E se ela non acorda?

Onte vin un sinal. O seu rostro estaba escuro, a súa lingua calada, as súas mans corrían a ningunha parte. Todo nela era desorde, non obstante, a miña roupa estaba limpa e alisada. Estaba durmida, como se vivise máis alá das miñas propias frustracións, levándoas sobre os seus ombreiros.

Pero agora segue durmida. Dorme coma se xamais tivese durmido na súa vida. A súa pel está serena, pero as súas mans e o seu rostro loitan en silencio, sen máis estridencias ca as dun portazo esquecido. Quizais estea rota a botella da auga, ou as pantuflas rompesen? Pero agora dorme.

E se ela non acorda?

Todo pode fuxir nun segundo, nun so. Ás veces basta unha chamada, unha mensaxe nun papel enrugado. Pero non llo dixen. Ou si. Díxenllo alguna vez, pero nunca me parei a pensar como tiña que dicirllo. Nunca entendín a súa ansia por ter todo en orde e non entendo por que dorme cando todo está desdeixado.

Agora dorme. Deixareina descansar. Quizais sexa este o seu definitivo descanso?

E se non acorda?

Concha L. F.

Curiosamente, no meu cole, hoxe ninguén falou da folga de onte, nin das manifestacións, nin da repercusión no sector público de ensino, nin de nada relacionado co tema... E iso que no xornal "La Voz de Galicia" (a única que se recibe), na portada, falaba do conto. Pero todo o mundo foi directamente ás páxinas centrais para ver o suplemento "La Voz en la escuela" e comentar o interesantes que eran os contidos. A min non mo pareceron tanto...
Non sei o que pasou noutros coles. Na miña clase onte seica faltaron catro nenos e nenas... A parte dos habituais de sempre, os que van e veñen, coma as ondas do mar...

Será que no ensino público galego todo vai ben? Será que os traballadores e traballadoras do ensino público de Galiza están conformes con todo o nos caeu enriba? Ou será que o medo lle atenaza as gorxas?

Se están conformes, vale. Respecto a súa decisión, pero que nunca máis me volvan falar de inxustizas sociais ou de inxustizas cara ao ensino público galego e aos seus traballadores e traballadoras.

Se non están conformes e teñen medo, gustaríame dicirlles que o medo non é bo conselleiro, que o medo couta a liberdade, que se actuamos con medo, de nada vale queixarse despois...

Porque, digo eu, se tanta solidariedade amosamos de boquiña coa sociedade, por que nos cruzamos de brazos e acodimos ao posto de traballo coma ovellas, por medo a que nos desconten no salario, cando as inxustizas son tales que o único que merecen como resposta é unha rebelión silenciosa pero activa de todos os sectores produtivos, incluídos nós?

Ou é que os traballadores e traballadoras do ensino público somos entes pasivos? Será que si...

Se é así, se a resposta é que no ensino non nos vai tan mal, que somos xente privilexiada porque temos un posto de traballo e non debemos protestar, nin por solidariedade, entón non sei se me dea de baixa, figuradamente falando (cómpreme o salario para comer, pero podo prescindir dun día), deste colectivo e continúe a miña loita en solitario.

Respecto todo, todas as opinións e decisións persoais, pero éncheme de carraxe que, logo de levar máis de dous anos botando pestes contra o que nos levan feito, como traballadoras e traballadores do ensino, despois de ver o que fixeron co ensino público galego, sigamos cos brazos cruzados sen saír ás rúas para manifestar ese desacordo. Non vaia ser que nos toquen o soldo!

Sei que non servirá de nada, pero polo menos, que nos quede a conciencia tranquila por telo intentado, que nunca, ninguén nos poida botar na cara que tivemos unha oportunidade para cambiar o mundo un pouco, pero preferimos quedar acochados detrás dos nosos privilexios de funcionarias e funcionarios públicos.

Ata cando?

Concha L. F.

"Conversación" entre unha viandante e dous mozos que se dirixían ao punto de saída da manifestación de hoxe en Ourense.

