| Blog da Comisión Cultural MARTÍN SARMIENTO de Vilafranca para a potenciación do uso do galego nos centros do ensino no Bierzo e a promoción dos Intercambios escolares Bierzo-Galicia. |
|
|
| O meu perfil |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Carta dun alumno de galego no Bierzo |
|
Está a difundirse pola rede esta carta dun alumno de galego de Vilafranca do Bierzo:
Carta dun alumno que quere estudar galego
"É obvio que o galego non é totalmente inmune aos cambios propios dunha lingua, pero cando falamos dunha rexión que está fóra de Galiza onde tamén se fala galego a situación aínda se volve máis precaria.
Falo da rexión do Bierzo, no noroeste de Castela e León, lugar onde o galego forma parte da súa cultura e onde, desde hai algo máis dunha década, está presente no ámbito educativo grazas ao convenio de colaboración entre a Junta de Castela e León e a Xunta de Galicia para fomentar a lingua galega dentro da educación primaria e secundaria deste territorio galegofalante.
Este convenio entre as dúas rexións parecía que volvía recuperar o galego, pero foi un espellismo. Coa chegada da LOMCE á educación pública déixase o galego desprotexido, contradicindo o propio Estatuto de Castela e León que, no seu artigo número 5, di: ?Gozarán de respecto e protección a lingua galega e as modalidades lingüísticas nos lugares en que habitualmente se utilicen?.
Para chegar á situación actual vou describir como foi o meu paso por este programa. Cando ía entrar no instituto, descubrín que o programa de promoción da lingua galega no Bierzo tiña continuidade na ESO. Ante a miña sorpresa o que me atopei na súa presentación ante o equipo directivo foi un intento de evitar que collésemos a opción ?Ciencias sociais en galego?. Poñían argumentos que para min soaban ridículos como que o galego só serve para Galiza, esquecendo que a través do galego temos acceso a 200 millóns de falantes de portugués, pero que fixeron que de 30 alumnas e alumnos que estabamos no programa en educación primaria tan só dous elixísemos cursar Ciencias Sociais en lingua galega.
Nos dous anos seguintes seguimos sendo dous os ?pioneiros?, cunha continuación da campaña de disuasión, difamatoria da nosa lingua, que conseguiu o seu obxectivo. Cando eu xa estaba en 2º da ESO, os novos alumnos de 1º sentiron temor e esta opción acabou quedando sen alumnos.
Na miña promoción a cousa recaeu en 3º da ESO cando xa só era eu o que cursaba CCSS en galego coa miña profesora actual, apoiando a lingua galega dunha maneira digna, tan digna como todos os profesores de galego que se aventuraron a dar clase alí.
O clímax da situación chega este ano, cando a Junta considera o galego como unha materia de ?Libre configuración autonómica?, unha denominación que quere enmascarar una clara intención de nos facer perder o programa de galego. Este ano somos tres os que cursamos CCSS en galego e uns 15 os que escollemos Lingua e Cultura Galega. Pero agora esta última materia deberá saír do horario lectivo, o que implica vir unha hora antes que o resto de alumnos que non escolleron galego en Bacharelato. As clases empezan ás 8:40, pero eu en 1º de Bachelerato terei que vir tres días á semana ás 8:45 da mañá e en 2º catro veces por semana a esa hora. É unha total discriminación contra o alumnado que escolle Lingua e cultura galega e ao mesmo tempo contra o Bierzo.
O que provoca este cambio é obvio, aos alumnos que veñan de vilas máis pequenas ou aldeas en autocar (o alumnado de Bachelerato xa non ten o dereito a vir nel) seralles imposible vir a esa hora, pois se teñen que recorrer ao transporte escolar será porque seus pais non os poden traer ou ben viven demasiado lonxe. A conclusión final é un descenso do número de alumnado que curse galego no Bachelerato.
