| Caderno Dixital de Antón Tenreiro |
|
| Caderno digital de Antón de Guizán . |
|
|
| O meu perfil |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| PINTURAS SALVADAS |
|
Non foi sen tempo pero os esforzos da asociación creada por Pastora Veres e algunha xente da parroquia para salvar os frescos dos Vilares, pagou a pena.
Hai escasas semanas concluían os traballos de restauración das valiosísimas pinturas murais da igrexa de San Vicenzo dos Vilares de Parga datadas nos séculos XV e XVI e de grande calidade artística.
Atrás quedou a inclusión na lista vermella do patrimonio, as demandas e iniciativas desenvolvidas, as numerosas reunións mantidas coas diferentes administracións e mesmo a iniciativa parlamentar do BNG.
Hoxe, a igrexa na que foi bautismado o poeta Díaz Castro, loce na súa nave central os frescos do enterro do Conde Orgaz, a imposición da Casulla de San Ildefonso e alguns motivos paisagísticos ademáis de descobrir unha garra de unha pintura máis antiga descoberta nos trabalhos de CREA Restauración.
Mais si a restauración destas obras artísticas é um grande logro, non menos importante de aquí em diante é a súa conservación, dada a escada ventilación da maioria dos templos románicos, cada día menos abertos ao culto, as humidades e os coidados no seu tratamento. O que ven acontecendo é que o mantimento e control son escasos ou inexistentes e a programación e as facilidades para a súa visita individual ou em grupos, Son escadas ou non existen.
A recuperación deste conxunto non ten sentido si as diferentes administracións (Xunta, Deputación, Concello) e a propria igrexa non colaboran para a súa promoción, habendo como hai, outros conxuntos pictóricos en parroquias próximas. O rural precisa dar valor ao seu património etnográfico, relixioso, histórico, material e imaterial para activar a súa economía.
Os Vilares conta con outros elementos a recuperar e promocionar como a casa de Díaz Castro, os cobertizos da antiga Feira do Sete ou o areglo e adaptación aos tempos da Escola Habaneira da Conchada coincidindo do seu centenário neste ano.
Todos estes conxuntos, serian un foco de atracción e paralelamente motor da economia en sectores como o turístico, hosteleiro e cultural, que sumados aos xa existentes da natureza, coa pedra e a auga como reclamo, darian unha nova vida a un rural abocado á perda de povoadores e sometido ao abandono e á dictadura do eucalipto.
As tradicións, o patrimonio, a história e a paisaxe deben ser a base do progreso para crear sinerxias entre os habitantes do rural e as administracións para un futuro sustentabel e unha maior calidade de vida. Benvidos de novo, seis séculos depois, os Frescos dos Vilares. Que esta recuperación sexa o punto de partida para un futuro orgulloso do seu pasado. Amén.
Antón de Guizán
antontenreiro@gmail.com
+34 662 183 149
|
|
|
|
|
| CEN ANOS DA ESCOLA 🏫 HABANEIRA DA CONCHADA |
|
Este ano 2023 cumpre un século a escola habaneira da Conchada, nos Vilares de Díaz Castro. A asociación socio-cultural Lareira de sonos leva vários anos reclamando publicamente que se programen actos de homenaxe a aqueles vilaregos emigrados a Cuba que entenderon que a maior e mellor axuda para os seus paroquianos era dotados de cultura. Por sorte, Segundo Pérez, ex-parroco dos Vilares recolleu nun libro "Escola Habanera dos Vilares (Guitiriz)" en 2008 toda a información relativa a esta obra, os seus protagonistas e mesmo os esforzos para chegar a construila.
De dúas prantas, a escola non é das máis grandes entre as numerosas escolas indianas da Terra Chá, pero sirveu para que centos de rapaces accederan a un ensino básico fundamental. Ainda moitos vilaregos e vilaregas lembran con agarimo ao mestre Andrés Pérez Carballeira que ensinou a várias xeracións de nenas e menos.
Honrar a aquela xente é unha obriga de quen alí estudou pero tamén dos seus fillos e netos que provablemente disfrutan hoxe dun benestar que é unha débeda historica con aquela xente. Ademáis dos actos que se deberan programar, adecentar a escola mellorando a súa accesibilidade, a habitabilidade e a contorna sería este ano a mellor homenaxe, e darlle un uso con contidos periódicos trasladando actividades sociais e culturais á parroquia teria que ser unha obriga.
Hai exemplos de dinamización ben perto, de escolas habaneiras que se converteron en auténticos motores de actividade, encontro e unión parroquial, en Santaballa en Lanzós, en Vilapedre etc.
