“A mestra que ensinou a amar Galiza” -

As aulas do Colexio Rosalía de Castro tiñan portas corredizas. Non era estraño que, en calquera instante, na metade de calquera clase, se abrisen cun estrondoso golpe e entrase, como unha tromba, Tita, Antía Cal, a directora. Neses casos, o primeiro que pronunciaba era un “Perdoa X” (onde X era o profesor ou profesora que estivese impartindo aulas naquel momento) para, acto seguido, compartir con todo o alumnado algo que ela consideraba de suma importancia para a nosa educación: un artigo de opinión, unha noticia de prensa, unha lembranza evocada por un suceso recente.
Lembro con particular claridade o día que entrou -como sempre, anunciada co golpe de porta e o perdoa...- emocionada tras ler un artigo de Gabriel García Márquez publicado en El País e titulado “Viendo llover en Galicia”. Nel, o Nobel colombiano falaba da súa primeira visita ao noso país, dunha avoa -quizais galega- da que herdara a capacidade de fabular cunha “credulidade que lle permitía vivir nun mundo sobrenatural onde todo era posíbel”, do sabor do lacón a través do que accedera a todo un mundo sensorial onde se mesturaban o gastronómico e o lendario. A Tita, aquel artigo transportábaa a un mundo onde o entusiasmo polas eloxiosas palabras cara ao noso país daquel escritor -que naqueles anos significaba moito- conxurábase co orgullo de ser galega. Un orgullo que se manifestaba nun longo monólogo onde convivían Cunqueiro e Rosalía, Dieste e Castelao, as cantigas de amigo e o coronel Aureliano Buendía. Con frecuencia, aquelas intervencións contaxiaban unha emotividade que a nosa adolescencia nos impedía recoñecer.
Antía Cal, Tita, dedicou toda a súa vida ao ensino, no que foi pioneira da renovación pedagóxica, inspirada pola Institución Libre de Enseñanza e nas novas metodoloxías que se abrían paso en Europa. En pleno franquismo, en 1961, fundou o colexio Rosalía de Castro, un colexio laico, mixto, que introducía formas novidosas de ensinanza e que incluía o inglés -sempre impartido por profesores nativos- e, desde logo, o galego.
A renovación pedagóxica
Filla de emigrantes orixinarios de Muras, Antía Cal, Tita, naceu na Habana en 1923. Cando tiña nove anos regresou á Galiza e instalouse xunto coa súa nai e os seus irmáns en Vigo, mentres o pai permanecía traballando en Cuba.