|
|
|
|
|
|
| Para Xela Arias |
|
 O oco do teu verso
Penso no verso,
quero dicir
que penso no oco do teu verso,
no oco na alma,
na conversa pendente.
Búscote entre as palabras,
na selva do verso inzado
e inclínome,
inclínome ante ti,
ante o valor dos teus ollos,
ponte colgante en que o tempo se para
para te facer presente.
Penso no verso,
quero dicir que penso
no oco do teu verso,
no oco da palabra con que nos golpeas,
con que nos feres no estómago
nacéndonos á poesía.
Penso no verso,
no oco do teu verso,
nas palabras que iluminan a ponte
que nos une
a pesar do silencio.
Este poema foi escrito en memoria de Xela Arias par ao libro: Xela Arias, quedas en nós.
|
|
|
|
|
| Manuscrito do poema Soñeite |
|
 O pasado 22 de outubro, Ramón Nicolás publicaba no seu Caderno da Crítica outro poema meu en versión manuscrita.
Xa anteriormente publicara outro poema manuscrito escrito en 2008 e logo publicado en Acuática alma.
Desta vez o poema escribiuse o 13 de agosto de 2010 por primeira vez, mais sufriu varias modificacións, algunhas xa nese primeiro momento, para finalmente ofrecer unha versión impresa que garda diferenzas co orixinal manuscrito.
Este poema foi escrito para Pel con pel, un proxecto coordinado por Francisco Castro e publicado por Galaxia en colaboración con Fedegalma.
Non foi un encargo doado. Realmente os encargos nunca o son. Mais ao final centreime nesa idea,na do amor que as fillas e os fillos senten pola súa nai:
...
non dei soñado
que ti
ti me amarías ámasme
porque si
desde sempre
sen contrato nin causas
sen motivo
que sería que son
a muller máis fermosa e máis sabia
a medida do mundo
a medida da vida
Unha vez máis, agradézolle a Ramón Nicolás esta fermosa iniciativa, unha forma máis de axudar a difundir a poesía. |
|
|
|
|
| o equilibrio do que se precipita |
|
Xa sabes onde estou
nese espacio inexacto en que o espello é un delirio
e a xeometría ordena o lugar dos obxectos.
Sempre me poño aquí
termando do equilibrio do que se precipita.
Nesta hora en que a luz esqueceu a distancia
é posible que volva á pausa que non teño
e esqueza cada lei física omnipresente.
E posible, xa sei que nunca poño treguas
e levo imperturbable a equipaxe da mente,
por iso sempre volvo á terca xeometría,
ao equilibrio que loita coas leis que nos dominan.
En atalaia alerta |
|
|
|
|
| Peitieiras |
|
 Con motivo da celebración dunha Mesa da oralidade na Semana Cultural do XX Festival Folcórico de Peitieiros, lembrei este texto do ano 2002. Pediumo a Comisión de Festas daquel ano. Eu falei deste lugar, inspirándome nunha lenda que pretende explicar o seu nome, e da festa que máis me gusta, a de San Miguel:
Quizais procedían do mar. Mais sei de certo que perderon o que lles quedaba de peixe, coma os peites de ouro e o espello que tiveron que sustituír polos cardos e o reflexo do río. No canto de seducir, foron elas as seducidas por estas abas sollosas.
Foron as primeiras en peitear a súa longa cabeleira na beira do río, o que baixa por Muíños Novos. Foron as primeiras, as que lle deron uso ás flores e as que aprenderon despois ás súas fillas e netas, ... bisnetas que hoxe lles son as mulleres. E así naceu a lenda e naceu o nome: Peitieiros, aínda que fora mellor dicir Peitieiras, mulleres ao fin, nais e avoas.
Foron as primeiras seducidas mais non as únicas nin derradeiras, aínda hoxe uns tras outros son seducidos novamente e veñen parar a estas terras do Miñor, onde o sol quenta especialmente e xa non nos rodea a néboa do río.
De sempre é Peitieiros lugar obrigado de paso, xa sexa para subir ao curro, ou xa sexa para despedir o verán, na festa de San Miguel, mentres contamos e recontamos se houbo ou non boa colleita de millo, como se deron as rabaquetas e probamos o viño novo.