No mesmo Guitiriz, a escola de Lagostelle é hoxe um lugar cheo de vida.
Os Vilares tem a suficiente importancia para impulsar numerosas iniciativas coa escola da Conchada como motor e nun futuro, cos frescos da igrexa restaurados, coa casa do poeta Díaz Castro recuperada para a xente, a dinamización desta parroquia do rural chairego pode ser un modelo.
Precisamos da vontade política, do amor aos nosos ancestros e admiración á súa labor filantrópica e sumar entre todos para gozar dun ben que temos a sorte de conservar aínda en condicións aceptabeis e que é un legado, unha herencia que hai que coidar e darlle o valor que merece.
O xornalista chairego Xulio Xiz, manifestou na igrexa dos Vilares nun acto adicado a Díaz Castro em 2015, que os políticos serán lembrados máis polo seu traballo a prol da cultura que polo asfalto ou os puntos de luz.
Si a escola habaneira da Conchada precisa dunha adaptación aos tempos e unha mellora integral, este é o momento: 2023.
Um século de vida que debe abrir a andaina cara a outro século ao servizo da xente e da cultura.
Escola Habaneira da Conchada, historia e patrimonio, cultura popular.
|
|
|
|
|
| XORNADAS ROSALIANAS 2023 |
|
Rematada a segunda edición das Xornadas Rosalianas de Vilalba, queda a sensación de ter criado algo especial. Xermolaba en 2018 a necesidade de honrar como merece a esta grande poeta nun fermoso acto organizado na Casa Habaneira de Santaballa pola Nova Poesía Guitirica NPG e CulturaliaGZ con numeroso público, e aínda que a pandemia parou a súa continuidade, deixou um pouso que foi retomado dende Vilalba con grande acerto en 2022.
E si na primeira edición o pasado ano o denso programa e a calidade do mesmo parecía difícil de igualar tendo en conta que incluía a inauguración dun parque e um monumento á grande poeta galega e un mural no centro da vila, as actividades desta edición agardaban unha comparación e un reto ben difícis de superar
Así e todo podemos dicer que ese reto e essa comparacións forno superadas. A participación dos centros de ensino tanto de primaria como secundaria, agrupacións musicais, centro de formación ocupacional, bibliotecas, e a alta calidade das actuacións, charlas, recital, a exposición de Clara Martín sumadas á guinda co pregón de Luz Darriba demostran que estamos a asistir a unha das homenaxes anuais a Rosalia máis importantes de Galiza. Neste sentido tamén se ten manifestado o presidente da fundación Rosalia de Castro, Anxo Angueira, que estivo presente nas dúas xornadas.
Pero detrás de este éxito hai un grande traballo de organización sustentado por tres entidades, o Cancello de Vilalba, o Instituto de Estudos Chairegos IESCH e a Nova Poesía Guitirica NPG con unha comisión composta por mulleres que merecen a nosa admiración e respeto: a concelleira de Cultura Vanessa Siso, a presidenta do IESCH Marisa Barreiro e as poetas vilalbesas da NPG Pilar Maseda e Luz Airado. Sen elas, e o seu traballo e compromiso rosalianos non teríamos desfrutando de tantas e tan fermosas actividades na honra da máis grande das nosas letras.
Vilalba e a Terra Chá convertense así nunha referencia ineludíbel nas homenaxes cada mes de febreiro a Rosalía, que consolida a Vilalba como centro da importante literatura chairega, non só pola ca tidade e calidade literat@s senón tamén por terse afianzado na organización de importantes eventos literários.
Vaian dende aqui os meus parabéns e agradecemento ás entidades e persoas organizadoras. Vémonos en febreiro de 2024 nas III Formadas Rosalianas de Vilalba!!
|
|
|
|
|
| DE SAMARUGO |
|
CIMENTOS DE LIBROS
Sempre é unha sorte ter amigas, máis é un privilexio que algunha destas amigas sexan constructoras. Constructoras de casas cheas de vidas. Sei de tres pero son moitas máis as que foron dotadas dese talento especial que dá o amor polo que fan. Non falo de ladrillos, cemento, encofrados ou tellas, que son tamén moi importantes, falo de libros para construír persoas vinculadas á realidade que as rodea e abertas ao mundo. Neste caso, as tres amigas teñen en común un traballo no que son un exemplo a seguir: as bibliotecas escolares.
