|
|
|
|
| MEMORIAS DUN NENO LABREGO, UN CLÁSICO |
|
.jpg)
A lectura que propoñemos para despois de Nadal é un clásico, un dos libros de maior éxito editorial en galego: Memorias dun neno labrego de Xosé Neira Vilas.
Como imos ler este libro?
Hai que facer un resumo de cada capítulo e incorporar a un vocabulario as palabras que non coñecemos de cadanseu capítulo. Podes consultar aquí parte das palabras e expresións que aparecen en cada capítulo do libro.
A proba de lectura e entrega dos resumos dos 16 capítulos e léxico consultado do libro será o próximo 16 de xaneiro. |
|
|
|
|
| UNHA LECTURA PARA ANTES DE QUE REMATE O ANO |
|
Imos facer unha lectura breve dun clásico para antes que remate este trimestre.
TRES OBXECTIVOS:
1-Coñecer ao autor: Castelao
Pretendemos achegármonos á xenialidade de A. D. R.Castelao, a súa vida, pero sobre todo a coñecer cinco das súas facetas creativas caricaturista, escritor, ensaísta, dramaturgo e político, que trataremos de ir explicando á vez que lemos.
2-Ler un texto do autor: Un ollo de vidro. Memorias dun esquelete
Trátase dunha pequena obra, a primeira obra narrativa que fixo e que xira sobre un tema recorrente do autor, a morte.
3-Madurar na nosa comprensión lectora: Descubrir os narradores. Ao ler esta obra entramos nun tipo de literatura que xoga a confundir ao lector con distintos narradores, que ten certa complexidade e que esixe unha lectura atenta por parte do lector para poder entender a estrutura coa que está creada.
|
|
|
|
|
| 1ª Avaliación: Contidos |
|
Historia da Lingua galega
LÉXICO:Da historia da lingua.
da gramática
da lingua e sociedade
da tradición oral (Mes de Defuntos)
-A música pax.40
-Denotación/ connotación páx.41
- Sufixos e prefixos pax. 61
LINGUA E SOCIEDADE: Interferencias lingüísticas ver páx.42-43.
GRAMÁTICA:
Substantivos. Debes consultar páx.44
Verbos (verbos regulares). Debes consultar páx.45
Preposicións.
Adverbios
As frases simples e complexas. Tamén podes consultar páx.24.25
LITERATURA:
-A lírica páx. 46-47
-Ritmo e rima pax. 66-67
- A lírica medieval. |
|
|
|
|
| Informe sobre a Música en Galego |
|
Como definirías o seguinte concepto: A música en galego.
Evidentemente a música que usa a lingua galega á que poderíamos engadir aquela música que feita por galegos/as parte ou ten moi presente a terra e a cultura propias. Pois ben que temas, grupos, autores ou intérpretes coñeces dos seguintes estilos musicais?
- A música medieval galego-portuguesa.
- Música Tradicional e os grupos de música tradicional / folk.
- Música Clásica/ Contemporánea: Autores e intérpretes.
• Pop/ Indie
• Rock
• Blues/ Funk/ Soul
• Jazz/ Músicas improvisadas
• Hip-Hop/ Músicas Urbanas
• Músicas do mundo
• Canción de autor
• Música Infantil
• Electrónica
• Metal
• Reggae/ Ska/ Mestizaxe
• Orquestras/ Músicos de verbena
• Coros e grupos vocais
• Salas
• Festivais
• Premios
- Despois de facer un repaso rápido polo teu coñecemento sobre a música en galego: Investiga que son os Premios Martín Códax.
|
|
|
|
|
| Volvemos á gramática: preposicións, adverbios e frases |
|
Repasamos os tipos de palabras que máis nos custa identificar:
Preposicións en galego:
Son unha categoría gramatical invariable que ten como función ligar (que habitualmente ten como núcleo un substantivo, un pronome ou un infinitivo) con outro elemento da oración.
Adverbios en galego:
Son palabras invariables que expresan circunstancias de lugar, tempo , modo , cantidade ou ben afirmación, negación ou dúbida. Funcionan como complemento dun verbo, dun adxectivo ou doutro adverbio.
