| Caderno Dixital de Antón Tenreiro |
|
| Caderno digital de Antón de Guizán . |
|
|
| O meu perfil |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| CARTA DA NPG E LAREIRA DE SOÑOS Á RAG PARA QUE SE ADIQUE 2021 A CARVALHO CALERO |
|
 A/a da Real Acadêmia Galega RAG:
#CarvalhoCalero2020
#CarvalhoCalero2021
Estimad@s acadêmic@s:
Dende a Associação Socio-Cultural Lareira de sonhos dos Vilares e do grupo Nova Poesía Guitirica NPG, queremos apoiar a demanda de ampliar a comemoração das Letras Galegas adicadas a Ricardo Carvalho Calero também para o ano 2021.
A nossa vinculação ao poeta José María Díaz Castro, natural da parróquia guitiricense á que pertencemos, e sabedores da amizade e mútua admiração entre Carvalho e o poeta do Vilarinho ao que prologou a segunda ediçao da súa obra NIMBOS, fai-nos estar certos de que coma nós, o nosso poeta estaría apoiando esta demanda. A segunda edição de NIMBOS (1982), numa coleção poética bilíngue espanhol-galego da Editora Nacional de Madrid dirigida por González Garcés, levou um prefácio em galego reintegrado do professor Carvalho. Esse prólogo, um verdadeiro tratado sobre a poesía de Díaz Castro, nunca voltou a ver a luz coas edições posteriores de NIMBOS de Galaxia e La Voz de Galicia. Esse prólogo foi recuperado por AGAL na publicação LETRAS GALEGAS con outros artigos do professor. Carvalho tem manifestado que NIMBOS era o seu livro de cabeceira na mesinha de noite e ambos literatos derom nos seus últimos anos longos paseios pola Compostela monumental cando Carvalho mantinha aínda um despacho na Facultade de Filología em Mazarelos onde Díaz Castro o visitava. O longo afastamento de Carvalho para esta homenagem e agora as circunstancias dos estados de alarma e confinamento condenam novamente ao erudito ferrolán á marginalidade institucional e a um mermado reconhecemento público que não merece. Numa situação na que são numerosos os aprazamentos de festivais e actos públicos para o ano vindeiro, fai justo também, adiar esta dedicatória ao 2021 para que esta tenha garantida a igualdade com o resto de autores aos que se tem adicado as Letras Galegas, igualdade que nao estará garantida si não se acepta esta proposta cada día máis apoiada. Assim, dende a Lareira de sonhos e NPG, apoiamos também extender o conhecemento do Ricardo Carvalho Calero e da súa extensa obra, literária e filológica, para revisar a situação do idioma e debater um futuro de saúde para o galego com medidas de achegamento real á grafía internacional e á dupla normativa em tudos os ámbitos, dende a educação á administraçao. É por isto que dende as terras de Díaz Castro, a Associação dos Vilares e o grupo poético NPG Nova Poesia Guitirica, reclamamos que 2021 seja também o ano de Carvalho Calero.
Atentamente, um abraço.
