A aparición dos mortais tamén é un tema abordado por Hesíodo, escritor grego do VI a. C. neste caso nun texto sobre as idades do home do seu libro "Os traballos e o días".
Cuestións:
1- Despois de ler o texto na aula, imos resumir o seu contido atendendo as distintas etapas:
Idade de Ouro:
Idade de Prata:
Idade de Bronce:
Idade dos Heroes:
Idade de Ferro:
2- Compara estas cinco idades coas que relata Ovidio o poeta latino do século I nas súas Metamorfoses:
Imos realizar na aula de Cultura Clásica- Informática un pequeno audiovisual sobre o mito de Prometeo tomando como base un cómic e coa intención de afondar e estudar sobre un dos mitos máis coñecidos da mitoloxía grega, sobre un dos deuses máis relacionados coa propia existencia do ser humano:
PROMETEO E OS MORTAIS
Quam satus Iapeto, mixtam pluvialibus undis,
Finxit in effigiem moderantum cuncta deorum,
Pronaque cum spectent animalia cetera terram,
Os homini sublime dedit caelumque videre
Iussit et erectos ad sidera tollere vultus?
Tellus induit ignotas hominum conversa figuras.
OVIDIO Metamorphoses, I 82-88
Coa terra amasada en auga de chuvia o fillo de Xápeto
crea figuras co molde dos deuses que todo o controlan.
Se ben os demais animais ollan á terra inclinados
fíxolle ao home un rostro altivo e que ao ceo altivo mirase
dispuxo e cara ás estrelas alzase ergueita cabeza?
Así a Terra remodelada vestiuse de imaxes estrañas de homes.
"Fillos do Titán Xápeto e Clímene, castigados por Zeus
Xápeto levouse á moza Clímene, Oceánide de fermosos nocellos e subiu ao seu mesmo leito. Esta deulle varios fillos, o intrépido Atlas, e pariu ao moi ilustre Menecio, ao mañoso e astuto Prometeo e ao torpe Epimeteo,que foi desde un principio sempre ruína para os homes que se alimentan de pan. Pois el por primeira vez aceptou unha xoven muller modelada por Zeus. Ao violento Menecio, Zeus de ampla mirada afundiuno no Érebo, alcanzándoo co ardente raio, pola súa insolencia e desmedida audacia. Atlas sostén o vasto ceo a causa dunha imperiosa fatalidade alá nos confíns da terra, á entrada do país das Hespérides de fina voz, apoiándoo na súa cabeza e infatigables brazos; pois esta sorte lle asignou como lote o prudente Zeus. A Prometeo abundante en recursos atoulle con irrompibles ligaduras, dolorosas cadeas, que meteu a través dunha columna e lanzou sobre el a súa aguia de amplas ás. Esta comíalle o fígado inmortal e aquel durante a noite crecía por todas partes na mesma proporción que durante o día devoraba a ave de amplas ás. Matouna Heracles, ilustre fillo de Alcmena de fermosos nocellos e librou do seu horrible tormento ao Xapetónida, dando fin ás súas inquedanzas non sen o consentimento de Zeus Olímpico que reina nas alturas, senón para que a fama de Heracles, nacido en Tebas, fora maior aínda que antes sobre a terra fecunda. Por estes anhelos favorecía ao seu moi ilustre fillo e, aínda que irritado, calmou a cólera que antes tiña desde que Prometeo combateu a vontade do moi poderoso Cronión." ( HESÍODO, Teogonía 507-534)
OS PROBLEMAS CON ZEUS
Pero Prometeo despois de crear ao home enfrontaríase a unha serie de problemas con Zeus por protexer a estes novos seres.
CUESTIÓNS: 1-Cales foron estes problemas con Zeus? Resume o mito.
2-Cal foi o castigo que Zeus lles envía aos humanos baixo a forma dun agasallo para Epimeteo?
3-INVESTIGA: Cal foi o castigo que lle espera a Prometeo? Zeus, ademais sabía que Prometeo gardaba un segredo sobre a súa descendencia, por iso negouse a liberalo do seu castigo ata que logrou unha resposta clara a aquel misterio que gardaba o Titán. Saberías ti explicar cal é ese segredo?
