Para saber o significado de cada concepto podes usar o dicionario RAG
(identifica se son masculinos ou femininos os substantivos) De que falamos?
Centro
Ensino
Educación
Aula
Clase
Didáctica
Os/as protagonistas do proceso
Estudante
Alumno/a
Mestre/a
Docente
Profesor/a
Director /a
Xefe/a de estudos
Claustro
Pais e nais
Titor/ titora
Administración e espazos do centro:
Bacharelato
Mañá
Recreo
Patio
Salón de actos
Biblioteca
Pavillón
Campos de deporte
gardería
ordenamento
Secretaría
Regulamento
praza
matrícula
IGUAIS, PERO DIFERENTES.
Como unha especie de ponte cara ao primeiro tema do libro imos falar da identidade, que aínda que é unha palabra cuxo sinónimo é ?igualdade?(se es idéntico a alguén, es igual a esa persoa) curiosamente é unha cualidade que nos fai realmente distintos a uns dos outros. Aplicado este termo a unha comunidade estable en relación coa Natureza, ao longo da Historia, nun Territorio, cunha Cultura e unha Lingua propias, fai de nós un país.
Vaiamos ao dicionario: IDENTIDADE: Conxunto de características ou elementos que definen unha persoa ou cousa fronte ás demais, o que fai que sexa recoñecida como tal.
LINGUA, HISTORIA E SOCIEDADE.
Como somos seres que vivimos en sociedade, como somos persoas con Historia insertos nunha comunidade con pasado imos reparar na nosa árbore filolóxica ou de identidade para saber de quen veño sendo eu, cales son as raíces idiomáticas que me unen a esta Terra que se chama Galicia, para logo poder analizar o presente e mesmo planear a miña actitude futura cara ao galego. Unha autora moi nova, Berta Dávila, dixo recentemente nunha entrevista:
"...a identidade pasa por entender quen somos, quen fomos e por que somos. Somos en función do pasado, do que fomos antes" a lingua vennos dada, pero nunha situación de conflito como a que temos nós, tamén é unha elección.
NA PROCURA DA ETIMOLOXíA DA PALABRA: GALICIA
Etimos + logos son dúas palabras gregas en orixe. Procurar a orixe verdadeira das palabras é buscar a etimoloxía dunha palabra, indagar de onde procede e cal é o seu significado orixinario.
Imos saber hoxe de onde procede a palabra GALICIA, quen nos puxo este nome, e mesmo coñecer un sufixo moi usado na nosa lingua, tanto que aparece na palabra gal-ego. Visualiza este dous vídeos e logo responde as cuestións:
Cuestións:
1- Cal é o obxectivo do micro programa "Ben falado"?
2- O galego vén do latín, o latín vén a ser a nai da nosa lingua, pero quen é a avoa do galego?
3- Quen lle puxo o nome de Gallaecia a Nosa Terra?
4- Dos sufixos latinos aic /eic = -ego naceu un sufixo moi galego. Cita tres palabras que o conteñan.
5- Por que cres que a montaxe que inclúe o primeiro dos vídeos denomínase "palabras milenarias"? Argumenta a resposta.
6- "Chover miudiño" e ?ás cuncas" ou "a cachón?, "a caldeiro"... Que diferenza hai?
7- Cal é a etimoloxía de "Galicia" ou de Callaecia?
8- O galego forma parte do privilexiado 5% que significa isto?
9-En que continentes hai máis linguas?
10-Cantas das linguas do mundo se falan en Europa?
11-De quen depende a continuidade das nosas linguas?
12- Expresa coas túas palabras como cres que nace un idioma e por que é tan importante a súa pervivencia no mundo.
PROXECTO DE AULA: DA LINGUA DE 1900 ATA HOXE. Indaga logo: E TI DE QUEN VÉS SENDO?.
A MIÑA ÁRBORE DE IDENTIDADE.
1º Que falaban os meus bisavós entre eles e que lle falaron aos meus avós?
2º Que falaban os meus avós paternos entre eles e que lle falaron aos meus pais? / que falaban meus avós maternos e que lle falaron a miña nai? Uns e outros, sobre que ano naceron, onde viviron, que oficio tiveron? Todas estas cousas influiron no idioma que falan.
3º Que fala o meu pai coa miña nai e en que idioma me fala a min?/ en que idioma fala miña nai ao meu pai e en que idioma me fala ela a min?
Benvidos/as a este curso 2021/2022 e a esta vosa materia de galego na etapa da ESO. Imos dar os primeiros pasos, como non, poñendo a mirada ao que deixamos atrás para percibir mellor a dimensión do camiño que se nos abre na Secundaria que hoxe comezamos.
Que significa, por que agora afrontamos este cambio e, sobre todo, para que emprendemos esta nova viaxe? Que pinta o galego en todo isto?
O idioma é a chave
coa que abrimos o mundo:
o salouco máis feble,
o pesar máis profundo.
O idioma é a vida,
o coitelo da dor
o murmurio do vento
a palabra de amor.
O idioma é o tempo,
é a voz dos avós
ese breve ronsel
que deixaremos nós.
