nos une,
o desexo agachado na distancia prudente,
odiada
e desexada.
O témpano do peito,
tacto que non entendo,
alento que me rouba,
fogueira que nos ollos desata unha treboada,
un pranto inexplicábel,
non foi unha batalla.
As mans saltan o espazo
e a distancia remata
na brancura do frío,
na boca apresurada.
Agárdame na dor
que as horas nos delatan.
Poxar cartas de amor.
Vender
a sensualidade aniñada nas liñas
das palabras ousadas
con que te convoquei
desde o silencio da carta deslizada
entre as páxinas dun libro.
Esas cartas de amor,
tímidas e procaces,
esa caligrafía inclinada
que debo repetir para que ti entendas,
expresión do meu ser torturado e atento.
As cartas que escribín,
as que vou escribirche
mentres ti non me miras,
mentres eu te contemplo,
espío o teu corpo e os teus ollos,
imaxino que rozo a túa pel escura,
a peluxe que envolve o teu peito.
As cartas que eu escriba,
as que de ti reciba,
estarán entre as páxinas dos libros que gardamos,
sen prezo, nin asedio,
seguras e perdidas.
Co aceite poñíamos segredos,
palabras, conversas,
e a pota rebentaba fervendo de impaciencia.
Mais a vida seguía
despois do aceite o allo, a cebola, o pemento
(mellor se for vermello)
e sempre remexendo o garfo de madeira.
E así un día e outro foron facendo costra,
tixolas, cazos, potas,
non houbo nunca auga que arrastrara eses anos,
nin xabón que varrese tanto empeño diario.
Por iso o día 3 participei na inauguración da exposición "Fotos de muller. Mulleres de foto" organizada polo BNG de Soutomaior, onde recitei este poema e máis outros catro dun libro inédito.
Froito desa angueira por recuperar a memoria da que falaba, acaba de ver a luz o libro Memoria de Peitieiros, un conxunto de 58 fotografías, 54 das cales están acompañadas de textos escritos polas veciñas e os veciños da parroquia.
Nesa condición colaborei neste novo volume, desta volta falando da imaxe que aquí reproduzo (cedida pola familia Fontán Loureiro), na que recoñecína ao instante a algúns dos seus protragonistas, motivo polo que escribín este texto que reflexiona sobre as raizames e aos lugares aos que pertencemos.
Primeiro recoñecino a el, inconfundíbel coa súa altura e delgadeza, a súa faciana singular. Entón reparei nelas, no centro da imaxe, as irmás que visten a mesma chaqueta, recoñecíbeis malia os anos pasados, fermosas naquel día soleado en que se xuntaron ao pé dos monecos de millo catro xeracións de veciñanza, para non esquecer aquel momento breve.
O tempo pasou, xa non están aquí, mais queda o retrato cheo de luz de un día de festa, como esas notas que imos deixando polas nosas vidas para non esquecer. E eu? Que me une a elas e a eles? Como é posíbel que recoñeza a persoas coas que non convivín, ou que a penas coñecín uns días? Por que fago miñas as imaxes dese pasado? Se cadra porque bebo a auga do Matalagartos, porque non me importou desoír o refrán e mesturei monte e fonte, porque incorporei ao meu vocabulario palabras como rabaqueta ou follarca, porque fixen miña a lenda das mouras que se peiteaban no río á sombra dos muíños que aínda non derrubara o esquecemento.
Así, alarguei as miñas raizames que, mentres se nutren do salitre do mar en que nacín, profundan na terra rodeando os petoutos ocultos, bolsas de lava petrificada que lle dan nome a un barrio extenso, Peroleira, e permiten que me manteña firme sobre elas, mentres sigo, empeñada en darlle a volta ao mundo.
Nota:
"mesturei monte e fonte", referencia ao dito: non veñan os do monte a correr cos da fonte, que quere dicir que a xente non se mesture e, sobre todo, que non veñan os de fóra a se meter no noso.
Hai 7 anos o IEM editaba o primeiro libro de imaxes acompañadas dun pequeno texto, unha compilación de imaxes antigas do Val Miñor. O libro titulouse: Imaxes para a memoria e tivo un éxito notábel, especialmente porque atrás del viñeron outros: de Gondomar, de Couso.
Convidáronme a colaborar, o que fixen gustosamente, claro. E así foi como me correspondeu acompañar unha imaxe das festas de Fátima, que se celebran no mes de maio na parroquia de Peitieiros. Todos posan para o fotógrafo, cos pendóns da procesión, por diante do arco que levantaban para estas festas. Era como o arco de Tabagón, e igual que se facía este diante da igrexa, colocábanse outros máis pequenos nas portas das casas. No centro da imaxe as nenas que ese día facían a comuñón, cos pais que tiraban do carro dos anxos, as nenas e os nenos que farían a comuñón en anos seguintes e que asistían a esta festa cos seus traxes de anxo, con ás incluídas. A foto saíu dunha casa de Peitieiros, mais lamentabelmente non podo citar de que familia é porque o descoñezo.
Hoxe todo segue igual, asegúrovolo, soamente falta o arco de madeira e buxo, mais os nenos de comuñón e os anxos seguen saíndo no mesmo carro, coa imaxe da virxe detrás, pisando as alfombras de flores confeccionadas a noite anterior.
Velaquí o texto que se publicou no libro: Imaxes para a memoria, 2003, IEM:
Aquí está maio como porta da vida, recendendo a xesta e a fiúncho. De novo Perséfone regresa dos infernos cunha estrela na fronte, a estrela da porta de maio, fermosa na súa imperfección.
A memoria do meu corpo sabe das raizames desta porta de maio, da admiración e a sorpresa ante a nai Terra, do culto á natureza, tan noso, discípulas de Prisciliano.
Seguiremos recollendo xestas e fiúncho, alegrándonos na laboriosidade da enramada. Agora, confían ás flores e ás súas pólas a salvación da alma, deste espírito que se mantén en pé ao longo dos anos, sepultando no esquezo a razón verdadeira.
Maio chega para darnos vida, para darnos alento mentres medran os días e nós deixamos que nos abale dondamente, deixamos que nos posúa na súa tolemia de flores e cor, perdémonos nos camiños e reaparecemos no adro, coas mans escuras e espiñadas, e unha estrela nos ollos.
Bailemos amigas, que as noites xa non son frías e hai unha porta aberta á vida, unha porta aberta no mesmo corazón, unha porta esmeralda para o tempo da fertilidade.
Hai uns meses pedíronme un texto para o libro da Comisión de Festas, e aceptei. É un libriño destes que en realidade están cheo de anuncios publicitarios, 93 das 103 páxinas, e que é unha xustificación para que todas esas empresas poñan cartos.
O venres 22 fun convidada a participar no acto que abría a 
Este sábado día 2 presentouse en Carril, no marco do 
A 
Agárdame na dor,
Galería de arte
Froito desa angueira por recuperar a memoria da que 
Hai 7 anos o