Toca volver a mirar o mapa da Grecia Antiga para ir fixando esta xeografía que estamos citando como referencia espacial substancial dos mitos. A espazosa Tesalia, lugar onde se desenvolve a Titanomaquia, a illa onde nace Zeus, o monte residencia dos deuses, mesmo o volcán que aínda hoxe nos lembra onde está atrapado Tifón...
Pois ben imos trazar unha panorámica a través de dúas actividades: A visualización do seguinte vídeo:
A XEOGRAFÍA DA GRECIA ANTIGA
Grecia é un país moi montañoso con estreitos vales e pequenas chairas costeiras onde se concentrou tradicionalmente a poboación. As montañas continentais penetran no mar formando unha costa moi recortada e numerosas illas o que propiciou o aillamento de comunidades dispersas e mal comunicadas por terra que conforman un país de pequenas comarcas, divididas politicamente e fragmentadas en dialectos. Grecia pois viviu cara ao mar, do que ningún punto dista do mar máis de 90 km, xogou dende sempre un papel de unión (de feito a palabra Πόντοs, ademais de ?mar? significa ?camiño?).
O clima no norte é de tipo continental invernos curtos e fríos, pero nas illas é algo máis cálido, sendo os veráns moi calurosos. A chuvia máis ben escasa e lugares como Creta, unha gran illa con clima subtropical.
A vexetación é a típica mediterránea bosques de coníferas (piñeiros e cipreses), plantas aromáticas e os cultivos de cereais, oliveiras e viñas que ocupan o pouco terreo arable (un 18%). Se Arcadia é a terra ?osos?, tamén hai lugares onde se crían cabalos, e rabaños de cabuxas e ovellas. Sendo unha incógnita se antigamente existían leóns como nos conta Homero.
Hélade (Ελλάδα) era o nome do país derivado de Helen, padre mítico dos heroes que dan lugar ás distintas estirpes helénicas. O nome de Grecia provén da tribo dos Graii coa que entraron en contacto os pobos de Italia e co que eles coñecerían aos restantes gregos.
Para coñecermos mellor a Antiga Grecia seguiremos o seguinte esquema da súa xeografía:
1- A GRECIA CONTINENTAL:
1.1- A GRECIA SEPTENTRIONAL
1.2- A GRECIA CENTRAL.
1.3- A GRECIA MERIDIONAL OU PENÍNSULA DO PELOPONESO
2- A GRECIA INSULAR:
2.1- ILLAS XÓNICAS.
2.2- ILLAS CÍCLADAS E ESPÓRADAS
2.3- AS GRANDES ILLAS: EUBEA, CRETA E CHIPRE.
3- A GRECIA COLONIAL:
3.1- ASIA MENOR
3.2- A MAGNA GRECIA
3.3- OUTROS LUGARES DE COLONIZACIÓN
Prosigamos co relato no momento no que se narra a Titanomaquia na Teogonía de Hesíodo:
Xa facía tempo que loitaban soportando dolorosas fatigas enfrontados uns contra outros en violentos combates, os deuses Titáns e os que naceron de Cronos; os Titáns dende a cima do Otris, e dende o Olimpo, os deuses dadores de bens aos que pariu Rea, de fermosos cabelos, deitada con Cronos... levaban xa combatendo en conxunto máis de dez anos. E non se vía solución da dura contenda, nin final a favor de uns ou dos outros, senón que o resultado da guerra permanecía indeciso...
Mais a Briareo, a Coto e a Xiges, o Crónida e os demais deuses inmortais que concibiu Rea, de fermosos cabelos, conducíronnos de novo á luzseguindo as indicacións de Xea. Esta explicoulles que coa súa axuda conseguirían a vitoria e... Zeus ofreceu a todos os alimentos, néctar e ambrosía, que os propios deuses comen, e creceu no peito de todos ardorosa paixón, cando probaron o néctar e a deliciosa ambrosía.
-?Escoitádeme! - díxolle Zeus aos ilustres fillos de Xea e Urano- Por longo tempo xa enfrontados uns cos outros, loitamos todos os días pola vitoria e o poder, os deuses Titáns e os que nacemos de Cronos. Pero agora mostrade vós vosa terrible forza e invencibles brazos contra os Titáns en funesta loita, recordando a nosa doce amizade e como despois de tantos tormentos baixo dolorosa cadea, de novo viñestes á luz saíndo da escura tebra por decisión nosa.?...