Bótalle un ollo aos adverbios
Tipos de frases
|
|
|
|
|
| TEMPO DE DEFUNTOS |
|
Chega o Día de Defuntos. En todas as partes comezamos a ver cabazas que representan caras aterradoras que nos invitan a celebrar o Halloween. Pro atención!, non é americano todo o que parece. Ata hai trinta anos por moitas aldeas de Galicia tallábanse cabazas por estas datas, e a día de hoxe cada vez hai máis lugares nos que se está a recuperar esta tradici´n na forma do Samaín.
Hai aproximadamente 2600 anos chegaron a Galicia os pobos celtas. Ademais dos seus adiantos científicos e técnicos, como foi a metalurxia do ferro, tamén trouxeron a súa cultura e as súas crenzas. Os celtas eran politeístas, adoraban a moitos deuses: Dagda (deusa da bondade), Nuada (guerra), Bríxida (lume)… que representaban tanto forzas da natureza como as condicións do espírito. De aí que as súas festas coincidan con determinadas datas relacionadas coas estacións e cos seus cambios. En concreto a festa do 1 de novembro era na honra á deidade Samaín (as follas comezaban a caer, facíase de noite antes e a temperatura baixaba).
Igual que outros pobos, os celtas consideraban as cabezas dos seus inimigos máis que como un botín de guerra como o cerne dos misterios do ser humano. Crían que “aquel que posuise unha caveira posuiría a forza máxica da súa pantasma”.
Cando chegaban as celebracións do Samaín (ao chegaren as longas noites escuras) tense por certo que os celtas colocaban unhas candeas rudimentarias no interior das cabeiras dos inimigos mortos, colocándoas nos cruzamentos de camiños, nos arredores e nas murallas dos seus castros, co obxecto de arrepiaren os inimigos, para asombro e veneración das súas xentes e para esconxurar os perigos. Pensaban que tal día como ese as portas entre o mundo dos vivos e dos mortos estaban abertas, era un día en que os mortos e os vivos podían comunicarse.
É curioso que moitos anos despois o Cristianismo escolleu estas datas para celebraren o Día dos Defuntos e de Todos os Santos. Orixinalmente esta dfesta druídica celta chamábase “ a vixilia de samaín”, así que… de onde vén o nome de Halloween? Vén do intento de cristianizar esta festa pagá. Concretamente cando no ano 830 o papa Gregorio IV dedicou unha capela da igrexa vaticana a “ Todos os Santos” o día 1 de novembro, mudando así a festa que antes se viña celebrando no mes de maio. O novo día foi chamada “ Día de Todos os Santos” (ou All Hallow´s Day en inglés) e cedo chegou o costume de chamar á tardiña antes All Halloweén, que acurtando é Halloween.
Se se busca en libros de etnoloxía polas celebracións que se fan no noso país con ocasión do Día de Defuntos, atoparemos unha serie de costumes ancestrais propios. Desde deixar un oco na mesa ou racións de comida para os defuntos ata facer colares coas castañas novas. A pouco que se pregunte a persoas de máis de corenta anos de diferentes puntos da nosa xeografía (Noia, Catoira, Cedeira, Muxía, Portonovo, Quiroga…)lembran que tamén era habitual por Defuntos coller cabazas, tallarlles unhas caras feroces, poñerlles uns pauciños coma dentes e deixalas nos camiños para asustar os viandantes.
Para saber máis
RESUME O TEXTO e logo responde as seguintes cuestións:
1- Que denominación cres que debemos utilizar para as celebracións tradicionais galegas destes días? Razoa a resposta con dous argumentos. Galicia celebra o Samaín ou o Halloween? Razóa a resposta.
2- Que é un calacú? Que é unha mamuca?
3- O costume de tallar cabazas é tradicional en Galicia ou veu de fóra?
4- A castaña ten valores simbólicos moi interesantes investiga sobre eles.
5- Que outros costumes tradicionais son propios do mes de Novembro no noso país?
|
|
|
|
|
| ALGO DE GRAMÁTICA |
|
Imos lembrar conceptos de gramática xa vistos e procurar asentalos nos próximos días:
Tipos de palabras
Substantivos, adxectivos e verbos. |
|
|
|
|
| O Romance de Don Gaiferos de Mormaltán |
|
Un pobo sen pasado non ten futuro
Castelao
Seguindo a idea de procurar as sementes que deron paso ao futuro a través da lingua, para volver a mirada ao pasado imos reparar nun romance, o máis antigo que se conserva en galego para comezar esa viaxe pola nosa cultura.
