DEMOCRACIA E PARTICIPACIÓN

ÓSCAR LOMBA

Moitos partidos políticos en Galicia convertéronse en verdadeiras organizacións oligárquicas, onde se adoptan decisións de xeito excluínte, con liturxias cesaristas, sen ter en conta a opinión da militancia e onde esta só é consultada para lexitimar políticas e resolucións xa tomadas en círculos pequenos. Nestes partidos, as elites controlan de xeito férreo o poder, non facilitan a participación de todos os grupos nas definicións programáticas ou na elección das candidatas e candidatos e as bases militantes carecen de mecanismos para premiar ou castigar aos seus líderes se estes non cumpren coas súas promesas electorais, os seus programas de goberno ou os seus compromisos internos. Eses partidos caracterízanse por ter baixos niveis de democracia interna, malia repetir incansablemente a súa vocación democrática.
A presenza de partidos con desenvolvementos organizativos e procesos de decisión colectiva pouco participativos non impediu a normalización de sistemas oligárquicos en Galicia e no conxunto de territorios do Estado español. Tralos procesos de renovación e suposta rexeneración democrática derivados da irrupción do movemento indignado e o 15M, a maioría dos partidos preocupáronse por renovar o discurso e democratizar as practicas internas para poder competir na area electoral e maximizar os seus beneficios nas urnas. Porén finalmente terminaron descoidando novamente a transparencia dos seus procedementos, a opinión da súa militancia e a inclusión dos diversos subgrupos nos seus procesos internos. A crenza máis común supoño que debe ser que a democracia interna non aumenta as posibilidades de éxito nas eleccións. Para gañar eleccións necesítanse altos niveis de disciplina e cohesión interna, mostrar un partido unido e homoxéneo perante o electorado, o cal vai a contramán do pluralismo e a posibilidade de disidencia, requisitos fundamentais para a democratización dos partidos.
O crecente descrédito dos partidos políticos perante a opinión pública e as erráticas xestións de moitos deles en contextos de crises económicas profundas, levaron a algúns a crer que a reforma dos partidos e a súa democratización interna son centrais para asegurar a vitalidade da democracia e a gobernabilidade nos municipios, nas cidades, vilas e aldeas. Sen partidos transparentes, incluíntes e responsables ante os seus membros (e ante a sociedade), a distancia entre organizacións partidistas e cidadáns increméntase. Por iso, un reto indispensable para mellorar o rendemento dos sistemas democráticos está en mellorar o funcionamento interno dos partidos e o seu xeito de vincularse coas institucións e coa cidadanía.
Por iso decidín un día entrar en PODEMOS GALICIA e apoiar decididamente os proxectos cidadáns de base e as candidaturas de unidade popular porque estaba convencido de que a cidadanía organizada necesitaban gañar eleccións para sobrevivir e, para iso, era necesario enfrontarse ao desafío da democracia interna e o respecto ás formas. Cada vez é máis importante ?o que se fai? e, fundamentalmente, ?como se fai?. É certo que algúns dos retos aos que se enfrontan na actualidade os partidos de masas e as organizacións populares teñen moito de normativo e voluntarista.
A democracia interna preséntase como unha panacea difícil de alcanzar. Aínda así, o sistema democrático necesita de partidos áxiles, participativos e transparentes; que xeren confianza e eficientes na representación das demandas da cidadanía e efectivos na xestión de goberno. Calquera esforzo orientado cara a súa democratización é pouco, aínda cando non se saiba moi ben que é o que se pode atopar ao final do camiño. Partidos excesivamente democráticos poden resultar ingobernables pero partidos non democráticos estragan a confianza da cidadanía cara a eles e a calidade do propio sistema democrático.
Unha das principais dificultades ao tratar o tema da democracia interna ten que ver coa súa definición. Que é a democracia interna? De momento non hai un único xeito de definila, tendo en conta que depende do enfoque no cal cada un se sitúe. Adoita asociarse ao que debería ser un ?bo partido? e toma diferentes facianas segundo sexa a definición de democracia que un defenda. Aínda así, hai un mínimo. A ?democracia interna? nun partido supón a adopción dos principios deste sistema político no interior da organización. Desde unha perspectiva pluralista iso significa a inclusión do criterio de competencia, adopción de valores democráticos tales como a liberdade de expresión e a liberdade de elección para os seus membros e, xa que logo, utilizar mecanismos competitivos no proceso de toma de decisións, a participación da afiliación na formación da vontade partidista e a existencia de canles que permitan o exercicio efectivo do control político.

Creo que MAREA DE VIGO debería esforzarse por cumprir unha serie de requisitos:

* Garantir a igualdade entre as afiliadas/os e a protección dos dereitos fundamentais no exercicio da súa liberdade de expresión e opinión;
* Establecer mecanismos efectivos de selección das candidatas e candidatos a cargos de representación orgánicos e institucionais en procesos democráticos competitivos e con todas as garantías.
* Participación dos afiliados nos órganos de goberno, sen discriminación ningunha na representación dos diversos grupos que integran a organización
* Xerar unha activa influencia das diversas persoas e grupos na discusión e conformación das posicións programáticas e elaboración das propostas da Marea de Vigo e nas decisións comúns que esta tome;
* Respecto do principio de maioría, que faga que as decisións sexan tomadas en función da agregación maioritaria das vontades individuais e garantías para as minorías;
* E control efectivo por parte da militancia dos dirixentes, a través de procesos que castiguen ou premien aos que toman determinadas decisións.

PODEMOS VIGO creo que aprendeu a facer ben as cousas e por iso teñen o meu apoio e o meu voto. Espero que a súa influencia en Marea de Vigo axude a conformar un movemento de masas que artelle unha verdadeira alternativa transformadora en Vigo.

Aproveito este espazo para reiterar o meu agradecemento á militancia. Grazas aos 204 inscritos e inscritas que apoiaron a miña candidatura nas primarias de PODEMOS e de paso informo que por motivos alleos á miña vontade debo renunciar a ocupar o posto da lista que as mencionadas inscritas e inscritos de PODEMOS Vigo tiñan decidido que debía ocupar. O consenso de vontades das diferentes organizacións que conforman Marea de Vigo conduciu a este desenlace e a miña decisión foi renunciar a estar entre os 11 primeiros postos da lista, para facilitar a negociación de PODEMOS Vigo co resto de actores (Esquerda Unida, Anova Equo...).

Grazas a toda a militancia e inscrit@s de PODEMOS en Vigo que destes o voso apoio a miña candidatura nas primarias municipais!

Volveremos a vernos en vindeiros procesos e prometo non ceder no futuro ás presións alleas á vontade da nosa militancia!