Provocaron aquel día unha loita terrible todos, femias e varóns, os deuses Titáns e os que naceron de Cronos e aqueles aos que Zeus, mergullados no Érebo baixo a terra, trouxo á luz, terribles, violentos e dotados de formidable vigor. Cen brazos saían axitadamente dos seus ombros, para todos igual, e a cada un cincuenta cabezas nacíanlle dos ombros, sobre robustos membros...Terriblemente resoou o inmenso Ponto e a terra retumbou con gran estrondo...A violenta sacudida das pisadas chegou ata o tebroso Tártaro...
Xa non contiña Zeus a súa furia lanzando sen cesar relampos, avanzaba sen deterse; os raios, xunto co trono e o relampo, voaban dende a súa poderosa man. Por todos lados resoaba a terra portadora de vida envolta en lapas... Tanto estrondo produciuse ao chocar os deuses en combate! Ao mesmo tempo, os ventos expandían con estrépito a conmoción, o po, o trono, o relampo e o flamante raio, armas do poderoso Zeus, e levaban o balbordo e o clamor en medio de ambos...Entón aqueles, Coto, Briareo e Xiges insaciable de loita, na vangarda provocaron un violento combate. Trescentas rochas lanzaban sen respiro coas súas poderosas mans e cubriron por completo con estes proxectís aos Titáns.
(Texto adaptado)
O escritor latino Ovidio tras narrar a Titanomaquía, a guerra entre os Titáns e os Olímpicos, di sobre Saturno:
Postquam Saturno tenebrosa in Tartara misso
sub Iove mundus erat...
Unha vez enviado Saturno(Cronos) ao tebroso Tártaro, o mundos estaba baixo o poder de Xúpiter(Zeus na súa denominación grega).
Fíxate nas denominacións grega e latina dos deuses citados e vaite acostumando a usar ambas.
CUESTIÓNS:
1-Bótalle agora unha ollada a este anaco de vídeo para logo facer un resumo:
Sabías que o nome de Zeus é indoeuropeo e deriva da palabra deiwos, que significa ?ceo brillante?, o mesmo nome aparece no Diespiter (Iúpiter) romano, no deus indio do ceo Dyaus Pita, e no termo xermánico Tuesday (dia de Thor). A mesma raíz aparece no grego eudia (bo tempo) e no latín, deus, dios e dies (día). Zeus aparece aquí xunto a outros, como o pai ceo, baixo a imaxe do luminoso ceo diurno. A esta engádense imaxes de tormenta: a do que reúne as nubes, a do que amaba os raios e os tronos. Todas as súas epifanías ou aparicións son espectaculares: brilla como o sol, lanza raios, fai resplandecer os seus relampos e amorea as nubes negras ao ruchando o sobrecello. A aguia voa nas alturas manifestando a súa presenza.
INVESTIGA SOBRE A INFANCIA DE ZEUS
Varios son os mitos procedentes de distintos textos posteriores a Hesíodo que relatan a infancia de Zeus en Creta. Procura información sobre:
1- Quen o coidaba na cova? Quen era Amaltea e Melita? Que animal o visitaba a diario para darlle a ambrosía que lle daba o vigor propio dun inmortal?
2- Que relación din que tivo coa Titánide Metis?
3- Contan que foi Metis quen lle axudou a elaborar un beberaxe que lle tiña que dar a Cronos.
4- Quen eran os Curetes ou Coribantes?
CUESTIÓNS:SOBRE A TITANOMAQUIA
1- Onde e por quen foron desterrados Brontes, Estéropes e Arxes? Quen son ?o Crónida (repara no nome) e os demais deuses inmortais que concibiu Rea??
2- Procura sobe un mapa de Grecia os espazos máis importantes nesta guerra (os mitolóxicos e os reais) Creta, Pitia, Olimpo, Otris, Tesalia, ...
3- Que é a Titanomaquía? Onde residen os contrincantes destas batallas interminables? Cando durou esta guerra?