Sabela Figueira no IES Basanta Silva, Sandra Tenreiro no IES Díaz Castro e a xa xubilada María Xosé Lamas no CEIP Mato Vizoso son un exemplo do bó facer nas súas respectivas bibliotecas dinamizando e abrindo estas á participación en algúns casos tamén a pais e nais con clubes de lectura. É de Xustiza recoñecer o seu traballo (extensíble a moitos outros) e que son hoxe unha guía para entender que as bibliotecas escolares non teñen porque ser só un lugar cheo de libros para coller e devolver, senón espazos rebosantes de vida e divertimento a través deses libros. As bibliotecas non entendidas como compartimentos estancos illadas da súa contorna e da sociedade, polo contrário, cimentos dun mundo aberto, tolerante, diverso e crítico. Que na Terra Chá contemos con este modelo nos centros educativos, é unha honra que debe enchernos de ledicia. Non son froito da casualidade, a Sabela ten demostrado o seu compromiso coa cultura e coa contorna co seu traballo no IESCH e as súa publicacións, a Sandra é sobradamente coñecida polo seu bó facer a través da música e do audiovisual e pola divulgación da obra de Díaz Castro, e María Xosé é recoñecida e admirada polo seu traballo literario e teatral. Anos de experiencia coa rapazada como ensinantes comprometidas e vocacionais que explican estes froitos. Elas foron quen de dar outro aire, modernizar e mudar as vellas concepcións das bibliotecas escolares e mesmo servir de espello para outras bibliotecas públicas. Todo é posible si, como elas, se ten por corazón un libro.
Antón de Guizán |
|
|
|
|
| De Samarugo |
|
XXX ROMARIA LABREGA DA CHAIRA
30 anos se leva celebrando a Romaria Labrega da Chaira, 32 anos dende a sua creación si contamos os dous da pandemia nos que non se celebrou. Son moitos anos de celebración e reivindicación das nosas tradicións e da nosa etnografia e na parroquia do poeta Xosé María Diaz Castro, que non chegou a disfrutala pero ao que honraron en numerosos pregóns figuras como Marica Campo, Xulio Xiz, Segundo Pérez ou Felipe Senén entre outros moitos e que de seguro este ano terá tamén a sua mención nas verbas de Manolo Cachan, o flamante pregoeiro desta edición, ex presidente do IESCH Instituto de Estudos Chairegos, unha entidade tan necesaria como modélica. As xuntanzas familiares, os traballos agrícolas, a festa e a cultura tiveron inicialmente nas Reixas e despois na carballeira do Cancelo ao longo de tres décadas unha celebración única e singular, unha demostración de orgullo do que somos e de onde vimos. Aínda que a romaria foi prescindindo co paso do tempo da exibición de algunhas actividades do pasado, sigue a manter o interés con outras divertidas propostas que foi incorporando.
Na primeira edición, o grande poeta da Terra Chá Manuel Maria inaugurou unha exposición de fotos antigas e fixo alí unha encomenda a Pastora Veres que deu como resultado o fermoso traballo antropolóxico «Lareira de soños» de Pastora Veres, outra das filhas destacadas dos Vilares, tamén creadora con con outrXs vilaregXs desta romaria. Este traballo, é dalgunha maneira, producto daquelas primeiras edicións nas que a convivencia, os traballos comunais, os ofícios, e a historia viva dos habitantes dos Vilares inspiraron e motivaron a Pas Veres a recoller nun libro as vivencias, traballos, sofrimento e alegrias dos verdadeiros protagonistas do noso pasado, as xentes anónimas que tamén axudaron a manter ano tras ano esta exaltación do noso rural.
Animadevos, pois, a participar os vindeiros dias 12 e 13 de agosto da XXX Romaria Labrega da Chaira, esa lareira de soños, esa lareira de todXs.
Antón de Guizán
|
|
|
|
|
| ROSALIA VEU PARA QUEDAR |
|
Este mes de febreiro estivo marcado na Terra Chá por numerosas homenaxes a Rosalía de Castro, que promovidas dende entidades culturais e institucións, constituen unha fermosa reivindicación popular da máis universal das nosas escritoras. Entre todas as homenaxes, a máis destacada das iniciativas rosalianas chairegas foi a realizada en Vilalba promovida pola Concellaría de Cultura, o Instituto de Estudos Chairegos IESCHA e a Nova Poesía Guitirica NPG e apoiadas por diversas entidades sociais vilalbesas. As Xornadas Rosalianas nasceron para continuar e con unhas interesantes e variadas propostas, como os poemas pendurados de farolas, a impactante exposición ROSALIANAS de Viki Rivadulla (até finais de marzo), o magnífico relatorio de Anxo Angueira, presidente da fundación da poeta, os concertos cheia de poesia de Corredores de Sombra e Ialma, os monicreques dirixidos a menos e maiores coa Viaxe de Rosalía, o fermoso recital dunha dúcia de poetas chairegas AS ROSALIAS SEMENTAN PENSAMENTOS, o orixinal Caldo de Gloria realizado polo alumnado dos institutos vilalbeses, a leitura do MANIFESTO pola sua autora deste ano, Beatriz Maceda, vilalbesas de paixon e corazón e a inauguración do acolhedor parque que ademais do nome de Rosalía, conta xa co seu monólito, realizado por Pepón Gomez de Bernardo e a figueira traída da Casa de Rosalía e que perpetuarán a sua presenza no corazón da Terra Chá.