Todas estas medidas, que se toman con case 800 alumnos que estudan galego aquí no Bierzo e Sanabria e con 47 profesores que están dentro do Programa de Promoción da lingua galega no Bierzo, fan que nos indignemos totalmente ante esta situación. Iso é o que queremos nós para o galego? E a Xunta de Galicia vai facer algo ou dicir que todo vai ben mentres o galego queda ferido? Se non loitamos, non hai galego forte, así de sinxelo. "
A carta foi publicada no xornal dixital SERMOS onde aparece outro acompañado doutro artigo, nestes caso dunha docente de galego no Bierzo
|
|
|
|
|
| Traballo para os estudantes de galego no Bierzo |
|
Agora que a aplicación da LOMCE está poñendo en perigo a subsistencia do galego nos institutos do Bierzo provocando unha clara discriminación negativa cara a aqueles alumnos7as que desexan cursar voluntariamente esta materia, sabemos que os matriculados en galego en Bacharelato poden ter acceso a unha serie de prazas laborais no propio Bierzo como podemos ler na seguinte nova que publican hoxe os diarios dixitais:
Huaris CC reclama titulados en galego para cubrir 70 postos novos de teleoperador tras da sinatura con Mesos o que provocou que a empresa berciana busque novos empregados con bacharelato e que dominen o galego.
No Diario de León.
Os bercianos/as deberíamos esixir que as autoridades de Castela e León sexan respectuosas cos dereitos lingüísticos dos que gozamos segundo reza no propio Estatuto de Autonomía e asuman que o galego debe deixar de ser unha materia marxinal, cunha carga lectiva a maiores e nun horario de tarde nos bacharelatos, cousa que non ocorre con ningunha outra optativa, como pretende a LOMCE no curso que vén. |
|
|
|
|
| A LOMCE pode poñer en perigo o Programa de Galego no Bacharelato. |
|
Polo que aparece no BOCYL a LOMCE pon en serios problemas as matrículas do próximo curso en Bacharelato a non ser que haxa unha modificación inmediata do publicado.
A este respecto xa se pronunciaron públicamente con varias notas de prensa Fala Ceibe, Héctor Silveiro e mesmo o BNG remitindo unha proposición á Mesa do Parlamento de Galicia.
As nova aparece así nos medios: Voz de Galicia diario de león bierzo digital
E que responde o goberno de Castela e León? Esta nota saíu o 23 de maio. |
|
|
|
|
| LETRAS GALEGAS 2015: UN SOÑO NOS LINDEIROS DA GALEGUIDADE DE FILGUEIRA VALVERDE |
|
 Celébranse as Letras Galegas no Bierzo nas aulas de galego, unhas dun xeito e outras doutro, pero todas traballaron este tema nesta semana, por exemplo, no IES Padre Sarmiento un encontro musical didáctico coa zanfona como instrumento invitado.
Tamén un colectivo como Fala Ceibe celebrou o venres 14 de maio un bonito recital poético musical en Trabadelo cuxa programación podedes consultar eiquí. E hoxe, 17 de maio, no propio día sae publicado un artigo sobre o autor homenaxeado e a súa relación co Bierzo . (acerca da foto do artigo citado que pertence á homenaxe a Sarmiento realizada no ano 1968) |
|
|
|
|
| FOTO CON SARMIENTO POLO GALEGO DO BIERZO |
|
 colectiva - copia.JPG)
Trátase dunha convocatoria das VII Xornadas Martín Sarmiento para os Intercambios Escolares deste curso 2014-15. Convocouse o 9 de marzo e xa ese día rapaces e rapazas de distintos centros se fotografaron con Sarmiento na Praza Maior de Vilafranca do Bierzo. Estamos preparando unha nova dirección na rede para colgar todas as fotos que chegaron a nós desde os distintos centros de ensino do Bierzo e esperamos que ao longo do mes de maio estea en marcha.