A señora, moi ben arreglada parou e púxose a increpar a dous mozos novos que baixaban ás 11:30 da mañá pola rúa da Concordia, cunhas bandeiras enroscadas debaixo do brazo. Moi educados, paráronse a escoitar o que a muller lles tiña que dicir...

-¡Sois unos impresentables! ¿No tenéis padres? ¿No os da vergüenza? ¡Anduvisteis toda la noche por ahí, tirando contenedores y llenando de basura la calle Santo Domingo!
¡Con personas como vosotros, mal vamos! ¿No os da vergüenza?

Os mozos quedaron estupefactos, coma min...

-Señora, nós non fixemos nada diso...
-¡No lo neguéis! ¿No os da vergüenza?

Un segundo de silencio...

-Señora, a min o único que me dá vergoña é estar no paro e non ter culpa ningunha delo.

A muller seguiu rúa arriba e os mozos rúa abaixo. A muller seguía rumiando ás miñas costas cousas que eu non podía entender. Cando cheguei á rúa de Santo Domingo entendín algo. A rúa estaba intransitable...

Ao paso da manifestación por diante da sede do PP en Ourense puiden ver, por enésima vez, algo que me molesta sobremaneira: a fachada do edificio chea de manchas de pintura... Durante a andaina, tiven que colocar un pano no nariz, pois a alguén se lle ocorreu a graza de abrir un deses botes de fumo vermello...

Nin tanto dun lado, nin tanto do outro... Para todo existe un medio, un equilibrio. E se non somos capaces de atopalo, mal remedio lle vexo a todo este mal que nos están facendo... Unicamente, tirar todo desde abaixo, con calma, sen violencias físicas ou verbais... Sen présa, pero sen pausa.

Foto: Xulio López (2002)


Agora vouvos contar un conto. Un conto curto, sobre os mares e as súas marés, os seus animais, costas e barcos.

Había unha vez un país que tiña os mellores peixes e mariscos do mundo. Tiña as mellores corredoiras, os mellores carballos, castiñeiros e bidueiros, os máis altos e fermosos cantís da costa atlántica europea, nos que o mar rompía con toda súa furia. Ese país estaba cheo de persoas que traballaban arreo cada día para sacar do mar os mellores manxares e querían á auga salgada e á terra coma quen quere a unha nai.

Un día, un deses grandes barcos que levan no peito o ouro negro, o petróleo, viu que lle fendera un costado. Había moito mar e as ondas pegaban nos seus costados con moita forza. O capitán do barco pediu axuda, mais ninguén o escoitou. Houbo xente que dicía que aquilo non era nada, que se o deixaban no medio no mar, o barco quedaría alí, quieto.
Pero unha grande onda acabou por partir o barco en dous. Pouco a pouco foise mergullando no mar e todo o petróleo que levaba nas súas tripas rematou espallado por todas partes. Pouco a pouco, unha masa negra e pegachosa foise facendo coas rochas, cos peixes, cos paxaros, coa area, cos barcos de pesca? Unha masa pegachosa e fedorenta?

De máis aló daquelas terras acodiu unha morea de persoas para retirar o petróleo, mentres quen mandaba seguía dicindo que aquilo non era nada, que eran soamente uns fíos de plastilina. Moita xente saíu ás rúas para berrar que nunca máis volvese ocurrir algo así. Pero foi en vano. Ninguén a escoitou.
As xentes daquelas terras foron vendo como as súas vidas se mergullaron con aquel barco e os restos que quedaban levarían tatuado para sempre o cheiro e a negrura daquela negra maré.

Xa pasaron dez anos. As testemuñas daqueles días din que todo foi moi negro, aínda que elas vestían de branco, de amarelo? Da cor que podían. Grazas a todas elas.Grazas.

Don Blas cruzou definitivamente a estrada para parolar cos seus amigos da casa de en fronte. Gustáballe facelo e, aínda que os cancelos sempre estaban pechados, el buscaba o xeito, sen mirar antes a un lado e a outro e sen respectar o paso de peóns que hai diante da casa. Era un cadelo tonto e arriscado.



