... a) O galego é endémico na miña familia. Son portador pero, grazas a Deus, herdeino a través do alelo recesivo. Convivo con ese xen sen máis problemas, pois non se manifesta. Porén, teño varios parentes nos que o galego é dominante e por iso facemos o imposíbel para que non llelo transmitan aos seus fillos. Hemos estado trabajando en ello… todos estes anos...
... b) Son político, ostento un cargo público, son responsábel da área de normalización lingüística dunha Deputación… e non falo galego. Problema? Ningunito. Por que? Porque “en mi casa se habló gallego de toda la vida…”. Que significa isto? Pois que xa os meus devanceiros se sacrificaron, xa falaron/falan galego por min. O galego é unha peaxe de por vida, algo incómodo, un lastre, algo que non che permite avanzar na sociedade… Abonda con que esa cruz a levaran os meus pais e os meus avós. Eles eran pobres e atrasados, eu xa non. Eu son requetelista/o e por iso falo castelán e chupo cartos desta institución que me encargou promover o galego. Para lista eu! ...
Son frases feitas, en prosa ou verso, baseadas na observación dos fenômenos naturais e que a sabiduría humana proverbia, dun xeito categórico a filosofia popular. Os principais refráns sanxoaneiros recollidos din:
- En san Xoán, as bruxas fuxirán.
- Sálvame lume de san Xoán, para que non me trabe, nin cadela nin can.
- Na fogueira de San Xoán, todos caen ó chan.
- A noite de san Xoán, pasaralo ben, e o día seguinte, mal.
- Na noite de san Xoán, non te deites ata a mañá.
- No san Xoán, na palangana cagarán.
- Se queres roubar un portal polo san Xoán, come moito e sobre todo pan.
- Na noite de san Xoán rapaz, rouba portais si eres capaz.
- En san Xoán, cardos dan.
- No san Xoán, peras na man.
- No san Xoán, as peras caen ó chan.
- A auga de san Xoán, tolle o viño e non da pan.
- No san Xoán, fouciña na man.
- Os allos postos no san Xoán, son dentes de can.
- Cebolas en san Xoán, cagallas de can.
- Na noite de san Xoán, bebe viño e come pan.
- Polo san Xoán, a sardiña pinga no pan.
- 0 coello polo san Xoán, e o pavo polo Nadal.
- Quen auna (xexuna) polo san Xoán, é tolo ou non ten pan.
- Mañás de san Xoán unhas corren e outras van.
- En maio, déitome e caio. En san Xoán, déitome no chan.
- Na noite de san Xoán, fai o que todos fan.
- Polo san Xoán, as nove co día darán.
- Polo san Xoán, a vella preguntará, cando virá o verán.
- 0 dia de san Xoán, ó o día máis longo do verán.
- Polo san Xoán, calquera burro gaña o pan.
Xa pasou o San Xosé (19 de marzo) e xa escomezan a vir as anduriñas. O bo tempo achégase de novo ás nosas terras. Aquí temos uns refráns da andoriña. Ver tamén refráns de marzo.
* Día de san Xosé, primeira andoriña se ve.
* Amigo polo seu proveito, andoriñas no teito.
* Andoriña arrente da auga, choiva na cama.
* Andoriña que alta voa non teme que chova.
* Andoriña que voa arrentes da terra, chuvia venta.
* Andoriñas arrente da auga, chuvia por palla.
* Andoriñas arrentes da auga, chuvia na praia.
* Caga máis un boi que cen andoriñas.
* Entre san Xoán e san Pedro, vén o pan ó vencello.
* Máis caga un boi que cen andoriñas.
* Máis come un boi que cen andoriñas.
* Nin un dedo fai man, nin unha andoriña fai vran.
* Por san Raimundo a andoriña vén do outro mundo [3].
* San Raimundo, a andoriña trai do outro mundo.
* San Reimundo tira a andoriña do outro mundo e san Cebrián vólvea a levar.
* Se queres saber cando é abril a andoriña viracho dicir.
* Unha andoriña non fai vrau.
* Unha andoriña soila non fai verau
* Vale máis unha cagada de vaca que cen de andoriñas.
Das máis de 70 palabras que temos sobre a chuvia, cal é a que máis che gusta?
Chuvia: precipitación en forma de pingas
Variantes dialectais: choiva, chuva, chuiva.
Os nomes dependerán, da zona ou comarca, segundo vaia acompañada con neve, con vento, segundo a intensidade, etc. Deixamos aquí unha pequena clasificación que fixemos das atopadas na páxina web www.ogalego.eu.org Na mesma páxina temos ditos, refráns, adxectivos e verbos relacionados, e outras curiosidades sobre a chuvia.
Día de Santa Lucía, enchente de auga ou de sardiña.
Díxolle o neno a san Xoán , de ti a min menguarán, de min a ti medrarán.
En decembro descansar e en Xaneiro traballar
En decembro moita auga, en agosto lumes
En Nadal todas as cousas andan mal.
En Nadal, inverno a caroal. (Moi intenso)
Entre Nadal e xaneiro inverno verdadeiro.
Fías de Nadal, nin tecedeiras fan.
Friaxe no Nadal, non fai mal.
Nadal chuvioso, xaneiro ventoso.
Nadal chuvioso, xaneiro ventoso.
Nadal mollado, xaneiro xeado.
Nadal novo, fonda ben o arado e Nadal escuro, sementa no duro.
Nadal sen porco non veñan moitos.
Nas oitavas de Nadal o que aforra ben se val.
Nadal e xaneiro fan o inverno enteiro
No mes de Nadal, a carón da lareira vaite sentar.
O día de Santa Lucía mingua a noite e medra o día.
O que queira ter bo allal pránteo no nadal.
Os allos polo San Silvestre, nin nados nin na reste.
Pascuas enxoitas, nin poucas nin moitas.
Pola Concepción ningunha galiña pon.
Pola Santa Lucía deita túa galiña
Pola Santa Lucía mingua a noite e medra o dia.
Pola Santa Lucía, some a noite e medra o día.
Polo Nadal cada ovella ao seu curral.
Por Santa Lucía a pata dunha Galiña.
Por Santa Lucía ao salto dunha pulga medra o día.
Por Santa Lucía, mingua a noite e medra o día.
Por Santos e Nadal, o inverno caroal.
San Silvestre, meigas fóra.
Santa Lucía o máis pequeno dos días.
Santo Tomé agarra o cocho polo pé.
Se a noite de Nadal hai luar, lembra ben para sementar.
Se Nadal nada, sinal de boa anada.
# A Concepción de María celébrase o 8 de decembro.
# ↑ Santa Viviana, 2 de decembro.
# ↑ San Tomé, 21 de decembro; San Matías celebrábase o 24 de febreiro, se ben actualmente trasladouse ó 14 de maio.
# ↑ Santa Lucía, 13 de decembro.
# ↑ San Nicolao, 6 de decembro.
# ↑ Santa Baia, 14 de decembro.
# ↑ Santa Eulalia é unha forma culta por santa Baia, de introdución recente por cadrar co castelán.
# ↑ San Silvestre, 31 de decembro.
DESLEIGADO-A adx. Dise da persoa que non garda ningún sentimento afectivo pola súa terra, familia, xente, etc; desarraigado, descastado, desenraizado
DITOS E REFRANS.
Estas expresións que a continuación imos comentar son do poema : 
Xa pasou o San Xosé (19 de marzo) e xa escomezan a vir as anduriñas. O bo tempo achégase de novo ás nosas terras. Aquí temos uns refráns da andoriña.
As chuvias de Nadal, non fan mal.