4- Quen lle indica a Zeus que vaia falar cos Uránidas? Como os convence?
5- Que nome xenérico reciben os uranidas Coto, Briareo e Xiges? Como era o seu corpo? Que produce un gran estrondo audible tanto no ceo como no máis profundo do Tártaro?
A Teogonía de Hesíodo (autor do século VII a. C.) é o libro que mellor nos narra a Cosmogonía, é dicir, a creación do Cosmos(universo ou natureza ordenada). Efectivamente os gregos antigos pensaban que a función dos deuses era a de ordear a natureza caótica nun principio.
Despois da aparición no medio do Caos de Xea e de Urano e da súa complicada descendencia, Hesíodo narra na Teogonía a creación doutras criaturas descendentes do Caos entre as que sitúa nun lugar destacado a Nix (a Noite).
Logo comeza a enumeración dunha longa serie de novas criaturas enxendradas polos Titáns e as Titánides, descendentes de Xea e Urano. Imos deter a nosa atención en Cronos e de Rea.
Seguindo o mito a través do relato épico de Hesíodo, poderás comprobar e ir respostando ás cuestións claves desta parte importantísima da TEOGONÍA:
Os Fillos de Rea e Cronos
Rea, entregada a Cronos, tivo famosos fillos: Hestia, Deméter, Hera de áureas sandalias, o poderoso Hades que reside baixo a terra con implacable corazón, o resoante Ennosixeo (Poseidón) e o prudente Zeus, pai de deuses e homes, por cuxo trono treme extensa terra.
Aos primeiros papounos o poderoso Cronos segundo ían chegando aos seus xeonllos dende o sagrado ventre da súa nai, conducíndose así para que ningún outro dos ilustres descendentes de Urano tivese dignidade real entre os Inmortais. Pois sabía por Xea e o estrelado Urano que era o seu destino sucumbir a mans do seu propio fillo, por poderoso que fora, vítima dos proxectos do gran Zeus. Por elo non tiña descoidada a vixilancia, senón que, sempre ao asexo, ía tragando aos seus fillos; e Rea sufría terriblemente.
Pero Rea cando xa estaba a punto de dar á luz a Zeus, pai de deuses e homes, entón suplicou axiña aos seus pais, os dela, Xea e o estrelado Urano, que lle axudasen a urdir unha estrataxema para ter ocultamente o parto do seu fillo e vingar as Erinias do seu pai e dos fillos que se tragou o poderoso Cronos de mente retorta. Aqueles escoitaron atentamente a súa filla e obedecérona; puxérona ambos ao corrente de canto estaba decretado que ocorrese respecto ao rei Cronos e ao seu intrépido fillo, e enviárona a Licto, a un rico pobo de Creta, cando xa estaba a punto de parir ao máis novo dos seus fillos, o poderoso Zeus. A este recolleuno a monstruosa Xea para crialo e coidalo na espazosa Creta. Alí dirixiuse, levándolle, ao amparo da rápida negra noite, en primeiro lugar, a Licto. Colleuno no seu colo e ocultouno nunha profunda gruta, baixo as entrañas da divina terra, no monte Exeo de densa fraga.
Rea envolvendo en panos unha enorme pedra, púxoa nas mans do gran soberano Uránida, rei dos primeiros deuses. Agarrouna entón coas súas mans e aquel introduciuna no seu estómago, ¡desgraciado! Non advertiu no seu corazón que, a cambio da pedra, ficaba para o futuro o seu invencible e imperturbable fillo, que axiña, vencéndoo coa súa forza e as súas propias mans,ía privarlle da súa dignidade e reinar entre os Inmortais.
Rapidamente medraron logo o vigor e os fermosos membros do soberano. E ao cabo dun ano,o poderoso Cronos, de mente retorta, botou fóra de novo a súa prole, enganado polas hábiles indicacións de Xea, vencido pola forza e habilidade do seu fillo. Primeiro vomitou a pedra, última cousa que enguliu; e Zeus cravouna sobre a extensa terra, na sacratísima Pito, nos vales ao pé do Parnaso, monumento para a posteridade, marabilla para os homes mortais. Librou aos seus tíos paternos das súas dolorosas cadeas, aos Uránidas Brontes, Estéropes e o vigoroso Arxes, aos que insensatamente encadeou seu pai; gardáronlle gratitude polos seus beneficios e aqueles agasalláronlle co trono, o raio e o relampo; antes tíñaos ocultos a enorme Xea, e con eles seguro goberna a mortais e inmortais.