Os Vilares lareira de soños
dosvilares@gmail.com
Nova Poesía Guitirica NPG
www.npggazeta.gal
npggazeta@gmail.coma
|
|
|
|
|
| #enredeversos FESTIVAL DE POESÍA EN REDE |
|
#enredeversos
Fatima Fernandez, Raquel Díaz Seijas, Isabel Rodríguez, María Xosé Lamas, Moncho Bouzas, Andrea Fdez. Maneiro, Anxo Boán, Anxela Gracián, Luz Campello, Branka Villar, Teresa Ríos, Ana Vila Portomeñe, Curra Figueroa, Pilar Maseda, Fernanda Hermida Garel, Paco Ledo, Miguel Queipo Salvande, María Pereira, Mila Villanueva, Xelo Teijido, Ramiro Vidal Alvarinho, Fátima Domínguez, Francisco Castro, Amalia Díaz, Luís Mazás, Xurxo Gago, Manuel González Prieto, Silvia Pardo, Andrea Araújo, Hortenxia Bautista, Pas Veres, Clara Blanco, María Oliveira, Loreto de Castro, Cris Amoedo, Pilar Alonso, José Vázquez Liste, Nerea Díaz Preciado, Toño Núñez, Xosé Abeledo, Emilia Martínez Fuentes, Ana Mar Fraga Rábade, José Carlos Ulloa, Eugenia Sanmartín, Luz Airado, Pepa Álvarez, Jacobo Sánchez Quintela "JAKI", Ana Fernández, Enrique Rodríguez Franco e Helga Méndez son @s 50 poetas que participarám no FESTIVAL DE POESÍA EN REDE de Agrupações Poéticas de Base. Poesía em directo no facebook da Nova Poesia Guitirica NPG entre o 16 de Abril e o 1 de Maio (incluídos) ás 18:00, ás 20:00 (despois dos aplausos) e ás 22:00 todos os días. Um evento em rede que tece redes entre grupos poéticos de base de todo o país dende a Terra Chá á A Corunha, a Ponteareas, a Chantada ou a terras de Ferrol. Poetas também de diferentes lugares que nos deleitarám 16 días cos seus versos. O nosso agradecemento ás Agrupações e Poetas participantes, sem elas não sería possível . |
|
|
|
|
| #RecitalnaCasadaNPG |
|
#RecitalnaCasadaNPG será unha nova iniciativa da Nova Poesía Guitirica para nesta corentena do coronavirus, contribuir coa poesía a facer máis levadeiro o tempo de reclusión nas casas.
Cada día ás 18:00 horas, o grupo de facebook da Nova Poesia Guitirica NPG terá un recital dun/ha poeta da NPG EN DIRECTO que será compartido nas redes sociais doutros grupos poéticos e culturais.
Despois deste recital desde a casa e si a corentena continúa sobre as datas previstas, realizaremos outro recital aberto con outros grupos poéticos de base.
@s poetas participantes deste #RecitalnaCasadaNPG serán:
Día 1 Fátima Fernández
Día 2 María Pereira
Día 3 Branka Villar
Día 4 Moncho Bouzas
Día 5 Pas Veres e Clara Blanco
Día 6 Xelo Teijido
Día 7 Amalia Díaz
Día 8 Antón de Guizán
Día 9 Maica Pastoriza
Día 10 Emilia Martínez Fuentes
Día 11 Luz Darriba
Día 12 Pilar Maseda
Día 13 Jaki S. Quintela
Día 14 Mar Beres
Día 15 Judiña de Lea
NPG NovaPoesiaGuitirica
npggazeta@gmail.com
http://npggazeta.gal
|
|
|
|
|
| REENGANCHAR GUITIRIZ Á POESÍA |
|
Alguén lembra a Raúl Gómez Pato, Eduard Velasco, Xabier Alonso ou Xosé Lois Mosquera? Son os gañadores das catro edicións do Prémio Díaz Castro de poesía criado polo Concello de Guitiriz. Agás o primeiro, os tres seguintes pasaron por Guitiriz con máis pena que gloria...
Lembro aquel memorábel acto de homenaxe ao poeta do Vilariño na igrexa dos Vilares polo 25 cabodano do seu pasamento no que a anterior alcaldesa, Regina Polín, anunciaba a convocatória do prémio. Unha distribución para que pasado o ano no que se lle adicaran as letras galegas, a memória e a obra do nóso poeta non caíra no esquecimento. O próprio Xulio Xiz, na súa intervención no acto dixera que os políticos non pasarán á história polo número de farolas ou asfalto que poñan senón polo seu compromiso coa cultura. O prémio con éxito de participación e de calidade poética, adoeceu sen embargo até agora de trascendencia social e pública. O que debera ser o mellor e máis trascendental premio poético da Terra Chá, pasa desapercibido mesmo para a veciñanza de Guitiriz que en varios casos nin se enteraron dos gañadores nin dos actos de entrega.