Xa daquela puxemos as castañas no canizo para que sequen ben e logo poidamos comelas máis adiante, porque as nosas castañas comezan caer en agosto e dar, dánse ben en setembro. Xa se sabe: polo San Miguel castañas asadas e viño con mel. Que o mel tamén se recolleu, despois de afumar convenientemente as abellas para que non nos aguilloen mentres lles tiramos os panais, os que pomos a escorrer nas olas e imos chuchando e roubando sen que ninguén nos vexa.
E antes de que remate a festa, aínda podemos poxar por unha parella de quicos ou uns cazapiños, e se hai unha rosca moito mellor, enchémola despensa e ata o San Martiño, non sen antes botar unha cantadela:
San Migueliño das uvas maduras
que tarde nos vés e que pouco nos duras;
se nos viñeras dúas veces ao ano,
¡Quen nos tusira de gordos e sanos!
E así vén o outono e logo a primavera en que as mulleres volven recoller as flores, flores de todas as clases, hoxe para facer alfombras, noutrora para adornar as beiras dos camiños e os arcos, como o que se colocaba no adro, para pasar por baixo mozos e mozas, para adornar a festa. Arcos que se mantiveron ata hai poucos anos na nosa parroquia, a derradeira do Concello de Gondomar en deixar de facelos.
Por iso non nos estraña que no mencer do mundo foran as sereas as que abandonasen gustosas o mar, remontando a Xunqueira do Miñor e elixindo o río Morgadáns para sentir o sol na súa pel salgada, deixando que se secasen e se perdesen as escamas do seu corpo, dourando os cabelos lasos que peiteaban constantemente, co río como espello, desde o alto das pedras que dan nome a un dos barrios máis grandes desta parroquia.
Peroleira
|
|
|
|
|
| Versus cianuro |
|
Esta é a miña contribución ao libro Versus cianuro, poemas contra a mina de ouro de Corcoesto, que se autodefine como "iniciativa poética popular contra a mina de Corcoesto". Está publicado por Caldeirón e nel participan 75 escritor@s.
|
|
|
|
|
| animal ferido |
|
 Unha parte do poema Coiraza, publicado en www.bvg.udc.es en 2002 |
|
|
|
|
| Herdanza, en Retallos de Gondomar do Miñor |
|
 O pasado sábado 15 de decembro, presentouse en Gondomar o libro: Retallos de Gondomar de Miñor, un libro colectivo escrito por 60 veciños e veciñas de Gondomar que foi coordinado polo arquitecto Antonio Soliño. A obra naceu como libro que represente a Gondomar e sexa agasallo de visitantes, ou mesmo habitantes.
En www.valminor.info podedes ler unha crónica da presentación á que non puiden asistir porque aínda non aprendín a estar en dous sitios a un tempo.
Para o libro e ilustrando unha panorámica da Foz do Miñor desde o alto da Paraguda (Peitieiros - Couso, Gondomar)escribín este texto:
Herdanza
Arfa. Só o peito se move no seu corpo tenso que crea unha figura de aparencia guerreira. Desde aquí poderá descubrir a chegada dos homes dacabalo, polos relampos do sol nos seus cascos. E entón sairá correndo de novo, onda aos seus.
Escollérona a ela porque foi a primeira en andar de todos os cativos que naceran aquela primavera, porque nunca enfermara e porque ía cos homes á caza dos porcos bravos. Cando por fin comeza respirar pausadamente, repara nas grandes illas que os defenden do que non se pode ver, mais non deses homes que falan unha lingua estraña e van cubertos de metais refulxentes. Os homes que empuñan os ?gladius?, os homes que rouban todo o que atopan ao seu paso.
Mentres vixía, pensa. Pregúntase se seguirá viva despois de que o sol se poña, se seguirá neste lugar, se poderá seguir adorando as illas que os defenden, se un día outra muller coma ela sentará tamén neste lugar para asexar a chegada doutros guerreiros sanguinarios.
Dous mil anos despois, outros ollos contemplan a distancia, senten a vertixe do Val e procuran as augas de todos os regueiros que conflúen no Miñor: Touróns, Seide, Touteiras ou Morgadáns. Regatos ao pé dos que se ergueron os muíños hoxe esboroados. Desde as pedras do Curutiño do Matalagartos xa non se ve unha extensión de bosques e auga. Tellados e tellados compoñen unha paisaxe profundamente humanizada.