CUESTIÓNS:
1- Cales son os nomes dos fillos de Cronos e Rea? Procura o seu nome en grego e en latín.
2- Por que Cronos era un cu de medo?
3- Quen son as Erinias, denominadas en latín Furias? Como naceran?
4- Onde naceu Zeus?
5- Procura unha, dous ou tres ilustracións da entrega de Rea a Cronos dalgún dos seus fillos, mesmo da pedra envolta en panos.
6- Contan que sendo xa Zeus o deus supremo, feito o sorteo para repartir poderes e territorios sobre os que gobernar, mandara a dúas aguias que voasen dende os estremos da superficie terrestre unha dende oriente, a outra dende occidente coa intención de que, cando se atopasen xusto no centro da extensa superficie da terra, deixasen caer alí mesmo, no centro do mundo a pedra que vomitara Cronos. Os gregos din que esa pedra está aínda nun lugar sagrado. Como se chama ese lugar sagrado onde reside a sacerdotisa Pitia? Busca unha foto desa pedra que aínda existe nese lugar que chaman ónfalos.
7- Se Uránida significa: ?fillo de Urano? quen é o gran soberano Uránida?
8- Con que outro nome xenérico son coñecidos os Uránidas Brontes (trono), Estéropes (raio) e o vigoroso Arxes (relampo ou resplandor)? Que quere dicir ese nome co que se identifican as tres criaturas?
Os alumnos/as de Cultura clásica deben de editar o seu propio caderno dixital que deberán ir editando coidadosamente. Serán logo editores.
Realizar os seguintes traballos obridatorios e avaliables:
1º- Unha definición da Cultura Clásica e o meu mapa 0 da Cultura Clásica (xeografía)
2º- Un traballo sobre o neno salvaxe baixo o lema en principio foi a palabra!!! ( De onte a hoxe).
3º- Un traballo sobre as porcentaxes e a razón das mesmas nas orixes dos nomes da clase (sociedade)
4º- Sobre a marabillosa invención da escrita (historia)
5º- Sobre a Pedra Rosetta (lingua)
6º- A evolución da deusa nai da prehistoria á Grecia arcaica. (arte-mitos).
Puntuación:
ORIXINAL: 2
CONTIDO: 5
CORRECCIÓN ORTOGRÁFICA: 1
PRESENTACIÓN CORRECTA E EN PRAZO: Ilustracións axeitadas e formato 2
Sabías que os romanos tamén celebraban o Día de Defuntos? Eles realizaban unhas festas denominadas FERALIA nas que levaban aos mortos ofrendas. Fíxate neste texto do autor latino Ovidio:
"Estando os romanos entregados a longas guerras con belicosos exércitos, esqueceron a celebración dos Días dos Defuntos. Este esquecemento non quedou impune:...Contan -aínda que eu me resisto a crelo- que os nosos antepasados saíron das súas tumbas e comezaron a laiarse no medio do silencio da noite; e aseguran que a través das rúas da cidade e por amplos campos andaron ululando os espíritos sen forma, unha morea de pantasmas...
...Estes días as etéreas almas e os corpos que recibiron sepultura andan errantes; estes días as sombras dos mortos toman os alimentos que se lles ofrendaron... A este día denominárono Feralia porque se lles leva aos defuntos os honores debidos. Este é o último día para aplacar aos Manes."
Cuestións:
1- Lembrades algunha comitiva de mortos que anden errantes polos camiños na nosa terra? Por que cres que hai quen di que Galicia é o país dos mortos?
2-Quen son os Deuses Manes? Para responder a esta pregunta convén que lle botes unha ollada á unha inscrición funeraria en latín calquera xa que adoitaban estar encabezadas por tres letras: D. M. S. que significaba: Diis Manibus Sacrum (Consagrada aos Deuses Manes). Eran logo os espíritos dos familiares que ao morrer pasaban a ser considerados divindades protectoras da familia e da casa.