Que personaxe de Guitiriz tivo máis importancia histórica e relevancia cultural que Xosé María Díaz Castro?
Co Festival de Pardiñas aparte, non merece Díaz Castro convertir o seu prémio nun dos actos máis relevantes cada ano en Guitiriz? Ou permitiremos que siga o camiño de tantos outros autores aos que se lles adicaron as letras galegas e caíron despois no esquecemento mesmo nos seus proprios concellos? A memória de Díaz Castro sigue latente máis pola labor da sociedade civil a través dos centros de ensino, Xermolos ou o grupo NPG Nova Poesia Guitirica nascida naquel acto que polo traballo institucional limitado a unha dotación de 2000? e uns actos de trámite semi-ocultos. Non é un problema de cartos nin de organización, a única causa foi a falta de vontade política para dar a Díaz Castro e ao seu prémio a trascendéncia social e cultural que merece. Sei que a actual alcaldesa, Marisol Morandeira, ten a vontade de revertir esta dinámica e facer do prémio Díaz Castro o motor que coloque ao autor no lugar que merece no concello e toda a Terra Chá e facer de Guitiriz a vila poética da que os seus habitantes se sintan fachedosos. Ese carácter identitário coa poesía da man do noso poeta trasmitirá unha imaxe amábel e positiva que fará de Guitiriz un concello aínda máis atractivo, e nese traballo, tod@s debemos sumar, asociacións, centros de ensino, poetas, músicos, negócios, partidos políticos... Díaz Castro e a poesía deben ser sempre un motivo de unión, ser mellores en tódolos ámbitos nun aspecto no que Guitiriz e a Terra Chá son líderes mundiais, a poesía. Só nos queda poñela en valor como merece.
PD: O prémio gañaría en valor e repercusión alén de Galiza ampliando o idioma á norma do reintegrado e portugués. Non debe ser unha subvención da Xunta quen impoña as restriccións. Sería a mellor homenaxe póstuma de Díaz Castro ao seu amigo Carvalho Calero.
|
|
|
|
|
| OS FRESCOS DOS VILARES, ABANDOADOS POLA XUNTA |
|
Cumpridos dous anos do acordo da Comisión de Cultura do Parlamento Galego no que se aprobaba iniciar as xestións para a restauración das pinturas murais da igrexa de San Vicenzo dos Vilares en Guitiriz (S.XII), acordo que incluía convocar ás partes (Igrexa, Concello e Deputación de Lugo) desde a Xunta de Galicia para ver o xeito de iniciar o proceso de recuperación destas valiosas pinturas ao fresco do século XVI.
Casi dous anos despois, estamos aínda no punto de partida. Hai unhas semanas nunha reunión coa Alcaldesa de Guitiriz, esta seguía sin ter noticias ao respecto. O mesmo acontece coa diócese de Mondoñedo Ferrol e coa Deputación de Lugo.
O texto do acordo foi o que sigue:
?O Parlamento de Galicia insta á Xunta de Galicia a:
1. Avaliar o estudo técnico en proceso de elaboración unha vez rematado, para estudar tanto o estado de conservación dos frescos situados nas igrexas parroquiais dos Vilares e Labrada (Guitiriz) e as medidas a adoptar para frear o seu deterioro e garantir a súa conservación.
2. Abrir un espazo de diálogo co Arzobispado, o Concello de Guitiriz e a Deputación de Lugo para acometer as actuacións de consolidación e restauración que sexan precisas.?