As mulleres e os homes abandonaron os cumes da Paraguda, agora viven onde o río é máis ancho, de costas aos petróglifos, que son a testemuña certa de que a súa estirpe vén de moi, moi lonxe.
Nas terras das que bebe o Miñor, mulleres e homes que non lembramos foron deixando a súa pegada, ás veces imperceptíbel, neses teixos ou érbedos que resistiron ás plantacións de eucaliptos. Outras veces moi próxima, aínda que non reparemos nela, como eses nomes que nos contan a historia de cada pedra, cada volta en que o vento peitea aínda o lombo das eguas indómitas. Sempre nesta lingua que mantemos viva e na que nos gusta dicir: rabaqueta, marrucho, follarca.
É a nosa herdanza. E nós, que a recibimos, debemos entregala, intacta, aos que despois de nós seguirán neste Val, enchéndoo de vida.
Marta Dacosta, xuño 2012
|
|
|
|
|
| Mariñeiro |
|
 O pasado 7 de decembro, nas xornadas "Dez anos de loita por un mar de vida" celebradas en Lira, Carnota, participamos nun recital poético-musical que a través dos versos quería facer memoria da catástrofe.
Tamén en 2003, no mesmo Porto de Lira, houbera outro recital. Daquela o recital fora na punta do espigón. Este ano foi dentro dunha carpa que non era quen de evitar facer que nos sentíramos como nun barco, azoutados polo vento do mar.
Neste recital lin, entre outros, este poema dedicado a meu avó, mariñeiro de Vigo, que foi perdendo a razón ao mesmo tempo que o mar, cheo de piche. O poema foi escrito o 11 de decembro de 2002 e está publicado no libro colectivo da AELG: Alma de beiramar.
MARIÑEIRO
O avó xa non sabe se vai saír ao mar
ou se o barco varou definitivamente
no areal dos oitenta e tres anos aínda
non cumpridos.
O avó xa non sabe se vai saír ao mar
ou se vén de regreso,
e a tarde afoga na ría que se afasta.
O avó xa non sabe que tempo ten a avoa
e segue a ver a moza de dezanove anos.
O avó ten os dedos deformados e rotos
a vista ensombrecida, o coiro renegrido,
leva sal, leva vento incrustado nos ollos,
leva anos de humidade, de salitre,
de medo e noite
ás costas.
O avó non pecha os ollos e deixa que o mar saia
en ondadas enormes.
Quizais sexa mellor
que xa non leve a conta
de saídas e atraques,
quizais sexa mellor
que xa non poida ver
este horizonte negro
esta porta infernal
que nos pechou a ría.
|
|
|
|
|
| Recital de 1998 |
|
 O portal www.poesiagalega.org está a publicar os recitais que Letras de Cal organizara en Compostela.
Entre os recentemente engadidos está un recital realizado o 14 de xullo de 1998, no Rúa Nova, recital presentado por Eduardo Estévez e no que interviñemos Carlos Negro, Miro Villar e eu mesma.
www.poesíagalega.org pode recoller no seu arquivo estes recitais testemuña da actividade poética nos 90 porque Rafa Villar gravounos e gardou as gravacións que agora lle está a ceder a este portal.
Moi boas iniciativas, a de recoller estes recitais no arquivo de poéticas contemporáneas do Consello da Cultura Galega e a de Rafa Villar por ter gravado e gardado tantas palabras. E como non, aínda que como digo entre poema e poema sexa como felicitarme a min mesma, Letras de Cal, un fito na historia da nosa poesía que tanto deu e dará que falar.
Para o catálogo de anécdotas: neste recital lin poemas do libro En atalaia alerta. E lin para pechar o recital o primeiro poema do libro, punto de arranque físico e emocional que relata o abismo ante o cambio que vive o eu poético.
Recital no Rúa Nova
(tomo a foto prestada do blog http://crebas.blogaliza.org/ de Miro Villar) |
|
|
|
|
| de como se constrúe unha imaxe deforme |
|
 falemos da intención
de como se constrúe unha imaxe deforme
de como se colocan sobre a boca fechada
calumnias ignoradas
de como unha presenza é un parto de odio
de como un murmurio vai formando unha lousa
e apaga toda luz que mostre a realidade
falemos da preguiza
de como non importa a limpidez do vidro
de como é máis doado repetir que buscar
de como prende o xoio e devora as tomadas
mentres afoga o pan
a indolencia paira
Acuática alma, 2011 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