Os centros que participaron foron principalmente os institutos, pero houbo algún dos centros de primaria inscritos no Programa de Promoción de galego que tamén participou. |
|
|
|
|
| CONCURSOS DOS INTERCAMBIOS ESCOLARES |
|
 A Comisión Cultural organizadora das VII Xornadas Martín Sarmiento e con motivo das mesmas propón como actividade de participación unha serie de concursos nos denominados Intercambios Escolares MARTÍN SARMIENTO do 2015, nos que se pretende dinamizar o uso da lingua materna do que é considerado pai das Letras Galegas entre os alumnos/as do Bierzo, especialmente entre os que están matriculados no Programa de Promoción do Galego. Este concurso conta coa colaboración da Secretaría Xeral de Política Lingüística da Consellaría de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria da Xunta de Galicia.
Este curso invitamos a participar nuns concursos cos que buscamos a implicación maior de cada centro.
Unha participación maior ao abrir a campaña de promoción que dura toda a primavera.
Do 9 de marzo día de Sarmiento ao 1 de maio, Festa do Maio: dúas datas singulares do calendario do galego no Bierzo.
Un de carácter máis persoal: O CARTEL DA FESTA DO MAIO.
Outro de carácter máis colectivo: O CALENDARIO DE COSTUMES E PAISAXES DO BIERZO.
E un terceiro: unha FOTO CON SARMIENTO, POLA LINGUA GALEGA NO BIERZO. Deseñado para implicar na difusión do galego no Bierzo e compartir cos outros a experiencia de manifestar:
o orgullo de ser bercianos/as,
a riqueza que a lingua galega nos ofrece aos bercianos.
Do primeiro destes concursos xa temos un gañador que serviu de base para o cartel publicitario da Festa do Maio 2015, aínda que o xurado, que foron os organizadores da celebración, decidiron premiar ex-aequo a catro traballos presentados dos seguintes centros:
- CP. San Lorenzo De Brindis un dos traballos presentado dos alumnos Paula Yinió Vidal e Luis Antonio López (que é o que aparece no cartel).
Os outros tres son:
CRA de Ponte de Domingo Flórez (non figura nome)
Colexio Divina Pastora de Villafranca ( o traballo de Julieta Rodríguez)
Instituto Padre Sarmiento (non figura nome).
|
|
|
|
|
| POLÍTICA MUNICIPAL, EDUCACIÓN E LINGUA NO BIERZO |
|
Na mesa sentados de esquerda a dereita: Luis Alberto Arias González,alcalde de Corullón, Héctor Silveiro Fdez, Coordinador da Comisión Cultural, Samuel Folgueral, alcalde de Ponferrada, Emilia Villanueva, Directora Provincial de Educación de León, Conchi López Blanco, alcaldesa de Vilafranca, Valentín García Gómez, Secretario Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia, Jose M. Monteserín, ex-alcalde de Balboa e Marta González, xefa do departamento de galego do EOI de Ponferrada.
Crónica dunha mesa redonda con alcaldes, autoridades educativas e docentes sobre o galego no Bierzo.
Os alcaldes bercianos de Ponferrada, Vilafranca, Corullón e Balboa (este último J.M. Monteserín, acaba de deixar o cargo hai dous meses) invitados pola Comisión Cultural Martín Sarmiento xunto a unha representación de docentes do Programa de Promoción do Galego e representantes da Administración Educativa de Galicia e de Castilla y León, debateron na sesión inaugural das VII Xornadas Martín Sarmiento sobre a Política municipal, Educación e Lingua. Realizamos hoxe esta pequena crónica desa mesa redonda pois cremos que debería alimentar as propostas que aparecerán nos programas electorais que a nivel municipal se están pechando estes días. Trátase da necesaria e urxente planificación lingüística para o Bierzo como parte esencial dun dos seus patrimonios (o lingüístico e cultural) que é dos máis descoidados e faltos de atención como proba alarmante perda de falantes de lingua galega.