Nestes 26 meses, os frescos dos Vilares pasaron a formar parte da listaxe da vergoña, a LISTA ROJA DEL PATRIMONIO do estado dos bens patrimoniais con alto risco de desaparición. Así nos foi comunicado polo comité científico da Asociación Hispania Nostra, responsábel da avaliación do estado do património no estado:
Estimado Sr. Tenreiro (Presidente de la Asociación Socio-Cultural Lareira de soños):
Desde el equipo de Lista Roja del Patrimonio de la Asociación Hispania Nostra nos ponemos de nuevo en contacto con usted para comunicarle que tras estudiar la información que nos ha suministrado sobre los Frescos de la Iglesia de Os Vilares, el Comité Científico ha comprobado que, dadas sus relevantes características, este caso cumple los requisitos necesarios para ser incluido en la Lista Roja del Patrimonio. Puede consultar la ficha del bien en la web de Lista Roja.
Agradeciendo de nuevo su colaboración y animándole a que mantenga su interés e implicación en la conservación de nuestro Patrimonio Cultural, se despide de usted y le envía un cordial saludo,
El equipo de Lista Roja del Patrimonio.
Os frescos, descubertos nunhas obras de mellora da igrexa en 1991 sendo párroco o actual deán da catedral de Compostela Segundo Pérez, levan 27 anos sen ningún tipo de actuación para a súa protección, co paulatino deterioro polas humidades, o paso do tempo, os rozamentos dos bancos da igrexa etc...
O profesor Monterroso Montero realizou un exaustivo estudo en 1992 publicado no n°8 dos cadernos de eatudos mindonienses que sirveu de base para posteriores investigacións destas obras de arte por parte de historiadores e restauradores. Da autoría dos Mestres de Parga e de Nogueira, os catro murais da nave máis antiga da igrexa representan paisaxes, a imposición da casulla de San Ildefonso (temática única en Galiza), o enterro co conde Orgaz e o Cristo Matamouros. Un conxunto pictórico único e de alta calidade artística segundo os expertos.
A pouco máis dun ano dos grandes dispendios en gastos do Xacobeo 2021 (o Camiño tamén pasa por Guitiriz), é lamentabel o pasotismo da Xunta de Galicia, que despois de cinco anos de reclamacións da Asociación Socio-Cultural Lareira de soños dos Vilares con reunións, redacción de anteproxecto, edición de dípticos e spot audiovisual, xornadas nun mestrado da UDC (Facultade de Humanidades), paneis na igrexa, reclamacióna através dunha convocatoria poética, artigos e iniciativas no Parlamento Galego, Valedor do Pobo e estudos de profesionais ou visitas de diferentes políticos, un património desta importancia siga camiño da desaparición definitiva diante do silencio cómplice das administracións, principalmente da Xunta de Galicia e da súa Dirección Xeral de Património.
Os frescos dos Vilares, de estilo gótico hispano-flamenco, son dos máis importantes da Terra Chá e teñen elementos únicos dentro desta clase de obras en toda Galicia cuxa recuperación pode ser ademáis da salvación dun ben cultural de alto valor, un valor engadido para o rural chairego e un plus na atracción de visitantes na zona que complemente os numerosos atractivos naturais, etnográficos e patrimoniais existentes para sumar na creación de activos económicos e de emprego vinculados ao sector turístico, cultural e de servizos.
O lamentábel deterioro e degradación das pinturas a pesares da insistencia e informacións elaboradas desde a Lareira de soños alertando do estado dos frescos non ten motivado a sensibilidade de Património da Xunta, máis interesado por priorizar reatauracións en elementos menos importantes en función da cor política ou da repercusión mediática que fundamentar as actuacións por valoracións obxetivas de necesidade, urxencia e valor real do elemento patrimonial nunha posición absolutamente clientelar e de desprezo ao patrimonio do noso rural co silencio colaborativo dos anteriores gobernos do Concello e da Deputación de Lugo, así como o pasotismo da Igrexa, actitudes que a nova Alcaldesa de Guitiriz Marisol Morandeira e a area de cultura e Patrimonio da Deputación Provincial de Lugo se comprometeron mudar e que agardamos nos vindeiros días acadar tamén a vontade da diócese para poder deste xeito poder levar a bó fin tan importante actuación e recuperar para o conxunto do pobo unha parte tan importante do noso pasado.