Agora descansa debaixo do membrilleiro da horta, a carón da súa amiga Cuca.

En fin. Que andei por aí enredada. E aínda sigo. O caso é que botaba de menos este espazo e cando mirei a última data de publicación quedei un pouco...

Pois iso. Que foi unha primavera moi chea de tarefas novas e está sendo un verán sen tempo para escribir. No medio, houbo uns días de descanso absoluto, pero lonxe destas terras. Tamén é verdade que esoutras ás que fun, unha vez máis, son ben fermosas e gardan tanta semellanza con Galiza (se non fose porque alí non arden os montes e aquí si), que ata dan ganas de quedar alá para sempre.
Desta volta tocoume ver a costa leste de Escocia e abofé que Stonehaven é un lugar ben fermoso, no que sen andar moito, se pode ver o castelo de Dunnottar.
Asegúrovos que Escocia merece a pena!

Grey
Xulio López

- Sabes o que é a noite?
- Non? Si. Cando todo está escuro?
- Xa. Cando non hai luz?
- Claro. Cando todo o mundo durme. Cando eu durmo?
- Ti, dormes?
- Si. Case sempre durmo pola noite. Ás veces durmo de día?
- E, se non dormes pola noite, que fas?
- Non o sei. Pensar, dar voltas? Agardar que veña o día, para que volva a luz. Logo comezo de novo, cousas novas e vellas. Descanso coa luz e agardo de novo que chegue a noite. Quizais despois, sen luz, poida durmir de novo?
- E, se non dormes?
- Agardo unha vez máis? Sempre agardo?
- Sabes realmente o que é a noite?
- Seino.
- Podes describila?
- Tal vez? Por onde comezo?
- Por onde ti queiras.
- A noite é agardar un día novo, en silencio, cando o día dorme. A noite é buscar o momento para fuxir das sombras, mentres elas dormen, para atopar a luz. A noite é agardar esa porta que se abre a un horizonte diferente. Agardar? Con calma, co corazón encollido e a alma desdobrada entre onte e hoxe, devolvendo o que che prestaron, dando o que nunca che devolverán. A noite é unha garda permanente, na que as pantasmas van e veñen ao seu antollo, na que soan timbres, teléfonos e chaves que che din que segue habendo vida, aínda que esa vida sexa unha diferente á túa, aínda que a vivas, pero sen pertencerche? A noite é durmir, sempre, durmir para sempre.
- E, por que non dormes agora que é de noite?
- Non o sei. Tal vez porque alguén ao meu carón respira e teño que escoitar se a súa respiración dorme. Ou porque quen tería que durmir ao meu carón soamente é agora un soño. Ou porque tal vez preciso escoitar un timbre ou unhas chaves que me indiquen que xa é hora de durmir?
- Que escoitas agora?
- Nada.
- Seguro?
- Non? Escoito o silencio. Escoito a noite. Outra máis? Agardarei a mañá? Agora vou durmir? Xa é, de novo, mañá?

Miradas de sal
TRES TRISQUELES

Ninguén lle preguntaba a onde ía. Ninguén lle pedía contas de onde viña. Ninguén soubo nunca se xa entrara no inferno ou se coas súas ás acadara o paraíso.
Pero si todo o mundo sabía que, cada vez que pechaba aquela porta, mergullábase entre espumas, coa mirada fincada en mares de sal?

A sonoridade desta palabra sempre me produciu inquedanza. É unha esdrúxula con carácter, que enche a boca nada máis chegar á terceira letra, un ?a? acentuado, aberto, rotundo, contundente e cortante, levemente prolongado pola cuarta, un ?s? que obriga a pechar os dentes e prepara os beizos para a explosión dun ?p? redondo, ao que seguen un ?r? e un ?a?, suaves e, quizais, esperanzadores.