?Non se trata - como ben comentou o Alcalde de Ponferrada, Samuel Folgueral- dun debate de bandeiras e territorios, si un debate de reafirmación berciana?. A alcaldesa de Vilafranca, Conchi Blanco, resaltaba a semellanza que teñen para os bercianos, especialmente, para os villafranquinos a costumes e a fala de Galicia e a importancia do seu mantemento. Os alcaldes presentes, tras analizar a situación cultural e lingüística, a incidencia do Programa de Promoción do Galego no Bierzo entre os máis de mil matriculados en distintos centros educativos da comarca, coincidiron na necesidade de avanzar na Planificación Lingüística do Bierzo pois as boas cifras de matriculados non deben de ocultar outras problemáticas tanto nos centros como no conxunto da sociedade que se deben abordar. A propia Comisión Cultural Martín Sarmiento realizou unha invitación a concretar nun próximo Simposio esta cuestión. O Alcalde de Corullón manifestou a necesidade de ?amergullar? con maior profundidade na situación ante a ruptura da transmisión interxeracional ata agora viva.
Outramente foron tratados de xeito máis específico os claros-escuros do Programa de Promoción do Galego nos centros educativos do Bierzo, pois se ben se constata o éxito nas cifras de matriculados como destacaron as autoridades educativas e a posibilidade de lograr o título Celga para os alumnos/as que rematen a ESO e/ou Bacharelato cursando o Programa, tamén existen algúns problemas na aplicación do mesmo que non contentan a Comunidade educativa e se deben resolver. Como é o caso de que no centro da Veiga de Valcarce non se ofreza o galego como optativa, como sinalou o coordinador da Comisión, Héctor Silveiro. A este respecto, o ex-alcalde de Balboa, incidía na necesidade de que nun entorno onde o 90% das familias falan galego non pode haber centros escolares onde non se ofreza a posibilidade de estudar o idioma materno de xeito voluntario. Outra denuncia semellante realizou a xefa do Departamento de Galego do EOI de Ponferrada relativa aos problemas das matrículas do 1º no presente curso.
É importante lograr que a administración directamente implicada escoite, tome nota e intente resolver os problemas existentes, con esa intención foi convocada esta mesa, e a Dirección Provincial de León, Emilia Villanueva, en cumprimento do seu cargo explicou que para ampliar a oferta había que seguir o protocolo establecido e que se se seguían eses pasos non habería maior problema. Volveron a saír as discrepancias da discriminación positiva para o galego e a consideración do programa como un programa de Promoción, cuestións nas que se centraron algunhas das intervencións do público asistente. Pola súa parte, o Secretario Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia, Valentín García, aceptou a invitación que se lle facía para asesorar nese simposio sobre a Planificación Lingüística do Bierzo, se así se estimaba conveniente, incidindo nas oportunidades que o galego ofrece.
O debate segue necesariamente aberto e, despois do novo panorama que se presente tras dos procesos electorais inminentes, será un bo momento para abordalo e amergullar.
A mesa tamén tivo o seu eco na prensa
no blog o recuncho das palabras |
|
|
|
|
| AMPLA DIFUSIÓN DAS VII XORNADAS MARTÍN SARMIENTO |
|
 - montaxe.JPG)
As VII Xornadas Martín Sarmiento tiveron un importante eco nos medios de comunicación do Bierzo, especialmente a celebración dos Intercambios Escolares que contaron coa presenza da Directora Provincial de Educación, Emilia Villanueva e o Secretario Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia, Valentín García. Precisamente esta última, a Secretaría Xeral de Política Lingüística da Consellaría de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria da Xunta, foi a que agasallou con unha actuación para os centros de Primaria e outra para os de Secundaria, escolares de toda a comarca reunidos en Vilafranca no Día escolar do Programa de Galego nos centros do Bierzo que se instarou ao ser o 9 de marzo o día en que naceu na vila do Burbia Martín Sarmiento.