Un romance para comezar: O romance de D. Gaiferos de Mormaltán.
Despois de coñecer este romance coñeceremos outro máis moderno sobre a Historia da nosa lingua que imos dividir en partes:
ROMANCE DA LINGUA:
1- As raíces da nosa lingua.
2- O nacemento do galego.
3-Os Séculos Escuros e o Rexurdimento.
4-Século XX e XXI
5- Un esquema para estudar |
|
|
|
|
| Sementadores de esperanza |
|
A landra que non se ve en maio,
non se ve en todo o ano.
Dúas palabras sementar e esperanza, que unidas á lingua que falamos, provocan de inmediato unha mensaxe tremendamente evocadora e positiva, que parte do presente mirando cara ao futuro, capaz de superar un pasado xa esgotado, entendido como un proceso colectivo de progreso e aberto á ilusión dunha nova primavera.
Unha vella canción moi popular en Galicia dicía:
Sementar sementarei,
loguiño de crarear,
en tanto no pobo medre
un meniño, un vello e un cantar.
Un meniño rebuldeiro
que fale na lingua nai
que suba nos pexegueiros
a fruta verde a roubar.
Un vello que dea consellos
un rostro de fume e pan
que conte contos ós nenos
do cuco e do paspallás.
Un cantar de redención
que troque a desolación
nun limpo e craro alborear.
Logo, deixáime morrer,
entre dous regos, queimado,
cando veñan os solpores
dos homes esfamiados.
Resume nun parágrafo e coas túas palabras o que cres que esta canción nos transmite.
Trátase dunha reflexión sobre a lingua e a sociedade.
Así o dixo: Irene Area (2º ESO A)
A lingua é o mecanismo que temos os seres humanos para sementar a esperanza nunha persoa. As palabras permíntennos transmitir a esperanza, que nós podemos ter, a outras persoas. Deste xeito como a landra que nós plantamos mediante os nosos consellos pode chegar converténdose nunha forte árbore que despois inculcará esperanza nas persoas que a perderon.
|
|
|
|
|
| Probas modelo para setembro |
|
1ª AVALIACIÓN:
1-Etapas previas ao nacemento do galego (Substrato e superestrato).
2- O nacemento e o seu esplendor medieval.
3- A decadencia, os Séculos escuros e a ilustración.
4- Provincialismo e Rexurdimento do XIX cara ao Galeguismo de 1900.
5- O século XX e o galego.
*Podes escoller entre calquera das preguntas anteriores sobre a Historia da Lingua e
- Prexuízos Lingüísticos: Define e enuncia os principais prexuízos sobre o galego
6- GRAMÁTICA: De que xénero son: _ cárcere, _ arume, _ orixe, _ ponte, _ sebe, _ sede, _ sentinela, _ síndrome,
_ suor, _ viruxe _ berce, _ legume, _ costume, _ couce, _ cume, _ cuspe, _ diadema, _ dote, _ fel, _ friame, _ til, _ ubre _ alma, _ árbore, _ arte, _ auga, _ canle, _ calor, _ cor/color, dor /dolor, _ fronte, _ marxe, _ orde, _ labor, _ leite, _ lume, _ mel, _ nariz, _ pelame, _ riso, _ sal, _ sangue, _ sinal, _ sorriso, _ lume,
Constrúe o plural: cal: tal: fiel: cruel: animal: papel: civil: túnel: mísil: réptil: téxtil: amábel: agradábel: chuchamel: ollomol:
martes /lapis/ marroquí/ rei/ candil útil
7- Escribe o feminino das seguintes palabras:
Bailarín/ lacazán/ varón/ escritor/ refén/ humano/
intérprete/ estudante/ ancián/ aldeán/ paspán/ cidadán/ elefante/ sobriño/ Afgán / insán/ urbano/ lugués/
-Escribe o plural das seguintes palabras: control/zulú/aerosol/cartafol/oasis/dolmen
8-Conxugar os verbos Tempos do verbo en indicativo e subxuntivo e conxugar unha forma verbal de cada tempo do verbo andar:
9-LITERATURA: Os xéneros literarios. Tipos de narradores.
10-Analiza as seguintes frases: A casa de portas vermellas / Nestas praias tan luminosas.