O idioma é un herdo,
patrimonio do pobo,
maxicamente vello,
eternamente novo.
O idioma é a patria,
a esencia máis nosa,
a creación común
meirande e poderosa.
O idioma é a forza
que nos xungue e sostén se perdemos a fala
non seremos ninguén.
O idioma é o amor
o latexo, a verdade
a fonte da que agroma
a máis forte irmandade.
Renunciar ao idioma
é ser mudo e morrer
precisamos a lingua
se queremos vencer.
Manuel María.
11- PROXECTO DE AULA DA UNIDADE 0: O poeta emprega unha morea de metáforas para definir o idioma: Unha metáfora é unha identificación dun termo real (o idioma) cun termo imaxinario (a chave) que é posible porque hai un elemento que as une (o idioma e a chave abren algo).
Atopa outras dúas metáforas no texto e indica cal é o seu termo real e o imaxinario.
12- Crea a túa propia metáfora e logo deseñemos a primeira banda deseñada do curso coas distintas ideas que realicemos.
1- GRAMÁTICA:
- Tipos de palabras (páx. 23.) Variables e invariables.
- O xénero e o número de substantivos e adxectivos. Páx. 62-63 e
- Pronomes átonos e tónicos (páx. 150-151 e 170-171 do libro)
- Verbos regulares (ademais do libro, anexo páx. 275, no blog ou na libreta).
- A colocación pronomes átonos (páx. 170-171 do libro repaso 2ª avaliación) (Exercicios prácticos) No blog.
- Verbos irregulares (páx.218 e no anexo: 276-280).
2-LÉXICO E ORTOGRAFÍA, PRODUCIÓN DE TEXTOS, EXPRESIÓN ORAL E ESCRITA.(Acentuación, casos especiais e acento diacrítico páx. 41,61 e 81 e repaso aos signos de puntuación na segunda avaliación). ORTOGRAFÍA: Uso do V/B e H (páx.197, 217, 237)
Vocabularios específicos: A Corpo humano no blog.
A Casa no blog
Campo semántico/ A familia léxica. (Páx.167, 127)
Os oficios. (páx. 214)
Sinonimia/Antonimia páx. 195- 215
Tipos de topónimos (ver no blog)
3- LITERATURA: Xéneros literarios: Xénero narrativo. A estrutura narrativa: argumento, narradores, personaxes, tempos (interno –externo) e espazo. (páx. 46-47, 66-67)
- A autora do Día das Letras Galegas 2021.
A Lírica (páx.114-115). O teatro (páx. 202-203 e 222 -223 do libro).
4- SOCIOLINGÜÍSTICA: As linguas da península.
As variedades da lingua (páx. 108)
A perda de falantes dos últimos 100 anos. (no blog ou na libreta)
5- TRADICIÓN ORAL: Os lobishomes, Os Mouras e Mouras (no blog e libreta do curso)
UNIDADE 9:
Os nomes das cousas:
- Os deportes (páx.194)
- A sinonimia(páx.195)
Ortografía:
-Uso do "B"(páx. 197)
Gramática:
- O verbo: Estrutura. (Páxina 198-199)
- Repaso de Pronomes persoais átonos.
Literatura:
- O xénero dramático (páx. 202-203)
- LETRAS GALEGAS 2021: XELA ARIAS (no blog ou na libreta)
Tradición oral:
- Os Mouros e As Mouras (resumos na libreta)
Lingua e Sociedade:
- Prexuízos lingüísticos I (páx. 196)
Obradoiro de expresión:
- A noticia (páx.193)
UNIDADE 10-11 e 12
Os nomes das cousas:
- Os oficios (páx.214)
- A antonimia(páx.215)
- Polisemia
- Homonimia
Ortografía:
- Uso do "V"(páx. 217)
- Uso do "H"(páx. 237)
Gramática:
- Os verbos irregulares (Páxina 218 e apéndice 276-277 e seguintes)
- Preposición, conxuncións e adverbios (páx. 238-239).
Vide.
Convídovos ó espectáculo de non ser para ser de todo.
Vide que vos convido
a vos ver.
Ven que te reto
a te ver a ti desde ti en ti.
Hasme oír, hasme oír:
agora busco que coxugues
ben o verbo dos posibles,
e que ti esquezas esa radio de cousas previas
amarrada sempre ós pensamentos,
sempre ós pensamentos.
Incéndiate
á calor da observación.
E repasa logo a ollada
no pouso dos afectos.
Hasme oír, hasme oír: deixa
que te percibas a ti,
que te percibas
tamén ti atropelada das palabras,
á procura de trazos que nos
describan.
que nos describan.
Intempestiva,
serse intempestiva.
E domea-la furia, e domea-la furia, e domea-la furia
á procura
da froita
madura.
Vencerse é cousa
de se tratar.
DA SÚA VIDA E DA SÚA OBRA
DAS SÚAS CREACIÓNS
"FACENDO CORPO": Curiosear sobre tres facetas de Xela: A súa imaxe, un poema e a súa rebeldía.
- A miña foto preferida de Xela Arias.
- Un poema
- Unha visión da súa vida de rebeldía.