A repercusión dos actos na prensa comarcal, na de Castela e León e na de Galicia foi importante como podemos apreciar nos distintos enlaces que colocamos a continuación:
bierzodiario
bierzotv
Bierzo noticias
El Bierzo Digital
Bierzo Diario
Bierzo noticias
Infobierzo
O Sil
Diario de León
Noticias de Castilla y León
E máis aló das nosas fronteiras:
la vanguardia
|
|
|
|
|
| CONVOCADAS AS VII XORNADAS MARTÍN SARMIENTO |
|
VII XORNADAS ?MARTÍN SARMIENTO?
8 - 9 marzo/ 1 maio, Vilafranca do Bierzo.
Tras celebrar o curso pasado os 12 años da introdución do Programa de Promoción do Galego nos centros educativos do Bierzo e Sanabria, quixéramos que en el 2015 os Intercambios escolares faciliten nos máis de 1000 alumnos/as de galego esoutra mirada tan necesaria para actualizar e garantir a presenza desta lingua histórica e de cultura que trasfire identidade a nosa comarca e que Sarmiento tanto amou. De aí o lema da presente edición:
A RIQUEZA DA OUTRA MIRADA: Costumes, viaxes e paisaxes bercianas.
A Comisión Cultural ?Martín Sarmiento? aborda as VII Xornadas coa idea de realizar un repaso en galego do Bierzo aos costumes, ás viaxes e miradas que sobre a paisaxe berciana fixeron os nosos autores cun claro propósito de afondar nos valores do noso patrimonio entendido este sempre dunha maneira integral: historia, arte, natureza, cultura e lingua. Este repaso permitirá botar mao da figura de Sarmiento como primeira e fundamental referencia, pero tamén de autores diversos que garanten o contraste dese Bierzo que se expresa en castelán o de Gil y Carrasco, do que este ano celebramos o bicentenario, ou que o fai en galego, como Fernández Morales en el siglo XIX, e xa no XX con Carnicer e González-Alegre. Autores todos bercianos que utilizan distintas ópticas, prosa e verso para achegarse ao Bierzo patrimonial con outros ollos, como dicía Proust: «a verdadeira viaxe de descubrimento consiste non en buscar novos paisaxes, senón en mirar con novos ollos».
Contamos coa colaboración espléndida da Secretaría Xeral de Política de la Xunta de Galicia que trae a Vilafranca unas actuaciones didácticas de gran calidad para realizar o propio día en que naceu Sarmiento, afianzando así este encontro de escolares no ¨día do galego nos centros do Bierzo?. Este curso estos INTERCAMBIOS ESCOLARES "MARTÍN SARMIENTO" contan ademais cunha segunda parte incorporando ao proxecto unha serie de concursos dos que no mes de maio se realizará a entrega de premios.
No apartado mesas redondas de debate que o ano pasado acordamos denominar ?os soños de Sarmiento? nesta edición realizaremos dous. Unha titulada: POLÍTICA LOCAL, DOCENCIA E LINGUA que se realizará o mesmo día 9 pola tarde e a outra: VILAFRANCA CAPITAL PATRIMONIAL, que se levará a cabo o día anterior. A primeira busca o eco que na administración local e comarcal ten a incorporación do programa de galego nos centros do Bierzo. A segunda ven sendo un intento de asentar un grupo de iniciativas de cara a poñer en valor o conxunto patrimonial da vila natal do Padre Sarmiento.
PROGRAMA DE ACTOS
Domingo 8 de marzo (Teatro de Vilafranca)
19.00: Mesa de debate: ?Os soños de Sarmiento? VILAFRANCA CAPITAL PATRIMONIAL: elaboración dunha proposta de recuperación patrimonial integral coa intervención dos colectivos culturais de Vilafranca e da comarca do Bierzo.
Agradecemos a colaboración dos Centros educativos onde se imparte Programa, dos colectivos e, especialmente, das autoridades locais e autonómicas que subvencionan as VII Xornadas Martín Sarmiento .
Luns 9 de marzo, TEATRO VILAFRANQUINO
SESIÓN DE MAÑÁ:
INTERCAMBIOS ESCOLARES ?MARTÍN SARMIENTO?
