| Todo o referente o Navegante João da Nova |
|
| O navegante João da Nova (orixinalmente Joan de Nóvoa) nacido en Maceda-Ourense mostrase como un galego universal, o máis relevante do seculo XVI. |
|
|
| O meu perfil |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| "TRATO DE RECUPERAR A UN PERSOAXE GALEGO HISTÓRICO" |
|
 O noble de Maceda foi o navegante ó servicio da Coroa portuguesa que deu con Ceylán e descubriu as illas atlánticas de Ascensión e Santa Helena
A pasión pola investigación naceu en Santiago Prol cando foi conscente de que a súa vila natal, Maceda (Ourense), non só foi un florecente condado, senón cuna de relevantes homes ó longo da historia. Un deses personaxes é Joao da Nova, un noble que trala revolta dos Irmandiños tomou camiño cara Portugal donde, logo de facerse un oco entre a nobleza, chegou a ser un mariño ó servicio da Coroa que descubriu as illas atlánticas de Ascensión e Santa Helena, hoxe inglesas, e a mítica Ceylán.
-¿É recoñecido como merece en Portugal?
-Non. A historiografía do país veciño ninguneouno, penso que por un certo sentimento xenófobo e porque houbo interés en ocultalo e en dar versión equívocas del e das súas xestas para favorecer a Afonso de Alburquerque, un navegante ó que os cronistas da época favoreceron ata ocultar os seus excesos sanguentos.
-¿A biografía recuperará a figura deste galego?
-É o que pretendo, porque foi o personaxe máis relevante da historia de Galicia do século XVI. E reivindico a súa inclusión nos libros de historia e textos de ensino medio. Pero non é unha biografía acabada, porque despois de publicarme o libro a Deputación de Ourense soupen que tamén descubriu a illa Trinidade, frente a costa do Brasil.
-¿Por que decidiu investigar sobre el?
-Decateime de que se cumprían 500 anos das súas descubertas, e deixei o traballo que estaba a punto de rematar sobre García Mosquera, un dos precursores galegos, tamén de Maceda.
-¿Foi doado investigar?
-A información está dispersa. En catro anos manexei 170 libros e contrastei datos de 17 webs.
La Voz de Galicia - 23 de diciembre del 2002 |
|
|
|
|
| JUAN DE NOVA ISLAND (ILHA JOÃO DA NOVA) |
|
João da Nova descubríu outra illa que leva o seu nome [oficialmente un híbrido entre castelán, portugués e inglés]. Pertence ao Departamento de Ultramar de Francia dende 1897 e depende administrativamente de Reunión. Juan de Nova Island [9,6 km2] está xeralizado que foi achada polo nauta galego na viaxe de 1501. Así o recolle o Códice Add. 20902 da British Library e as actuais autoridades administrativas da illa. Agora ben, o historiador Damião Peres en Historia dos Descobrimentos Portugueses (1992) relaciona esta descuberta coa frustrada viaxe de regreso que João da Nova facía cara Lisboa en 1506 co buque insignia da mariña portuguesa, a nao Frol de la Mar.
As fortes correntes mariñas do Canal de Mozambique fan moi perigosa a travesía ao seu carón. Está arrodeada de arrecifes de coral. Madagascar reclama, dende hai catro décadas, a illa como parte natural do seu territorio. Até 1970 explotouse o guano [excrementos de aves mariñas que se utilizan como fertilizantes] e fosfatos.
Na Segunda Guerra Mundial (1939-1945) tocaron aquela illa os submarinos alemáns. Hoxe está ocupada por un destacamento militar dos franceses e por metereólogos. Dispón dun aeródromo que forma parte da infraestructura militar dos galos naquela conflitiva zona do Índico por mor dos caladeiros de pesca que disputan varios países e nos que se teñen enleado armadores e pesqueiros galegos nos últimos tempos.
Adianto editorial "Nobres Vencellados ao Castello de Maceda? por Santiago Prol., Fragmento do capítulo "João da Nova, o descubridor do século XVI" |
|
|
|
|
| AGALEGA ISLANDS. |
|
Hogano existen varios traballos e mesmo webs que vencellan Agalega Islands con João da Nova e a III Expedición á India. Cartograficamente aparecen co nome A Galega en 1650 [Nova Totius Terrarum Geographica ac Hydrographica Tábula]. Son dúas illas [separadas por un banco de area] ubicadas no Oceano Índico que pertencen administrativamente a Mauricio. Teñen 70 km2 e uns 300 habitantes de fala crioula e relixión católica. Colonizadas polos holandeses no século XVII, ocupounas Francia a comezos do século XVIII e pasaron a control británico en 1810, nas Guerras Napoleónicas. O sistema de explotación das illas lévao a Sociedade Estatal da República de Mauricio [Illas Anexas]. Ultimamente a India ten amosado interese por adquirilas, coa plausíbel ampliación do aeroporto como base militar nunha zona estratéxica do Índico. Na Illa Norte áchase a capital Vingt Cinq, a vila de La Fourche e o aeródromo. Na Illa do Sul aséntase a vila Sainte Rite. As principais explotacións son a copra e o aceite de coco. O máis curioso das illas é a lagartixa agalega (Phelsuma borbónica agaleae).