Os numerosos actos, de grande calidade todos, estiveron, ademais, cargados de contido, polo seu fondo simbolismo e por afondar no aspecto mais feminista e social da autora de Follas Novas, do seu compromiso cos máis desfavorecidos e a súa reivindicación do empoderamento das mulleres, mulleres como Vanessa Siso, concelleira de cultura de Vilalba, Marisa Barreiro e Sabela Figueira, presidenta e vice-presidenta do IESCHA, Pilar Maseda e Luz Airado da NPG, foron as cabezas e o corazón deste grande traballo que converteu a Vilalba e a Terra Chá no mes de febreiro no centro poético de Galiza e que aspira no futuro a facer destas Xornadas Rosalianas, a referencia ilimitada da intensa riqueza que nos achega dia tras día a nosa poeta nacional, o orgullo de ter como escritora máis representativa de Galiza a unha muller e que instala a Vilalba ao lugar que lle corresponde no Olimpo da literatura galega.
As Xornadas Rosalianas de Vilalba foron organizadas e protagonizadas por mulleres chairegas que convertiron a Rosalía de Castro no seu mes e no seu dia nunha chairega máis, que véu para quedar e aportar, cada ano, novas propostas creativas. A inscrición na escultura do primeiro manifesto feminista do estado, que unha pedra da súa casa de Padrón forme parte do monumento ou que unha filla da súa figueira fora prantada no parque, constitúen unha achega definitiva da alma de Rosalía aos charegos. De aquí en diante estaremos felices ao pasear polo parque de Rosalía de Castro, xa só queda que podíamos, tamén disfrutar algum día de tanta riqueza literaria na Casa da Cultura Manuel Maria, e daquela si, o Manuel, tamén virá para quedar á capital da Terra Chá coa súa idolatrada Rosalía de Castro e nós coa honra de telo conquerido.
Saúde e poesia!! |
|
|
|
|
| ROSALIA VEU PARA QUEDAR |
|
Este mes de febreiro estivo marcado na Terra Chá por numerosas homenaxes a Rosalía de Castro, que promovidas dende entidades culturais e institucións, constituen unha fermosa reivindicación popular da máis universal das nosas escritoras. Entre todas as homenaxes, a máis destacada das iniciativas rosalianas chairegas foi a realizada en Vilalba promovida pola Concellaría de Cultura, o Instituto de Estudos Chairegos IESCHA e a Nova Poesía Guitirica NPG e apoiadas por diversas entidades sociais vilalbesas. As Xornadas Rosalianas nasceron para continuar e con unhas interesantes e variadas propostas, como os poemas pendurados de farolas, a impactante exposición ROSALIANAS de Viki Rivadulla (até finais de marzo), o magnífico relatorio de Anxo Angueira, presidente da fundación da poeta, os concertos cheia de poesia de Corredores de Sombra e Ialma, os monicreques dirixidos a menos e maiores coa Viaxe de Rosalía, o fermoso recital dunha dúcia de poetas chairegas AS ROSALIAS SEMENTAN PENSAMENTOS, o orixinal Caldo de Gloria realizado polo alumnado dos institutos vilalbeses, a leitura do MANIFESTO pola sua autora deste ano, Beatriz Maceda, vilalbesas de paixon e corazón e a inauguración do acolhedor parque que ademais do nome de Rosalía, conta xa co seu monólito, realizado por Pepón Gomez de Bernardo e a figueira traída da Casa de Rosalía e que perpetuarán a sua presenza no corazón da Terra Chá.