2ª AVALIACIÓN
1-Léxico: define coas túas palabras: Paleolítico, Bifaces, Mesolítico, Neolítico, Idade de Bronce, Idade de Ferro, Cultura Castrexa (cuncheiro, fusaiolas, fíbulas, peites...), Romanización (ánfora, áncora, aras e estelas)
2-Expresión: Tipos de textos xornalísticos:
3- Gramática: Conxuga enteiros os verbos IR / DICIR
4- Pronomes: Substitúe o OD e OI polos pronomes átonos que correspondan:
Botei o sal ás lentellas.
Como non ensinaches os deberes aos profesores?
Latexaba o corazón ás rapazas na alborada
Teu pai mercou un piso para vós.
Saúda a Xurxo da miña parte.
Nunca mercarei unha bicicleta para ti.
5- Coloca nas seguintes oracións te/che (fíxate se son OD ou OI):
…..busquei …. o libro
Non …… lanzaron …. o balón.
…. esperei….. na rúa a que …. deran ….. o coche.
Sempre…. chegaron….. os cartos.
Quen ……dixo ….. que ….. quería …. ver….. onte?
6-Lingua e sociedade: A)Distingue normalización de normativización. B)Cadro do proceso de normativización ao longo do tempo:
7- O pergamino Vindel por que é un tesouro? Quen era Vindel? Que Martín Códax?
8. Explica cal destas cantigas é de amigo e os seus principais recursos:
Ondas do mar de Vigo,
se vistes meu amigo.
E , ai Deus!, se verrá cedo.
Ondas do mar levado,
se vistes meu amado,
E , ai Deus!, se verrá cedo.
Se vistes meu amigo,
o porque eu sospiro.
E , ai Deus!, se verrá cedo.
Se vistes meu amado,
o por que hei gran coidado.
E , ai Deus!, se verrá cedo.
-----------------------------------
Un tal home sei eu, ai ben tallada,
que por vós ten a sa morte chegada;
vede quen é, e seed’en nembrada:
eu, mia dona.
Un tal home sei eu que preto sente
de ssi morte chegada certamente;
vede quen é, e véñavos en mente:
eu, mia dona.
Un tal home sei eu; aquest’oide:
que por vós morr’e volo en partide,
vede quen é, e non xe vos obride:
eu, mia dona.
9- Rosalía de Castro: vida, obra e temáticas da súa produción en galego.
10- Elementos da estrutura narrativa na novela A Cova da Moura:
Tipo de narrador / personaxes / a historia (trama) e os tempos externos.
3ª AVALIACIÓN:
1- LÉXICO: Que é un xentilicio e un topónimos? Escribe sete topónimos de Marín e cinco xentilicios de Galicia:
LÉXICO DO MAR. Escribe o nome de 25 peixes e mariscos.
Sinónimos de:
xurelo, rabada, patagullo e rincha
2- Substitúe o OD e OI polos pronomes átonos que correspondan e colócaos correctamente:
Exemplo: Facía un poema para o seu amigo: Facía o (OD) + lle(OI)= Facíallo
Botei o sal ás lentellas.
Como non ensinaches os deberes aos profesores?
Latexaba o corazón ás rapazas na alborada
Teu pai mercou un piso para vós.
Saúda a Xurxo da miña parte.
Nunca mercarei unha bicicleta para ti.
Coloca só no oco onde corresponda nas seguintes oracións te/che (fíxate se son OD ou OI):
…..busquei …. o libro
Non …… lanzaron …. o balón.
…. esperei….. na rúa a que …. deran ….. o coche.
Sempre…. chegaron….. os cartos.
Quen ……dixo ….. que ….. quería …. ver….. onte?
4-Verbos irregulares CONXUGA o VERBO IR e SABER
5-LINGUA E SOCIEDADE: Explica as catro variedades da lingua.
6-LUSOFONÍA OU GALEGOFONÍA? Quen era Camoes?
7-LITERATURA: Define teatro, e explica a tipoloxia dun texto dramático.
Cales son os subxéneros teatrais, defíneos brevemente.
8- LETRAS GALEGAS 2018: Vida e obra de____________________________
9-EXPRESIÓN: A muller galega ao longo dos tempos: Comenta a situación da muller na Idade Media, no século de Rosalía, no século XX e nos nosos días. (mínimo 20 liñas)
10-PLAN LECTOR: Explica o papel da muller na novela Tras da sombra do Bruxo. (Mínimo 10 liñas)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