A irresponsabilidade do goberno da Xunta está a provocar que un ben patrimonial de incalculábel valor vaia camiño dunha desaparició sen retorno posíbel.
Desde a Asociación Lareira de soños seguiremos a insistir na importancia desta necesária e cada día máis urxente actuación creando sinerxias e demandando ás administracións que se poñan a traballar para salvar definitivamente as pinturas, pois son os FRESCOS DOS VILARES/V SÉCULOS DE NÓS. Salvemos os Frescos dos Vilares!!
|
|
|
|
|
| SAMEDE, O ENTROIDO DO NORTE |
|
Pasado o Martes de Entroido, na nosa comarca aínda esta celebración pagana aínda ten a súa cita máis importante o domingo día 1 de marzo nun pequeno lugar da parroquia de San Xulián de Vigo, no concello de Paderne. Alí, foron quen de recuperar un entroido ancestral desaparecido aló polos anos 60 do pasado século e poñer en valor esta recuperación tamén a través dunha publicación da inqueda loitadora Emi Cagiao, principal impulsora deste movimento capaz de revolucionar non só este pequeno lugar senón tamén de levar esta manifestación patrimonial por todo o estado e mesmo a algún país europeo. Cando falamos de entroidos tradicionaias sempre recurrimos a exemplos localizados na provincia de Ourense, aínda que nos últimos anos se teñen sumado algúns moi importantes da provincia de Lugo como é o caso do Moredo en Chantada. Samede é unha feliz nova da que aínda non se teñen dado por aludidas algunhas institucións como os concellos de Paderne ou Betanzos cando o seu valor está a ser recoñecido mesmo polo Museo do Pobo Galego, que lles ten adicado unha xornada nos pasados días. Son como sempre, entidades veciñais e culturais ou algún centro de ensino as que apoian e saúdan este importante fito do noso patrimonio inmaterial, coa organización de diversas actividades nas que SAMEDE é protagonista nesta época do ano. O valor antropolóxico e histórico, o potencial identitario e mesmo turístico é ignorado polas institucións da comarca e ten que ser a sociedade civil a través da veciñanza de Samede, amig@s e mesmo a implicación d@s máis vell@s que viviron os últimos tempos daquel anttoido quenes dean leccións de amor pola nosa tradición popular.
Traxes, máscaras, costumes e mesmo danzas únicas como a muíñeira cruzada, son aportacións que van máis aló da festa, adéntran-se na investigación do noso pasado e polo tanto de onde vimos e do que somos. Samede é neste intre a referéncia doa antepidos tradicionais galegos do norte. A súa recuperación trascende o ámbito local e debe ser entendido (e atendido) como un antroido da tradición popular comarcal pero tamén dentro dos diversos e ricos anteoidos do país, de todos.
O próximo domingo, día 1 de marzo, temos unha cita en Samede para apoiar e disfrutar do Entroido de Samede xa que a Asociación creada para este importante Entroido ten un amplo programa para amosar o seu traballo nunha agradábel xornada festiva. Alí estaremos!! |
|
|
|
|
| OS CANEIROS DO NORTE |
|
 Infesta de Betanzos, coñecida tamén como O Norte pola situación da "estación do norte" do ferrocarril, viveu tempos mellores nos que arredor da actividade ferroviaria, o lugar fervía de vida. O tren empregaba xente e asentaba poboación, negócios e vivendas. Co declive da estación, con apenas frecuéncias e cada día menos actividade, os negócios foron pechando, moitas vivendas quedaron baleiras e os poboadores foron envellecendo. A opulencia de tempos pasados foi mudando a unha imaxe que ben podería lembrar un filme americano da depresión. Até a actividade fabril que queda é de dúas industrias contaminantes (a madeireira HB e a peste do Matadoiro de Montellos). O esquecemento institucional contribúe tamén á sensación de mera supervivencia dun lugar noutrora cheo de vida. É por iso que calquera nova empresa, calquera nova actividade social, supoña un importante feito no lugar, máis aínda si de xente nova se trata.