Na web oficial da República de Mauricio (www.gov.mu), dentro do apartado ?Ministry of Rodrigues and outer Islands?, colgaron: ?A school of thought now accepts that the islands Agalega were discovered and baptised in 1501 by Juan da Nova, who was a Galician in the employ of the Portuguese and who was nicknamed ?Jean Gallego? by his sailors. An extract from Les Nouvelles Annales de Voyage (tome 38, page 88) reads: L´Ile Galega, avec l´article A´Galega (La Galicienne), porte ce nom parce qu´elle fut decouverte en 1501 par Juan de Nova, galicien, au service du Portugal, qui commandait une flotte destinee pour les Indes. En revenant en Europe, ce meme navigateur decouvrit les iles de l´Ascensión et Sainte Helene.? Nesa liña amósase o historiador A. Vázquez-Monxardín en O mariñeiro ourensán Joan de Novoa. Alcaide de Lisboa deu o seu nome e o de Agalega a illas do Índico, no núm. 27 de Auria (1999). Aínda que a rota na Carreira da India se facía habitualmente -na primeira década do século XVI- polo perigoso canal de Mozambique, é factíbel que João da Nova, que levaba navíos especiais e a misión de descubrir novas terras, puidese tocar estas illas pola banda oriental de São Lourenço [Madagascar]. O escritor Xurxo Souto, no xornal La Opinión, o 29 de maio de 2005, na incursión A expedición de Agalega, evoca: ?O contorno é cuspidiño á silueta das illas Cíes. Non puido reparar en tal coincidencia, hai cinco séculos, o noso navegador João da Nova? Agora compre que unha expedición desta ribeira se achegue ao Índico disposta a tecer novas amizades para que, algún día, na vila Santa Rita de Agalega, poida campar tamén, no letreiro dunha rúa, o nome do grande navegador João da Nova de Maceda?.
Adianto editorial "Nobres Vencellados ao Castello de Maceda? por Santiago Prol., Fragmento do capítulo "João da Nova, o descubridor do século XVI"
|
|
|
|
|
| ILHA DA TAPROBANA, ACTUAL SRI LANKA |
|
João da Nova aínda atopou un territorio máis relevante, que non transcendeu ao longo dos séculos, por mor do que se deu en chamar a política do sigilo e polo menosprezo manifesto de non poucos historiadores. A Ilha da Taprobana, actual Sri Lanka [66.000 km2], até hai pouco Ceilán, foi tocada no 1501 polo mariño galego. En Colombo -a capital do país- atópase un padrão pouco convencional co escudo de Portugal toscamente esculpido e coa data 1501 ao seu carón, o vestixio máis antigo da presenza lusa -e galega- en Asia. Ende ben, a única expedición portuguesa en Oriente naquel intre era a que comandaba João da Nova. O rei Manuel I recibira informacións de Taprobana dende a primeira viaxe. Naquel intre desexaba que a illa fose ?o principal asento do Estado portugués na India?. Sabía que a canela estaba a metade do prezo que en Calecute. Ademais era un punto clave no control do golfo de Bengala e da vizosa área de Malaca. A importancia económica, estratéxica e simbólica de Ceilán
fixo que o nauta galego a procurase en 1501, aínda que a descuberta non se oficializou até un lustro despois, polo silencio oficial da coroa -coa conivencia do mariño galego- e porque xurdiron serios problemas no Malabar indio que absorveron toda a táctica política, militar e comercial dos lusos dende 1501 a 1506. N´Os Lusíadas (1572) xa se amentaba ao comezo do Canto I:
As armas e os Barões assinalados
Que, da Ocidental praia Lusitana,
Por mares nunca de antes navegados
Passaram aínda além da Taprobana,
En perigos e guerras esforçados,
Mais do que prometía a força humana,
E entre gente remota edificaram
Novo reino, que tanto sublimaram.