3- Un pequeno traballo de investigación e tradución:
A epigrafía (επι-γραφή: escrito enriba ou sobre "επι ") é o estudo das inscricións gravadas en pedra ou outros materiais permanentes como o metal, a ciencia de clasificalas no seu contexto cultural e data, explicándoas e vendo que conclusións se poden extraer delas.
3a) Quen está enterrado nas estelas que aparecen nas seguintes inscricións? Un home ou unha muller? Fíxate nas letras que suliñamos e nas formas verbais que veñen detrás:
HIC SITUS EST.
HIC SITA EST
HIC SITI SUNT.
Estela é un monumento funerario colocado verticalmente no lugar onde estaba unha tumba. Lembran ao defunto nunha inscrición commemorativa. Adoitan levar como encabezamento as letras D.M.S.
As inscricións funerarias denominadas estelas constan das seguintes partes normalmente ( ver a ilustración desta entrada):
-Invocan aos Deuses Manes ( D. M. S.)
-Nome do defunto
-Idade con que morreu.
-Persoa/s que erixe/n o monumento: F(aciendum)C(uravit).
-Fórmula final: H.S.E. e/ou o desexo de despedida coa tamén coñecida fórmula S.T.T.L. "Sit Tibi Terra Levis" (Que che sexa a terra lixeira)ou outra máis sinxela H. S. S:"Hic Siti Sunt" (aquí están sepultados)
Vexamos un par de exemplos dunha estela:
D(is) M(anibus) S(acrum) / Consagrada aos Deuses Manes
SENT(io) SACOMIO / Sentio Sacomio
ANN(orum). VIIII. SEN(tia) / de 9 anos de idade. Sentia
LUCROSA FILIO / Lucrosa para o seu fillo
PIENTISSIMO F(aciendum) C(uravit) / piadosísimo mandouna facer.
H(ic) S(itus) E(st) S(it) T(ibi) T(erra) L(evis) Aquí está enterrado, Que che sexa a terra leve!
D.M.S Consagrada aos Deuses Manes
L(UCIO) IULIO Lucio Xulio
AMOENO. Amoeno
ANN(OS) XXXIIII Viviu 34 anos
H(IC) S(ITUS) E(ST). Aquí está enterrado.
STTL Que a terra che sexa leve.
CASIA AMOENA Casia Amoena
FILIO PIISSIMO para o seu moi piadoso fillo
FECIT mandouna facer.
3b) Das distintas partes que habitualmente presenta unha inscrición nunha estela, cales son as que aparecen nestas dúas lápidas romanas atopadas en Galicia?
URBANILLA ANNORUM XXV. (A Estrada)
CUM QUI VIXIT ANNOS XVIII (Lugo)
Os mortos tamén falan
O costume romano de enterrar (in humus: inhumar) era máis frecuente entre as persoas de posición, aínda que normalmente se facía unha incineración (in cinis) previa e logo se enterraban as cinzas onde se colocaban unha estela. En non poucos casos a inscrición dirixíase ao que estaba a ler, son as lápidas parlantes, como se os espíritos dos mortos falasen cos vivos. Fixádevos nesta inscrición dunha lápida parlante:
UT, QUI LEGIS DICAS: "SIT TIBI TERRA LEVIS" (Lugo)
"Para que ti, que les, digas "Que che sexa a terra lixeira"
Para saber máis
4- Esta primeira entrada terá unha continuidade, pero para coñecer máis estelas imos a tres casos moi coñecidos da cidade de Mérida. Grazas a estas tres inscricións funerarias coñeceremos á rapaza da vosa idade Lutatia e a taberneira Sentia Amarantis. Que nos podes contar acerca delas?
5- O caso da Estela de Santa Comba. Investiga onde, como foi atopada e cal é a información que aporta esta singular estela.
Seguindo a Hesíodo (autor grego do século VIII a. C.) e a Ovidio (autor latino do século I a.c.) que foron dous autores que quixeron organizar os relatos da mitoloxía grega, imos comezar o noso relato de mitos pola COSMOGONÍA, é dicir, o comezo ou a orixe do Cosmos (*Cosmos- un universo ordenado/ e -gonía: a orixe ou o comezo).