9,30 h. APERTURA DOS INTERCAMBIOS DE SECUNDARIA:
1ª SESIÓN: EXPOSICIÓN DOS TRABALLOS DE SECUNDARIA: Intercambio Escolar dos IES do Bierzo sobre A RIQUEZA DA OUTRA MIRADA que realiza cada centro que participa no Programa de galego no Bierzo. Están presentes a totalidade dos alumnos/as do Programa de SECUNDARIA dos centros:
IES Padre Sarmiento (Vilafranca)
IES Bergidum Flavium (Cacabelos)
IES Europa (Ponferrada)
IES Virgen de la Encina. (Ponferrada)
Alumnos/a Galego del EOI de Ponferrada.
10:00 h: SARMIENTO E A LINGUA: Brais Fernández de Xandobela. A actuación está subvencionada pola Secretaría Xeral de Política Lingüística da Consellaría de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria da Xunta de Galicia.
10,30 h.: Intervención das autoridades presentes da Xunta de Galicia e da Junta Castilla y León.
2ª SESIÓN:
11,00h: . APERTURA DOS INTERCAMBIOS DE PRIMARIA. Presentación da iniciativa dos CONCURSOS ESCOLARES ?EN GALEGO NO BIERZO COMO MARTÍN SARMIENTO? .
11,15: ?MARIA FUMAÇA E ROSALÍA? de Uxía Senlle. A actuación está subvencionada pola Secretaría Xeral de Política Lingüística da Consellaría de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria da Xunta de Galicia.
Asisten alumnos/as dos centros de PRIMARIA de:
CEIP San Lorenzo de Brindis de Vilafranca,
CEIP da Quinta Angustia de Cacabelos,
CEIP Valentín García Yebra de Ponferrada,
CEIP Compostilla de Ponferrada,
CEIP Jesús Maestro de Ponferrada,
CEIP San Ildefonso de Camponaraia,
CEIP Virgen del Carmen de Ponferrada,
CEIP Toral de Meraio,
CEIP M.L.Ucieda de Toral dos Vados,
CRA Carucedo,
CRA Jimena Muñiz de Corullón,
CRA Ponte de Domingo Flórez,
Colexio Divina Pastora de Vilafranca.
12,40 h.Breve intervención das Autoridades educativas presentes da Xunta de Galicia e da Junta de Castilla y León.
SESIÓN DE TARDE do Luns 9 de marzo,
TEATRO VILAFRANQUINO
16,30 h. MESA DE DEBATE: Os soños de Sarmiento.
Tema: POLÍTICA MUNICIPAL, EDUCACIÓN E LINGUA.
Presenta: Héctor M. Silveiro Fdez.
Modera: Ricardo López Témez, xornalista.
Interveñen:
- Representantes de Educación da Junta de Castilla y León e da Xunta de Galicia.
- Representantes do Consello Comarcal e alcaldes do Bierzo.
- Representantes da Comunidade Escolar Berciana: Un director, unha docente e un membro das ANPAS.
8 e 9 de marzo en Vilafranca do Bierzo
ITINERARIO SARMIENTO: Poderán visitarse os puntos QR para realizar un percorrido polos espazos biográficos de Sarmiento na súa vila natal.
1 de maio: TEATRO VILLAFRANQUINO
ENTREGA DO CONCURSO DE PREMIOS "EN GALEGO NO BIERZO, COMO MARTÍN SARMIENTO"
- Premio ao CARTEL DA FESTA DO MAIO 2015.
- Premios aos CALENDARIOS DAS TRADICIOIS, COSTUMES E PAISAXES DO BIERZO.
- Premios da campaña "FOTO CON SARMIENTO POLO GALEGO NO BIERZO".
|
|
|
|
|
| SARMIENTO E A ILUSTRACIÓN, por Francisco Carballo |
|
| O recentemente falecido P. Carballo, un dos biógrafos de Martín Sarmiento e gran coñecedor da Igrexa Galega, deu esta charla titulada: Sarmiento e a Ilustración. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