Hai poucos días, un novo negócio abría as súas portas no Camiño Real de Infesta con un nome que forma parte da história máis popular de Betanzos, OS CANEIROS. Nerea e Jesús, dous rapaces novos, abordan con valentía e ilusión un proxecto que vai máis aló dun mesón, porque ademáis de ofrecer unha variada carta de productos (todos do país), menús do día, parrillada e a súa simpatía e agarimo, o seu negócio supón tamén unha inxección de ar fresco e lugar de relación social no corazón da parróquia, nun ambiente familiar.
Coa experimentada Toñi nos fogóns da cociña, as potaxes teñen a garantía do sabor do xantar feito a lume lento, como antes, e a chimeneia do comedor no inverno ou a terraza no verán, axudarán a ter unha estancia cálida en calquera época do ano. Os que aquí vivimos agradecemos esta apertura e convidamos á xente de fóra a visitarnos, no Camiño Real de Infesta, a carón da estación do Norte. Os Caneiros do Norte son a nosa romaría particular. Longa vida e éxito para eles porque si lles vai ben, será bó para O Norte. |
|
|
|
|
| A casa escola habaneira de Vilapedre |
|
 No pasado nadal andiven a ver a Casa Escola Habaneira da parróquia de San Mamede de Vilapedre, no Carballal, un edificio de dúas plantas de forma rectangular, construído en cachotaría, sobre unha plataforma ou zócolo para solucionar o desnivel do terreo. Os esquinais, o zócolo, os remarques en resalte das fiestras e as portas son de cantaría. O interior estaba feito en madeira e a cuberta é a típica da zona, de lousa de catro augas en roda.
Na fachada principal predomina a sensación de horizontalidade e simetría debido ás fiestras e ás cornixas en resalte que separan os dous andares; destaca sobre a porta principal unha balconada de reixa con motivos vexetais.
Na planta baixa estaba unha aula mixta e no primeiro andar a vivenda do mestre/a.
Esta escola foi construída pola Sociedad Agraria y de Instrucción e garda moitas semallanzas con outras escolas indianas da zona como as de Lanzós ou San Simón. Cumpreu 100 anos en 2018 e foi restaurada polos veciños con algún apoio institucional. Membros da directiva da Asociación de Veciños explicabanme que a Casa Escola se ten convertido na referencia da actividade social desa pequena parróquia chairega en habitantes pero grande en extensión, con xuntanzas e actividades semanais de diversa natureza. O mesmo ten acontecido en Lanzós coa súa que fixo os 100 anos en 1013 e que desde aquela þen acondicionado tamén a planta superior. Ambalas dúas e a fantástica escola de Santaballa, son exemplks de dinamización do rural entre outras ademáis de recuperar o noso património e darlle vida. Nos Vilares contamos con unha fermosa Escola do ano 1923 que se atopa en bó estado pero que precisa dunhas melloras integrais, a mellor maneira de honrar aos emigrantes que a promoveron de cara ao seu Centenário e de dinamizar a vida dunha parróquia, que como tantas vai avanzando no camiño do despoboamento. Parabéns a Vilapedre e a tódalas parróquias que recuperan as casas indianas e as enchen de vida para a xente. Os Vilares, segunda parróquia en habitantes de Guitiriz, merece un centro social dinámico na Escola Habaneira da Conchada; temos espellos onde mirar e un reto cara a 2023 como fixeron outras cos seus centenários como horizonte... e Vilapedre é o exemplo máis recente do que sentirnos orgullos@s.
*Artigo para o suplemento A Chaira de El Progreso |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