Lembrade que a Mitoloxía grega pasa por ser unha das máis orixinais do mundo por:
- Estar bastante ben conservada.
- Manifestar certa complexidade.
- Entender a Cosmogonía dun xeito distinto a outras moitas mitoloxías.
Como contaban o comezo do mundo os antigos gregos aos seus fillos? Do mesmo xeito imos dar principio nós ao relato.
Hesíodo autor da Teogonía.
O noso relato debe seguir a lectura atenta das palabras da Teogonía de Hesíodo:
ἤτοι μὲν πρώτιστα Χάος γένετ?·
"En principio existiu o Caos..."
O concepto de Caos
Vén do grego antigo Χάος, ?espazo que se abre?, ou ?fenda?, procede do verbo χάω, que en formas derivadas significa ?boquexar?, ?abrirse unha herida? ou ?abrirse unha caverna?.
Pero como era o Caos? Para responder iremos ao texto latino de Ovidio que nos primeiros versos da súa Metamorfoses di:
Ante mare et terras et, quod tegit omnia, caelum
unus erat toto naturae vultus in orbe,
quem dixere Chaos, rudis indigestaque moles?
"Antes do mar e das terras e do ceo que todo o cobre,
a natureza tiña un só aspecto en toda a súa extensión,
á cal chamaron Caos, unha mole confusa e revolta..."
As metamorfoses, I ( 5-7) Ovidio
CUESTIÓNS
1-Segue lendo o texto de Ovidio e procura unha boa definición do Caos:
...quem dixere Chaos, rudis indigestaque moles
nec quicquam nisi pondus iners congestaque eodem
non bene iunctarum discordia semina rerum.
Nullus adhuc mundo praebebat lumina Titan,.. 10
...a cal chamaron Caos, unha mole confusa e revolta
un peso inerte e máis nada, no mesmo lugar concentrada
a semente aínda en conflito das cousas non ben compactas.
Aínda ningún Titán fornecera de luz aquel mundo... 10
sic erat instabilis tellus, innabilis unda,
lucis egens aer; nulli sua forma manebat,
obstabatque aliis aliud, quia corpore in uno
frigida pugnabant calidis, umentia siccis,
mollida cum duris, sine pondere, habentia pondus. 20
...así era unha terra inestable, as augas innavegables
un aire carente de luz; no seu estado nada duraba,
todos contra todos loitaban porque nun mesmo
ser combatían frío e calor, humidade e secura,
brandura e dureza, o que non ten peso co que ten gravidade. 20
Todo era, pero non había nada, todo estaba nun completo desorde, o Caos. Logo naceron os deuses para organizar a natureza á que chamaron Cosmos (o universo en orde).
2- Redacta un texto no que describas o Caos ese aspecto primixenio que presentaba a Natureza.
3- Cales son as principais criaturas que nacen do Caos segundo Hesíodo? Imos realizar unha pequena árbore xenealóxica.
.jpg)
Imos realizar na aula de Cultura Clásica- Informática un pequeno audiovisual sobre o mito de Prometeo tomando como base un cómic e coa intención de afondar e estudar sobre un dos mitos máis coñecidos da mitoloxía grega, sobre un dos deuses máis relacionados coa propia existencia do ser humano:
SOBRE A GUERRA DOS TITÁNS CONTRA OLÍMPICOS
A Teogonía de Hesíodo (autor do século VII a. C.) é o libro que mellor nos narra a Cosmogonía, é dicir, a creación do Cosmos(universo ou natureza ordenada). Efectivamente os gregos antigos pensaban que a función dos deuses era a de ordear a natureza caótica nun principio.
Sabías que os romanos tamén celebraban o Día de Defuntos? Eles realizaban unhas festas denominadas FERALIA nas que levaban aos mortos ofrendas. Fíxate neste texto do autor latino Ovidio:
Seguindo a Hesíodo (autor grego do século VIII a. C.) e a Ovidio (autor latino do século I a.c.) que foron dous autores que quixeron organizar os relatos da mitoloxía grega, imos comezar o noso relato de mitos pola COSMOGONÍA, é dicir, o comezo ou a orixe do Cosmos (*Cosmos- un universo ordenado/ e -gonía: a orixe ou o comezo).