| Pandereiteir@s e festeir@s da beira atlántica da Galiza |
|
|
|
|
| Malmequer |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Hoxe xoves: As pegadas pagás |
|
 O próximo xoves, Aldan acolle unha das súas tradicións ancestrais: a danza de San Sebastián, un fito do folclore galego
Puntual na súa cita anual, cada 20 de xaneiro, celébrase na parroquia de San Sebastián de Aldán, no Concello de Cangas do Morrazo, a tradicional danza en honor ao santo patrón local. O próximo xoves será o día grande de Aldán, coa posta en escena pola mañá da realización anual do tributo ao mártir, unha das figuras da mitoloxía cristiá dentro da arte contemporánea.
A Danza de San Sebastián é unha manifestación cultural que xa aparece documentada dende mediados do século XVII, pero con toda probabilidade os seus inicios son anteriores. Trátase dunha nota de cor na grisalla da invernía de xaneiro, nunha festa que ocupa o segundo posto no calendario local, tras a celebración da romaría de Santo Amaro, tamén cun alto compoñente tradicional e felizmente recuperada, tras uns anos escuros de declive na organización.
Ao parecer a xénese da danza non atende exclusivamente a motivos relixiosos pero, en todo caso, soamente existen hipóteses sobre a súa tradicionalización, sen que de momento se presentasen probas concluentes.
A celebración dedicada ao patrón da igrexa de Aldán evolúe na súa forma actual moi vinculada ao culto cristián e á xerarquía social derivada do feudalismo. Este feito é moi rechamante e débese a que algunha das prácticas feudalistas medievais, na parroquía de Aldán, continuaron xiventes ata hai ben poucos anos.
Un asunto motivado pola presenza condal que ata a primeira metade do século XX aínda percibía parte da produción das colleitas locais, como aínda ben recordan moitos dos maiores da parroquia. Motivado tamén por este particular, a danza no soamente se realizaba no adro da Igrexa: tamén se bailaba no quinteiro do pazo do condado de Canalejas. De feito o primeiro mordomo documentado na Confraría do Glorioso Señor San Sebastián, foi Don Francisco de Gayoso e Aldao, Señor de Solar e Fortaleza de Aldao.
Na actualidade non só se realiza tras a procesión da mañá, tamén pola tarde se baila na Alameda e no Torreiro do Pazo. A danza de San Sebastián nesta forma de tradición mantense viva grazas á dedicación que, ano tras ano, diversas sagas familiares -agora agrupados nunha asociación cultural-, lle consagran ao evento, para que manteña a súa continuidade fiel a unha tradición devanceira que se transmite de pais e nais a fillas, fillos, netas e netos... O acto realízase coa participación de dezaseis bailaríns: dez homes, cinco mulleres e un guía, chamado mordomo, que se distingue por unha vestimenta diferenciada do resto e por realizar as funcións de preparación do acto, coordinación da danza e continuidade da tradición.
A vestimenta das mulleres é a máis rechamante, sobre todo polos sombreiros cubertos de flores e as fitas multicolores que penduran do seu traxe, nun conxunto que tamén inclúe mantón de Manila, mandil negro e distintos panos de cores, sobre un vestido branco. A sobriedade caracteriza a vestimenta masculina, composta por traxe e zapatos negros, sombreiro de fieltro e camisa branca. No peito levan cruzada unha banda coas cores da bandeira nacional.
O sinxelo pero emotivo acto ten unha hora aproximada de duración e para a súa relización, o santo sae da igrexa en procesión. Comezan cunha petición simbólica de permiso ao santo, que dá paso a escenificación da danza a través duns pasos característicos embuídos nun ritual que está conformado pola danza propiamente dita e pola contradanza ou epílogo no que se agradece ao santo venerado a súa dedicación ao lugar. A peza final de despedida é unha muiñeira.
A conservación deste acto na historia recente está promovida pola Asociación Cultural San Sebastián que, dende 1993 asumiron a conservación desta festa, considerada oficialmente Festa de Galicia de Interese Turístico dende o 2005. No concello de Cangas existe unha poderosa tradición deste tipo de danzas, que cos seus caracteres peculiares tamén teñen lugar, con grande sona en honor a San Roque no Hío, e a Santa María en Darbo.
Todas elas, teñen, como apuntan algún antropólogos, orixes pagás, pero a súa asimilación polo cristianismo é un feito evidente dende hai séculos. En calquera caso o próximo xoves en Aldán poderase ver un ano máis este característico acto de cultura local no que os lugareños aínda hoxe locen as súas mellores vestimentas.
www.galiciahoxe.com |
|
|
|
|
| Deixa o teu comentario |
|
|
|
|
|