Esta illa en forma de bágoa ten hoxe 19 millóns de habitantes. Dende hai varias décadas soporta un conflicto armado cos Tigres de Liberación da Patria Tamil, unha minoría orixinaria da India, fiel ao hinduísmo, que reclama certos territorios de Ceilán. A maioría da poboación profesa o budismo. No templo de Dalada Maligava (Kandy) gárdase unha das reliquias máis famosas desta relixión: un venerado dente de Buda que chegou á cidade agachado nun cabelo dunha princesa e que sobrevivíu a un intento de destrucción de integristas católicos portugueses a mediados do século XVI. En Ceilán estivo o poeta chileno Pablo Neruda como cónsul a finais dos anos vinte do século pasado. O economista Leonard Woolf [o home da escritora Virginia Woolf] quedou fascinado pola vexetación da illa. Alí servíu á Administración británica en 1904. Camões (1572), no Canto V da súa epopeia, consagra unha estrofa con referencias á canela [?cortiça cálida, cheirosa?] e a Colombo [?Columbo?], a capital de Sri
Lanka:
A nobre ilha também de Taprobana,
Já pelo nome antigo tão famosa
Quanto agora soberba e soberana
Pela cortiça cálida, cheirosa,
Dela dará tributo à Lusitana
Bandeira, quando, excelsa e gloriosa,
Vencendo se erguerá na torre erguida,
Em Columbo, dos próprios tão temida.
Adianto editorial "Nobres Vencellados ao Castello de Maceda? por Santiago Prol., Fragmento do capítulo "João da Nova, o descubridor do século XVI" |
|
|
|
|
| "A Nosa Terra" nº 1035 |
|
"O 21 de maio hai festa de descobremento en Sta. Helena. Festa grande nista illa de posesión británica. Fora descoberto este paradisíaco enclave oceánico por João da Nova á volta da sua primeira viaxe á India, 1502.
João da Nova é un dos exemplos da perda de memória de nós os galegos, sendo un dos 4 máis importantes navegantes das "descobertas" lusas do XV-XVI: Vasco da Gama, Cabral, João da Nova e Ameida.
Dirixiu a III expedición descobridora no 1501. Os froitos foron considerabeis. Navega costeando África: nos dias 13-15 de maio, 1501, descobre a Illa de Ascensión. Dobra o cabo de Boa Esperanza e arriba á "João de Nova Island" no noroeste de Madagascar. Tivo o honor de fixar un "padrão" como primeiro europeu na illa de Ceilán. Recorreu a Malabar, cargou gaños en abundáncia e voltou a Lisboa e nesa volta descubriu Sta. Helena.
Participou nunha 2ª viaxe e permaneceu na India. Foi decisiva a súa acción na batalla de Diu, 1509, que deu a Portugal unha efémera hexemonia no Índico. Faleceu na India, 1509 ou 1510.
Datos estes que non constan nin nas histórias hispanas, nin sequera nas de Galiza. Pero máis: Xoán de Novoa era da família dos Novoa de Maceda (Ourense); un dos numerosos nobres que abandonaron Galiza ante a conquista dos Reis Católicos. No 1480 está xa camiño de Lisboa como João de Nova. É alcaide da fortaleza; xoga un papel político co "Prícipe perfecto" João II, e con Don Manuel.
Focar o momento histórico da invasión dos Reis Católicos, da fuxida de nobres a Portugal uns, outros á conquista de Granada, é resgatar un capítulo necesário para comprender o pasado aínda presente na devaluación de tantos aspectos da Galiza. Un historiador novo, experto, compenetrado coa memória do País e da súa vila natal, Santiago Prol, elaborou unha bibliografia de Xoán de Novoa: Fascinio das navegacións, surpresa do descoñecido, ilusión dos protagonistas, deseños de naus e caravelas, unha novidade historiográfica a sair do prelo en seguida."
Artigo de Francisco Carballo publicado no xornal "A Nosa Terra" nº 1035. |
|
|
|
|
| João da Nova (Xoán de Novoa) |
|
"A semana pasada, distintos meios de comunicación (A Nosa Terra e La Voz de Galicia) anunciaron a saida, de contado, do libro de Santiago Prol. Trata sobre a bibliografia do navegante "galaico-portugués" João da Nova (Xoán de Novoa).
O libro vai ser editado pola Deputación de Ourense.
"Focar o momento histórico da invasión dos Reis Católicos, da fuxida de nobres a Portugal uns, outros á conquista de Granada, é resgatar un capítulo necesário para comprender o pasado aínda presente na devaluación de tantos aspectos da Galiza. Un historiador novo, experto, compenetrado coa memória do País e da súa vila natal, Santiago Prol, elaborou unha bibliografia de Xoán de Novoa: Fascinio das navegacións, surpresa do descoñecido, ilusión dos protagonistas, deseños de naus e caravelas, unha novidade historiográfica a sair do prelo en seguida."
Xenealoxia.com |
|
|
|
|
| Santiago Prol disertará sobre la gesta naval de Joâo de Nova |
|
El profesor e investigador Santiago Prol dará una conferencia sobre la figura y obra del navegante gallego Joâo de Nova a las 20.30 horas del día 21 en el Museo Manuel Torres. Esta actividad está organizada por la concejalía de Cultura de Marín en colaboración con el Ayuntamiento de Maceda. Joâo de Nova realizó importantes descubrimientos en el Atlántico Sur como la islas de Santa Helena y Ascensión y también participó en los primeros periplos de los europeos en la isla de Ceilán y la costa de Malabar -sur de la India-.