Os numerosos actos, de grande calidade todos, estiveron, ademais, cargados de contido, polo seu fondo simbolismo e por afondar no aspecto mais feminista e social da autora de Follas Novas, do seu compromiso cos máis desfavorecidos e a súa reivindicación do empoderamento das mulleres, mulleres como Vanessa Siso, concelleira de cultura de Vilalba, Marisa Barreiro e Sabela Figueira, presidenta e vice-presidenta do IESCHA, Pilar Maseda e Luz Airado da NPG, foron as cabezas e o corazón deste grande traballo que converteu a Vilalba e a Terra Chá no mes de febreiro no centro poético de Galiza e que aspira no futuro a facer destas Xornadas Rosalianas, a referencia ilimitada da intensa riqueza que nos achega dia tras día a nosa poeta nacional, o orgullo de ter como escritora máis representativa de Galiza a unha muller e que instala a Vilalba ao lugar que lle corresponde no Olimpo da literatura galega.
As Xornadas Rosalianas de Vilalba foron organizadas e protagonizadas por mulleres chairegas que convertiron a Rosalía de Castro no seu mes e no seu dia nunha chairega máis, que véu para quedar e aportar, cada ano, novas propostas creativas. A inscrición na escultura do primeiro manifesto feminista do estado, que unha pedra da súa casa de Padrón forme parte do monumento ou que unha filla da súa figueira fora prantada no parque, constitúen unha achega definitiva da alma de Rosalía aos charegos. De aquí en diante estaremos felices ao pasear polo parque de Rosalía de Castro, xa só queda que podíamos, tamén disfrutar algum día de tanta riqueza literaria na Casa da Cultura Manuel Maria, e daquela si, o Manuel, tamén virá para quedar á capital da Terra Chá coa súa idolatrada Rosalía de Castro e nós coa honra de telo conquerido.
Saúde e poesia!! |
|
|
|
|
| INFESTA MALTRATADA |
|
Coa proposta do goberno local de Betanzos para o PXOM, unha das zonas que saen peor paradas é Infesta, na parroquia de Requián.
Son varias as propostas que acadan unha especial trascendencia xa que plantexan un alto impacto para as previsións de futuro do lugar.
A primeira, un vial que pretende comunicar a rotonda de acceso á autovía en Montellos coa N-VI na Angustia e cuxo trazado é dunha grande agresividade dende o punto de vista medioambiental, paisaxístico e social, partindo Infesta en dous, debido a que non ten accesos en todo o percorrido. Si Infesta xa padeceu a presenza dun 'muro' divisorio coa vía do tren que a atravesa, o novo vial partiría o lugar en tres ao adentrarse na zona alta en lugar de transcurrir paralelo aos polígonos de Piadela I e Piadela II onde non afectaría a casas e fincas colindantes a estas. O vial non aporta máis solucións ás actuais estradas para a mobilidade agás ao tránsito pesado pero afecta a numerosas propiedades, cultivos, vivendas e explotacións de gandeiría además de cortar as drenaxes do terreo e ter un grande impacto visual. Sen entrar na posibilidade de poder levar esta estrada por terreos dos polígonos, a actual proposta non ten sentido.
Outra das novidades é a construcción dunha nova rotonda a cen metros da xa existente de acceso á autovía que é innecesaria e só beneficia á empresa madeireira mentras que pode perxudicar ao tránsito na estrada a Santiago, que cen metros antes ten un 'cuello de botella' na curva enriba da vía do tren. E por último as incongruencias de recalificar miles de metros rústicos a ambas marxes da estrada nos núcleos do Camiño Real e contra a vía do tren para convertimos en Solo Urbano Non Consolidado (SUNC) para a construcción de edificios de baixo, dúas plantas e baixo cuberta nunha zona de asentamento tradicional de vivendas e nas que o coerente sería recalificar a urbano como o resto da zona. A construcción de edificios co aumento poboacional previsto tería saída pola actual estrada sen posibilidade de ampliación que se verá colapsada no momento en que esas futuras vivendas se ocupen. Non se entende tampouco que figuren como urbanas as antigas naves de Coes mentras outras se manteñen como industriais.
En calquera caso, Infesta é unha das grandes prexudicadas neste PXOM, no que os seus habitantes se ven "atracados" coa presión urbanística perde do capacidade de decisión sobre as súas propiedades, con unha máis que previsíbel perda de calidade de vida, contaminada por unha fábrica á que ninguén obriga ao cumprimento da lei e con unha nula previsión de futuro no que atinxe ao saneamento e á mobilidade.
Un PXOM que só pola afección que ten en Infesta non debe saír aprobado independentemente do que teña previsto noutras áreas.
É por isto que @s veciñ@s do lugar nos temos mobilizado co lema de INFESTA NON SE PARTE e seguiremos a facelo mentras todas estas propostas no. Sexan modificadas neste documento elaborado para favorecer intereses particulares de empresas e construtores pasando por riba do ben común e ancla do Betanzos na fracasada política do ladrillo e a especulación. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