Tamén me inqueda o seu significado. Un vello ?Diccionario Anaya de la Lengua Española? (Villanueva, 1991, coord., e outras persoas) define este vocablo, procedente do grego diáspora=dispersión, coma a ?saída do pobo xudeu de Palestina e o seu asentamento noutros lugares, dando lugar á súa diseminación?. Na súa segunda acepción defínea coma ?unha dispersión de individuos humanos?, aínda que debera dicir ?dispersión de persoas?, pois cando unha poboación se dispersa, son as nenas e os nenos, homes, mulleres e persoas anciás as que o fan. Cousas do sexismo lingüístico.

E inquédame porque pertenzo a unha terra que tivo sempre unha gran parte da súa poboación na diáspora e por motivos diversos, aínda que os máis importantes foron os económicos. Primeiro polas consecuencias da crise do 1929, logo polas da guerra civil española do 1936? E semella que, no momento actual, estamos de novo diante dun feito que está provocando que a pouca poboación xove de Galiza teña que saír fóra deste fermoso país, se quere atopar un futuro con posibilidades.

Hai algún tempo, alguén me enviou un texto de Concha Caballero, publicado en El País en 2010, no que se fala dese novo éxodo de persoas xoves, ben formadas nas nosas universidades e escolas, que se ven na obriga de saír fóra do seu entorno, porque nel non atopan o espazo adecuado para desenvolver as súas potencialidades, nin se lles proporciona un ámbito laboral para que poidan contribuír co seu traballo ao desenvolvemento da sociedade á que pertencen.

Ese artigo levoume de novo a reflexionar sobre o que estamos a facer co futuro. Formamos á nosa xente e despois non lle damos oportunidades para poñer en práctica a súa formación. E o que é máis grave, escatimamos en formación, pois semella que a educación e a formación fosen máis un gasto inútil, ca unha inversión de futuro. As consecuencias disto son imprevisibles, aínda que case me atrevería a asegurar que o que nos vai quedar vai ser unha terra deshabitada, deserta de iniciativas.

Por iso a palabra ?diáspora? me inqueda. Cando unha poboación se despraza perde unha parte importante das súas raíces. A primeira a lingua. Logo a música, a cultura, as artes e as ciencias. E aínda que quede constancia de que existiu, non deixará de ser unha mostra do que foi no pasado, perdido simplemente porque alguén se empeña en considerar que nin a educación nin o fomento e apoio a iniciativas emprendedoras son as únicas armas para a conservación das raíces dun pobo.

Concha L. F.

Era moi alto. Ou a min parecíamo. Non era precisamente guapo. Nin fraco. Tiña o pelo escuro, crecho e espeso e un bigote moi negro. A súa fronte era ampla e despexada e por enriba das orellas asomaban timidamente os sinais brancos que vai deixando a madurez. Os seus ollos eran pequenos, escuros e profundos, uns ollos deses que semellan mirar sempre máis alá do que a realidade amosa. Tiña as mans gordechas, con dedos curtos e algo torpes.
Cada día chegaba ao meu refuxio, montado nunha flamante Vespa que deixaba arrimada á parede da casa do avó Antonio e, logo de xirar unha enorme chave na pechadura daquela pesada porta de madeira, dispoñía todo o necesario para que as imaxes roubadas á vida quedasen para sempre impresas no papel da memoria.
Aquel cuarto de revelado era un sitio tosco, cos muros de pedra, sen adornos, sito no baixo da casa da señora Vicenta, xusto debaixo da cociña. Era un lugar frío e escuro, cheo de cousas que non lembro para que servían. Ao pé da casa había un rego polo que corría a auga da poza do Freixo. El colocara nel unha tella redonda e moitas veces lavaba alí cousas e poñía unhas cuncas nas que recollía auga que logo levaba para aquel estraño cuarto.
Di a mamá que eu sempre fun unha nena moi curiosa e amigable, así que o señor Ramón tíñame por alí fedellando a diario e, como me deixaba, facíame fotos, supoño que para practicar. Conservo algunhas daqueles primeiros anos 60, dos que non lembro se sabía falar ou non. Nunca ninguén me dixo que eu fose de moitas palabras. Pero tanto ten.

O señor Ramón deixoume unha boa herdanza: imaxes da miña nenez impresas en papel. Para non perder a memoria?

1 [2] [3] [4] [5] [6]