El Museo Manuel Torres también acoge, desde esta semana y hasta el día 25, una exposición con veinte paneles sobre la vida del ilustre navegante gallego.
La Voz de Galicia - 10 de mayo del 2004 |
|
|
|
|
| A JOAO DE NOVOA |
|
Si, eu cantovol-a vida n-o pasado ;)
Curros Enriquez
Fadado herdo d´a céltica raza
c´as cámaras rexas de teu castelo,
por baixel trocache d´estrana traza
n-o mar ceibando xigante portelo...
¡Saúdot´eu!, herói d´os longos mares
c´as sombras antr´os ¡ayes! esparxias;
¡como Colón irmán en avatares!
¡descubridor com´él d´illas sombrías!
¿Quén si non-tí, n-as náuticas empresas
lus levou, Asunción e Sant-Elena
contr´as d´o Zambrín feras sorpresas?
Loitando en Galicut pol-a faena
D´espedición Oriente con promesas
conquista dech-o-luso non pequena.
LORP-DIC
Períodico La Región ? 06 de agosto de 1967 |
|
|
|
|
| LOS NAVEGANTES GALLEGOS |
|
Juan de Nova descubre la isla de Santa Elena.
Por Avelino Rodríguez Elias ? (De la Academia Gallega)
Con una costa común, tan marineros eran los gallegos como los portugueses, y para aquéllos, el servir al rey de Portugal en empresas maritimas, era igual que ayudarle en la toma de Ceuta o en la conquista de Santarén.
Uno de los gallegos que de ese modo estuvieron al servicio del monarca lusitano, fue el célebre Juan de Nova, O Galego, como le apodaban los portugueses, afirmando así su legítima oriundez.
Bien sabido es que Juan de Nova o de Nóvoa, era de familia hidalga, y que en Portugal tuvo tan valimento que se le confió el cargo de alcalde de Lisboa.
Como entendido marino que era, tomó parte en la expedición de Vasco da Gama. Y después, en 1500, obtuvo el mando de una fuerza de cuatro buques. Con esta flota venció, en las costas de la India a una escuadra del Zamoría de Calient, y a su regreso, después de doblar el cabo de Buena Esperanza, se apartó de las costas de África y situada frente a Mosamedes. Como aquel día era la festividad de Santa Elena, emperatriz, Juan de Nova bautizó así aquel pedazo de tierra, que desde entonces ha llevado siempre el nombre de la madre de Constantino. (......)
(.....) Una señora inglesa estuvo a visitarlo en la casa donde él habitaba. Cuando terminó la visita, Bonaparte salió con la dama para acompañarla hasta el límite de su residencia. Iban por un estrecho sendero y al ver acercarse en sentido contrario a un negro que conducía un pesado bulto, Napoleón se apartó para dejarle paso. La señora no lo hizo y el emperador cogiéndola por un brazo, la hizo apartar también al mismo tiempo que decía:
Respetemos la carga señora.
La otra es ésta: al morir Bonaparte un sargento de la guarnición británica de la isla se hizo acompañar de un hijo suyo hasta Longwoodhouse, y mostrándole el cadáver, le dijo así:
- He aquí lo que resta de aquel gran Napoleón.
Para el sargento no quedaba más que un cadáver. Para la historia una figura gigantesca; para el mundo el nombre de la isla descubierta por Juan de Nova o Galego enlazado al de Napoleón Bonaparte.
Avelino Rodriguez Elias. Revista del Hospital Gallego- Paraguay 1955 |
|
|
|
|
| Xoan de Nóvoa foxe a Portugal |
|
MACEDA. 1480. O nobre macedán Xoán de Nóvoa, colaborador e aliado de Pedro Álvarez de Sotomaior nas súas loitas contra os irmandiños e posteriormente membro do partido de Xoana a Beltranexa ocn el, acaba de fuxir a Portugal por segunda vez na súa vida e agora para sempre.
Estivera exiliado nas terras do sur entanto non se organizaba a recuperación señorial de Galicia nos tempos das Irmandades, pero a súa volta, o panorama non foi o que esperaba. As novas institucións que se forman este ano de 1480 como parte do plano real para efectivizar o seu dominio sobre Galicia (A Santa Irmandade, organismo popular de control social directamente ó servicio da Coroa, e a todopoderosa Real Audiencia de Galicia) serán definitivas á hora de que decida pór o seu carácter inquedo e aventureiro ó servicio da coroa portuguesa.
Crónica de 2000 años. ? La Voz de Galicia |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
